Κωνσταντίνος Φίλης*
Απ’όλα τα ζητήματα που επισκιάζουν τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, η Άγκυρα επέλεξε να τραβήξει το σχοινί σε αυτό που έχει μεγάλη αξία για τον Τράμπ.
Είναι σαφές ότι ο Ερντογάν ζύγισε λάθος την κατάσταση (χαρακτηριστική της αμηχανίας του είναι η αποστολή στις ΗΠΑ αποστολής υπό τον άπειρο ΥΦΥΠΕΞ που απέτυχε παταγωδώς), πολύ περισσότερο αν ισχύει η πληροφορία ότι αναίρεσε την τελευταία στιγμή συμφωνία/ανταλλαγή που είχε κάνει με τις ΗΠΑ (συμπεριλάμβανε τον πρώην εκτελεστικό διευθυντή της Halkbank που βρίσκεται φυλακισμένος στις ΗΠΑ, τον Μπράνσον και την Τουρκάλα Εμπρού Οζγκάν που απελευθέρωσε πρόσφατα το Ισραήλ).
Ο Τράμπ, γνωστός για την πολιτική του briknmanship (βλ. Βόρεια Κορέα, Ιράν, Κίνα, σε ένα βαθμό και ΕΕ), βάλλεται στο εσωτερικό για διάφορες επιλογές του και θέλει να κρατήσει συμπαγές το συντηρητικό ακροατήριό του (π.χ. τους Ευαγγελιστές οι οποίοι εκπροσωπούνται από τον αντιπρόεδρο Πέινς). Η φυλάκιση και αργότερα (προ ολίγων ημερών) ο κατ’οίκον εγκλεισμός του Αμερικανού πάστορα –χωρίς σοβαρό κατηγορητήριο κατά την Ουάσιγκτον- δεν μπορούσε να γίνει ανεκτός για αρκετό καιρό από τον Λευκό Οίκο. Μαζί με τον Μπράνσον, οι ΗΠΑ διεύρυναν τις απαιτήσεις τους (για τους τρεις Τούρκους υπαλλήλους του αμερικανικού προξενείου και επιπλέον δεκαπέντε Αμερικανούς πολίτες που παραμένουν φυλακισμένοι) και αύξησαν την πίεση με οικονομικά εργαλεία. Το τελευταίο μπορεί να δίνει στον Ερντογάν το επιχείρημα για να πιστοποιήσει το εγχώριο αφήγημά του ότι η χώρα του δέχεται οικονομικό πόλεμο με πολιτικά κίνητρα, αλλά τον υποχρεώνουν να διαλέξει μεταξύ του κακού και του χειρότερου, δηλαδή της αναδίπλωσης υπό συνθήκες πίεσης (και ενώ παρουσιάζεται ως ο άτεγκτος ηγέτης που συνομιλεί σε ισότιμη βάση με όλους) ή της διακινδύνευσης η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας να καταστεί μη διαχειρίσιμη.
- Η υποτίμηση της λίρας κατά σχεδόν 40% σε σχέση με το δολάριο τον τελευταίο χρόνο (τρίτη μεγαλύτερη παγκοσμίως μετά της Βενεζουέλας και της Αργεντινής),
- η εκτόξευση του πληθωρισμού στο 16%,
- η υπερχρέωση του δημοσίου (βλ. φαραωνικά σχέδια, αμυντικοί εξοπλισμοί και λαϊκιστική πολιτική παροχών),
- η έλλειψη ρευστότητας,
- το έντονο εμπορικό αρνητικό ισοζύγιο,
- η τρωτότητα απέναντι κυρίως σε δολάριο και λιγότερο ευρώ (ιδίως των επιχειρήσεων που έχουν βαθμό έκθεσης άνω των 200 δις $),
- η επικείμενη αποπληρωμή δανείων σε $ ύψους 66 δις για τις επιχειρήσεις και 76 δις για τις τράπεζες τους επόμενους 12 μήνες,
- η ανάγκη για εισροή «ζεστού» χρήματος από το εξωτερικό,
- η λήψη των ενδεδειγμένων δημοσιονομικών μέτρων (περικοπές και αυστηρή λιτότητα), που κάλλιστα μπορεί να συνδυαστεί με περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων,
Ο Ερντογάν έχει αποδείξει ότι ξέρει να επιβιώνει, όμως οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ διαφορετικές, πιο σύνθετες και απαιτούν οδυνηρές και γρήγορες αποφάσεις. Σύντομα ο Τούρκος πρόεδρος θα συνειδητοποιήσει ότι η υπόθεση Μπράνσον είναι το μικρότερο από τα προβλήματα που καλείται να διαχειριστεί...Τότε θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από τη χείρα βοηθείας του Θεού, τον οποίο επικαλείται ολοένα και συχνότερα…
*Διευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων
Δημοσίευση σχολίου