Ο παλιός Putin έχει φύγει.
Ο Ρώσος πρόεδρος ήταν συνήθως ένας χαρισματικός ηγέτης αυταρχικού τύπου, ενώ παράλληλα παρέμενε "ένας από εμάς" για τους απλούς Ρώσους, κάποιος που σχετίζεται με τα θέλω και τις ανάγκες τους. Αυτός ήταν ο άνθρωπος που προκάλεσε προσωπικά τους τρομοκράτες, έχτισε την περίφημη κάθετη δύναμη, εξαφάνισε τους ολιγάρχες.
Carnegie Moscow Center
Της Tatyana Stanovaya
Η ετήσια προεδρική συνέντευξη Τύπου του Putin στο Κρεμλίνο στις 17 Δεκεμβρίου, έδωσε στο ρωσικό κοινό κάποιον διαφορετικό: ένα νέο ηγέτη ο οποίος είναι προϊόν της γεωπολιτικής κρίσης, της οικονομικής αποτυχίας και των προσωπικών ψυχολογικών αλλαγών.
Η αλλαγή στη φύση της πολιτικής ηγεσίας του Putin –η αποξένωσή του από τον λαό και η ισχυρότερη ταύτιση με την ελίτ- ήταν προφανής από την άνοιξη. Αυτή την εβδομάδα το είδαμε πληρέστερα.
Ο νέος Putin δεν ερευνά πλέον σε βάθος τα χρηματοπιστωτικά και οικονομικά ερωτήματα, δεν εντυπωσιάζει το κοινό με τις σε βάθος στατιστικές απαγγελίες του. Δεν μπορεί να συμμετέχει κανονικά σε μια συζήτηση για δημοσιονομικά ή οικονομικά ζητήματα.
Η εισαγωγή του Putin και η προετοιμασμένη τοποθέτησή του για την οικονομία, η οποία κυριάρχησε σε μεγάλο βαθμό στην έναρξη της συνέντευξης Τύπου στο Κρεμλίνο, είχε στην πραγματικότητα προετοιμαστεί πριν από την απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου την προηγούμενη εβδομάδα.
"Έχουμε περάσει την κορύφωση της κρίσης", δήλωσε ο Putin. Αλλά αυτό το σχόλιο είχε προετοιμαστεί για μία κατάσταση όταν οι πετρελαϊκές τιμές ήταν κατά ένα τρίτο υψηλότερες από ό,τι είναι τώρα. Με το να παραδεχθεί ότι "δεν θα σπεύσει να προσαρμόσει τον προϋπολογισμό για την ώρα", ο Putin δήλωσε στην πραγματικότητα ότι δεν ξέρει εάν πρέπει να προσαρμοστεί και υπό ποίες συνθήκες. Δεν έχει καμία απάντηση στο ερώτημα.
Αυτό ήταν απλώς ένα ακόμη παράδειγμα του "δεν ξέρω". Φαίνεται ότι ο πρόεδρος δεν γνωρίζει εάν η Rosneft θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί. "Κανείς δεν ξέρει", δηλώνει. Δεν γνωρίζει εάν η ηλικία συνταξιοδότησης πρέπει να αυξηθεί, και εάν ναι, πώς και πότε. Δεν "καταλαβαίνει στα αλήθεια" τι έγινε με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Ισλαμικό Κράτος.
Προφανώς, ο Putin απλώς δεν θέλει να ξέρει ή να καταλάβει τίποτα που θεωρεί βαρετό. Αυτά είναι για τα άλλα μέλη της κυβέρνησης.
Το μόνο πράγμα που ενδιαφέρει τον Putin είναι η στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία και τα σχετικά με αυτή θέματα. Ακόμη και το ζήτημα της Ουκρανίας, το οποίο θα είχε προκαλέσει μια μακρά συναισθηματική αντίδραση στο παρελθόν, χάθηκε στη συζήτηση για τις custom tariffs. Το θέμα του Ντονμπας έχει χάσει το ενδιαφέρον του για τον Putin, και δεν μπαίνει πλέον στον κόπο να δώσει διφορούμενες απαντήσεις για μια ρωσική στρατιωτική παρουσία εκεί.
Ο περιορισμός της εξειδίκευσης σημαίνει ανάθεση αρμοδιοτήτων, κυρίως στην κυβέρνηση. Αλλά με το να διώχνει θέματα προς τα κάτω, ο πρόεδρος είναι περισσότερο εξαρτημένος από το σύστημα που δημιούργησε. Το οποίο εξηγεί γιατί ο Putin δήλωσε για πρώτη φορά ότι δεν υπάρχουν σχέδια ανασχηματισμού της κυβέρνησης. Ο πρόεδρος δεν είναι πλέον αυτός που κάνει τα πάντα. Αντίθετα, η κυβέρνησή του είναι γεμάτη από μικρούς Putin.
Μια ακριβής απεικόνιση αυτής της τάσης ήταν η απάντηση του Putin στο ερώτημα για την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Είναι ένα στρατηγικά σημαντικό κοινωνικόοικονομικό ζήτημα, σχετικά με το οποίο ο Putin πάντα υπερασπιζόταν τους ανθρώπους έναντι των φιλελεύθερων στην κυβέρνηση, που θέλουν οι Ρώσοι να εργάζονται περισσότερο.
Αλλά στις 17 Δεκεμβρίου, ξεστόμισε μία φράση που θα ήταν αδύνατο να το κάνει πριν από λίγα χρόνια, δηλώνοντας: "πάντα αντιστεκόμουν στην αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης”. Με άλλα λόγια ο πρόεδρος υποτίθεται ότι είναι εναντίον μιας ισχυρής και πειστικής δύναμης -την κυβέρνηση- η οποία τον αναγκάζει να υποχωρήσει.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Dmitry Medvedev γίνεται όλο και πιο ισχυρή. Το πρόβλημα είναι ότι, καθώς ο Putin προσπαθεί να μεταβιβάσει αποφάσεις προς τα κάτω, το σύστημα σταματάει να δουλεύει. Κανένας δεν είναι έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη. Τα τελευταία τρία χρόνια, η κυβέρνηση δε έχει λάβει μια σημαντική απόφαση για την κοινωνικό-οικονομική πολιτική. Απλώς εκτελούσαν τις εντολές του Putin.
Ο Putin στα τέλη του 2015 δεν κατορθώνει να πείσει. Γνωρίζουμε ότι είναι ένας πολιτικός που μπορεί να εκφωνήσει μακρύς, εύγλωττες και πειστικές ομιλίες. Μπορεί να κρατήσει ένα ακροατήριο. Είναι σε θέση να αρθρώσει μια ξεκάθαρη θέση τόσο στην εξωτερική πολιτική -που είναι η ισχυρότερη πλευρά του- όσο και σε εγχώρια ζητήματα. Ωστόσο, κανένα από αυτά δεν αναφέρθηκε στη συνέντευξη Τύπου.
Αντιθέτως, είδαμε έναν Ρώσο ηγέτη ο οποίος έχει σταματήσει να είναι ο πρόεδρος του λαού και τώρα υπηρετεί την συνδεδεμένη με το κράτος ολιγαρχία. Η λεπτομερής προσοχή που έδινε στα δικαιώματα των απλών ανθρώπων και στα κοινωνικά ζητήματα, έχει εξαφανιστεί τελείως. Αντιθέτως, ο Putin υπερασπίστηκε όλα τα αμφιλεγόμενα μέτρα που "προκαλούν” το κοινό: στάθμευση επί πληρωμή, το σύστημα διοδίων "Πλάτων”, και αφαίρεση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων για τους ηλικιωμένους εργαζόμενους.
Σε μια διαφωτιστική συνομιλία, ο Putin αμφισβητήθηκε για την συμπεριφορά των παιδιών της ελίτ. Όταν χαρακτήρισε αυτές τις κατηγορίες "πρόβλημα δευτερεύουσας σημασίας”, παραδέχτηκε ακουσίως ότι είναι αληθινές Ουσιαστικά έλεγε πως αυτά τα "δευτερεύοντα ζητήματα είναι πραγματικά δυσάρεστα, αλλά αποδεκτά. Ο Putin βλέπει προφανώς τη συζήτηση για την κρατική ολιγαρχία που κατασκεύασε, στην οποία η γραφειοκρατία και οι επιχειρήσεις είναι στενά συνδεδεμένες, ως ένα ζήτημα για την ελίτ, όχι για τον λαό -αλλά ως ένα πολιτικό ζήτημα και όχι ως ένα διερεύνησης εγκλήματος.
Για να το θέσω αλλιώς, ο Putin έχει σταματήσει να είναι ο πρωταθλητής του λαού και έγινε ο πρωταθλητής της ελίτ.
Παράλληλα, η γλώσσα που χρησιμοποίησε για την επικοινωνία με τον λαό έχει επίσης αλλάξει. Την προηγούμενη εβδομάδα δεν ακούσαμε κανένα σεξιστικό ανέκδοτο ή καμία ατάκα του δρόμου. Τα αστεία που έκανε ο πρόεδρος, ήταν εναντίον του λαού. Ο Putin δεν αντέχει πλέον οικονομικά να ασκεί κριτική στους ολιγάρχες ή στην γραφειοκρατία, διότι έχει γίνει μέρος του συστήματός τους.
Ο νέος Putin είναι ένας πολιτικά ουδέτερος κρατιστής -ένας λειτουργός με ξεθωριασμένο χάρισμα ο οποίος αισθάνεται άβολα δημοσίως και έχει χάσει το ενδιαφέρον του για την κυβέρνηση και την εγχώρια πολιτική. Αντιθέτως, βλέπουμε τον Putin τον Στρατηγό -έναν διεθνή παράγοντα ο οποίος κυρίως στέλνει μηνύματα στους ηγέτες άλλων χωρών και στις ξένες ελίτ.
Στο εσωτερικό, τα ηνία της κυβέρνησης έχουν παραδοθεί σε μια "συλλογική Putin”, της οποία η δουλειά είναι να καταστείλει την "πέμπτη φάλαγγα” της πολιτικής αντιπολίτευσης, να αυξήσει το όριο συνταξιοδότηση και να εκπονήσει αποδεκτούς προϋπολογισμούς.
Δεν είναι μόνο η μείωση των πόρων και το τέλος της ευημερίας, τροφοδοτούμενης από το πετρέλαιο, που έχει φέρει αυτή την αλλαγή (αν και αυτό έχει ασφαλώς παίξει ένα ρόλο).
Αντίθετα, έχει μεταμορφωθεί ο ψυχισμός του Putin. Αισθάνεται τώρα ότι η εγχώρια αποστολή του είναι πλήρης. Δεν είναι πως έχει καταφέρει συγκεκριμένους στόχους, αλλά πιστεύει ότι έχτισε ένα σύστημα που μπορεί να τον βοηθήσει να τους επιτύχει με τον καιρό. Τώρα ο Putin βλέπει το μέλλον της Ρωσίας μέσα από το πρίσμα της γεωπολιτικής.
Αλλά αυτή η προσέγγιση αφήνει τον λαό έξω από την εξίσωση. Το ερώτημα είναι εάν ο λαός είναι έτοιμος να αποδεχθεί αυτή τη νέα ρύθμιση -αυτόν τον υποκατάστατο Putin- όταν ο πραγματικός Putin έχει αποφασίσει να αφιερώσει τον χρόνο του για να διεξάγει έναν πόλεμο στη Συρία. Εξάλλου, ο λαός πρέπει να τραφεί, το ίδιο όπως ακριβώς και η ελίτ.
Της Tatyana Stanovaya
Η ετήσια προεδρική συνέντευξη Τύπου του Putin στο Κρεμλίνο στις 17 Δεκεμβρίου, έδωσε στο ρωσικό κοινό κάποιον διαφορετικό: ένα νέο ηγέτη ο οποίος είναι προϊόν της γεωπολιτικής κρίσης, της οικονομικής αποτυχίας και των προσωπικών ψυχολογικών αλλαγών.
Η αλλαγή στη φύση της πολιτικής ηγεσίας του Putin –η αποξένωσή του από τον λαό και η ισχυρότερη ταύτιση με την ελίτ- ήταν προφανής από την άνοιξη. Αυτή την εβδομάδα το είδαμε πληρέστερα.
Ο νέος Putin δεν ερευνά πλέον σε βάθος τα χρηματοπιστωτικά και οικονομικά ερωτήματα, δεν εντυπωσιάζει το κοινό με τις σε βάθος στατιστικές απαγγελίες του. Δεν μπορεί να συμμετέχει κανονικά σε μια συζήτηση για δημοσιονομικά ή οικονομικά ζητήματα.
Η εισαγωγή του Putin και η προετοιμασμένη τοποθέτησή του για την οικονομία, η οποία κυριάρχησε σε μεγάλο βαθμό στην έναρξη της συνέντευξης Τύπου στο Κρεμλίνο, είχε στην πραγματικότητα προετοιμαστεί πριν από την απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου την προηγούμενη εβδομάδα.
"Έχουμε περάσει την κορύφωση της κρίσης", δήλωσε ο Putin. Αλλά αυτό το σχόλιο είχε προετοιμαστεί για μία κατάσταση όταν οι πετρελαϊκές τιμές ήταν κατά ένα τρίτο υψηλότερες από ό,τι είναι τώρα. Με το να παραδεχθεί ότι "δεν θα σπεύσει να προσαρμόσει τον προϋπολογισμό για την ώρα", ο Putin δήλωσε στην πραγματικότητα ότι δεν ξέρει εάν πρέπει να προσαρμοστεί και υπό ποίες συνθήκες. Δεν έχει καμία απάντηση στο ερώτημα.
Αυτό ήταν απλώς ένα ακόμη παράδειγμα του "δεν ξέρω". Φαίνεται ότι ο πρόεδρος δεν γνωρίζει εάν η Rosneft θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί. "Κανείς δεν ξέρει", δηλώνει. Δεν γνωρίζει εάν η ηλικία συνταξιοδότησης πρέπει να αυξηθεί, και εάν ναι, πώς και πότε. Δεν "καταλαβαίνει στα αλήθεια" τι έγινε με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Ισλαμικό Κράτος.
Προφανώς, ο Putin απλώς δεν θέλει να ξέρει ή να καταλάβει τίποτα που θεωρεί βαρετό. Αυτά είναι για τα άλλα μέλη της κυβέρνησης.
Το μόνο πράγμα που ενδιαφέρει τον Putin είναι η στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία και τα σχετικά με αυτή θέματα. Ακόμη και το ζήτημα της Ουκρανίας, το οποίο θα είχε προκαλέσει μια μακρά συναισθηματική αντίδραση στο παρελθόν, χάθηκε στη συζήτηση για τις custom tariffs. Το θέμα του Ντονμπας έχει χάσει το ενδιαφέρον του για τον Putin, και δεν μπαίνει πλέον στον κόπο να δώσει διφορούμενες απαντήσεις για μια ρωσική στρατιωτική παρουσία εκεί.
Ο περιορισμός της εξειδίκευσης σημαίνει ανάθεση αρμοδιοτήτων, κυρίως στην κυβέρνηση. Αλλά με το να διώχνει θέματα προς τα κάτω, ο πρόεδρος είναι περισσότερο εξαρτημένος από το σύστημα που δημιούργησε. Το οποίο εξηγεί γιατί ο Putin δήλωσε για πρώτη φορά ότι δεν υπάρχουν σχέδια ανασχηματισμού της κυβέρνησης. Ο πρόεδρος δεν είναι πλέον αυτός που κάνει τα πάντα. Αντίθετα, η κυβέρνησή του είναι γεμάτη από μικρούς Putin.
Μια ακριβής απεικόνιση αυτής της τάσης ήταν η απάντηση του Putin στο ερώτημα για την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Είναι ένα στρατηγικά σημαντικό κοινωνικόοικονομικό ζήτημα, σχετικά με το οποίο ο Putin πάντα υπερασπιζόταν τους ανθρώπους έναντι των φιλελεύθερων στην κυβέρνηση, που θέλουν οι Ρώσοι να εργάζονται περισσότερο.
Αλλά στις 17 Δεκεμβρίου, ξεστόμισε μία φράση που θα ήταν αδύνατο να το κάνει πριν από λίγα χρόνια, δηλώνοντας: "πάντα αντιστεκόμουν στην αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης”. Με άλλα λόγια ο πρόεδρος υποτίθεται ότι είναι εναντίον μιας ισχυρής και πειστικής δύναμης -την κυβέρνηση- η οποία τον αναγκάζει να υποχωρήσει.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Dmitry Medvedev γίνεται όλο και πιο ισχυρή. Το πρόβλημα είναι ότι, καθώς ο Putin προσπαθεί να μεταβιβάσει αποφάσεις προς τα κάτω, το σύστημα σταματάει να δουλεύει. Κανένας δεν είναι έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη. Τα τελευταία τρία χρόνια, η κυβέρνηση δε έχει λάβει μια σημαντική απόφαση για την κοινωνικό-οικονομική πολιτική. Απλώς εκτελούσαν τις εντολές του Putin.
Ο Putin στα τέλη του 2015 δεν κατορθώνει να πείσει. Γνωρίζουμε ότι είναι ένας πολιτικός που μπορεί να εκφωνήσει μακρύς, εύγλωττες και πειστικές ομιλίες. Μπορεί να κρατήσει ένα ακροατήριο. Είναι σε θέση να αρθρώσει μια ξεκάθαρη θέση τόσο στην εξωτερική πολιτική -που είναι η ισχυρότερη πλευρά του- όσο και σε εγχώρια ζητήματα. Ωστόσο, κανένα από αυτά δεν αναφέρθηκε στη συνέντευξη Τύπου.
Αντιθέτως, είδαμε έναν Ρώσο ηγέτη ο οποίος έχει σταματήσει να είναι ο πρόεδρος του λαού και τώρα υπηρετεί την συνδεδεμένη με το κράτος ολιγαρχία. Η λεπτομερής προσοχή που έδινε στα δικαιώματα των απλών ανθρώπων και στα κοινωνικά ζητήματα, έχει εξαφανιστεί τελείως. Αντιθέτως, ο Putin υπερασπίστηκε όλα τα αμφιλεγόμενα μέτρα που "προκαλούν” το κοινό: στάθμευση επί πληρωμή, το σύστημα διοδίων "Πλάτων”, και αφαίρεση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων για τους ηλικιωμένους εργαζόμενους.
Σε μια διαφωτιστική συνομιλία, ο Putin αμφισβητήθηκε για την συμπεριφορά των παιδιών της ελίτ. Όταν χαρακτήρισε αυτές τις κατηγορίες "πρόβλημα δευτερεύουσας σημασίας”, παραδέχτηκε ακουσίως ότι είναι αληθινές Ουσιαστικά έλεγε πως αυτά τα "δευτερεύοντα ζητήματα είναι πραγματικά δυσάρεστα, αλλά αποδεκτά. Ο Putin βλέπει προφανώς τη συζήτηση για την κρατική ολιγαρχία που κατασκεύασε, στην οποία η γραφειοκρατία και οι επιχειρήσεις είναι στενά συνδεδεμένες, ως ένα ζήτημα για την ελίτ, όχι για τον λαό -αλλά ως ένα πολιτικό ζήτημα και όχι ως ένα διερεύνησης εγκλήματος.
Για να το θέσω αλλιώς, ο Putin έχει σταματήσει να είναι ο πρωταθλητής του λαού και έγινε ο πρωταθλητής της ελίτ.
Παράλληλα, η γλώσσα που χρησιμοποίησε για την επικοινωνία με τον λαό έχει επίσης αλλάξει. Την προηγούμενη εβδομάδα δεν ακούσαμε κανένα σεξιστικό ανέκδοτο ή καμία ατάκα του δρόμου. Τα αστεία που έκανε ο πρόεδρος, ήταν εναντίον του λαού. Ο Putin δεν αντέχει πλέον οικονομικά να ασκεί κριτική στους ολιγάρχες ή στην γραφειοκρατία, διότι έχει γίνει μέρος του συστήματός τους.
Ο νέος Putin είναι ένας πολιτικά ουδέτερος κρατιστής -ένας λειτουργός με ξεθωριασμένο χάρισμα ο οποίος αισθάνεται άβολα δημοσίως και έχει χάσει το ενδιαφέρον του για την κυβέρνηση και την εγχώρια πολιτική. Αντιθέτως, βλέπουμε τον Putin τον Στρατηγό -έναν διεθνή παράγοντα ο οποίος κυρίως στέλνει μηνύματα στους ηγέτες άλλων χωρών και στις ξένες ελίτ.
Στο εσωτερικό, τα ηνία της κυβέρνησης έχουν παραδοθεί σε μια "συλλογική Putin”, της οποία η δουλειά είναι να καταστείλει την "πέμπτη φάλαγγα” της πολιτικής αντιπολίτευσης, να αυξήσει το όριο συνταξιοδότηση και να εκπονήσει αποδεκτούς προϋπολογισμούς.
Δεν είναι μόνο η μείωση των πόρων και το τέλος της ευημερίας, τροφοδοτούμενης από το πετρέλαιο, που έχει φέρει αυτή την αλλαγή (αν και αυτό έχει ασφαλώς παίξει ένα ρόλο).
Αντίθετα, έχει μεταμορφωθεί ο ψυχισμός του Putin. Αισθάνεται τώρα ότι η εγχώρια αποστολή του είναι πλήρης. Δεν είναι πως έχει καταφέρει συγκεκριμένους στόχους, αλλά πιστεύει ότι έχτισε ένα σύστημα που μπορεί να τον βοηθήσει να τους επιτύχει με τον καιρό. Τώρα ο Putin βλέπει το μέλλον της Ρωσίας μέσα από το πρίσμα της γεωπολιτικής.
Αλλά αυτή η προσέγγιση αφήνει τον λαό έξω από την εξίσωση. Το ερώτημα είναι εάν ο λαός είναι έτοιμος να αποδεχθεί αυτή τη νέα ρύθμιση -αυτόν τον υποκατάστατο Putin- όταν ο πραγματικός Putin έχει αποφασίσει να αφιερώσει τον χρόνο του για να διεξάγει έναν πόλεμο στη Συρία. Εξάλλου, ο λαός πρέπει να τραφεί, το ίδιο όπως ακριβώς και η ελίτ.
Δημοσίευση σχολίου