Η κινητοποίηση της ελληνικής διπλωματίας για την αντιμετώπιση της δυσάρεστης κατάστασης που έχει ανακύψει για τους Έλληνες παραγωγούς, μετά το εμπάργκο που επέβαλε η Ρωσία στα ευρωπαϊκά προϊόντα, είναι αυτονόητη. Οι κινήσεις πρέπει να γίνουν προς δύο κατευθύνσεις, τη ρωσική και την ευρωπαϊκή.
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Στο επίπεδο των διμερών ελληνορωσικών σχέσεων τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, μια ιδιότητα από την οποία εκπηγάζουν όχι μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Το ίδιο ισχύει και στο επίπεδο των διμερών σχέσεων με χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ορθώς η ελληνική διπλωματία, στην ανακοίνωση που εκδόθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών, κάνει λόγο για την «α λα καρτ» εφαρμογή των αρχών και των αξιών που τις διέπουν από μέλη ή επίδοξα μέλη, εννοώντας και στις δυο περιπτώσεις την Τουρκία.
Υπενθυμίζεται, ότι είναι η Τουρκία που έχει προβεί σε ουκ ολίγες αντισυμμαχικές ενέργειες, όπως για παράδειγμα το αδιέξοδο με το κινεζικό σύστημα αεράμυνας μακρού βεληνεκούς, ενώ επιδιώκει επικαλούμενη την υποτιθέμενη δική της «διαφορετικότητα», τη μη εφαρμογή όσων αρχών της ΕΕ δεν την εξυπηρετούν. Τώρα, συζητά με τη Ρωσία την κάλυψη των αναγκών της χώρας αυτής με τα προϊόντα που θα στερηθεί η αγορά της λόγω της σύγκρουσης με τη Δύση, αδειάζοντας τους υποτίθεται συμμάχους της.
Η ρωσική πλευρά, εάν είναι ορθολογιστής δρων, που είναι, δεν μπορεί παρά να αντιλαμβάνεται τους περιορισμούς που τίθενται εκ των πραγμάτων στη χώρα μας. Εάν η πρότασή της είναι η αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ αρχικά και ενδεχομένως από την ΕΕ, δεν έχει παρά να το δηλώσει επισήμως κι όχι να διαρρέει την τάχα ενόχλησή της για την ελληνική στάση.
Διότι με αυτή τη συμπεριφορά, είτε της αρέσει είτε όχι, ακυρώνει στην πράξη τις συντονισμένες προσπάθειες που κατέβαλλε η ελλαδική και η κυπριακή διπλωματία στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών συνεργασίας και ασφάλειας που συμμετέχουν οι δυο χώρες του Ελληνισμού, πάντα στο μέτρο του δυνατού, ώστε να μην κλιμακωθεί περεταίρω η κατάσταση και να μην οδηγηθούμε σε επικίνδυνα αδιέξοδα, από τα οποία και οι δυο πλευρές θα βγουν χαμένες, ενώ συνήθως το μεγαλύτερο κόστος το καταβάλει ο οικονομικά ασθενέστερος.Αν υπήρχαν λεφτά για πέταμα, μάλλον θα κατευθύνονταν στις σχεδόν χρεοκοπημένες ρωσικές επαρχίες των οποίων ο αριθμός είναι ανησυχητικός και το Κρεμλίνο το ξέρει καλά.
Με αυτό το σκεπτικό, η συμπεριφορά της ρωσικής διπλωματίας απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως φιλική. Εάν η Μόσχα ήθελε την Ελλάδα να σηκώνει τους τόνους και να διαφοροποιείται από τη στάση των δυτικών εταίρων της (λέμε δυτικών, διότι η χώρα έχει και ανατολικούς, τους οποίους σέβεται και τιμά ειλικρινά), θα πρέπει να μπούμε στη συζήτηση τι ακριβώς θα μπορούσε να κάνει για την αντιμετώπιση των όποιων συνεπειών θα προέκυπταν σε πολλαπλά επίπεδα.
Όσοι χρεώνουν στην ελληνική πλευρά «φοβία» και την ψέγουν ότι δεν «σήκωσε ανάστημα» απέναντι στις ΗΠΑ και την ΕΕ, με απλά λόγια, δεν έχουν ιδέα από το πώς λειτουργεί το διεθνές σύστημα, είτε το γνωρίζουν και σκοπίμως το αποκρύπτουν για διαφορετικούς λόγους ο καθένας.
Η σύνεση και η μετριοπάθεια είναι σημαντικά όπλα στη διπλωματική φαρέτρα ενός κράτους, ενώ όταν προβαίνει σε μια κίνηση «βοήθειας» προς κάποια κατεύθυνση, αυτή δεν γίνεται με βάση ιδεολογικές ή ψυχολογικές προτιμήσεις, αλλά τον ψυχρό υπολογισμό του κρατικού – εθνικού συμφέροντος, όπου άλλωστε πρώτος διδάξας είναι η ίδια η Μόσχα και καλά κάνει.
Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, για τη Μόσχα η Ελλάδα δεν είναι μια «ομόδοξη» χώρα την οποία είναι διατεθειμένη να υπερασπιστεί με νύχια και με δόντια, όπως πιστεύουν οι επικίνδυνα αφελείς και διεθνολογικά αστοιχείωτοι, που πολλαπλασιάζονται στις μέρες μας, αλλά ένα ΠΙΟΝΙ στον ανταγωνισμό με τις μεγάλες χώρες, ή μπλοκ χωρών, στην περίπτωσή μας η ΕΕ και οι ΗΠΑ.
Αυτό το κατανοεί η Ελλάδα, το να σου το δείχνουν όμως με τη συμπεριφορά τους κατάμουτρα, δεν είναι και ο πιο «λεπτός» διπλωματικά τρόπος. Πραγματικά θα είχε ενδιαφέρον, η αμερικανική – για παράδειγμα – πλευρά, να διέρρεε μια μελέτη, στην οποία θα καταγράφονταν ποσοτικοποιημένες, οι επιπτώσεις από συγκεκριμένα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν, εάν η Ελλάδα επεδείκνυε εχθρική συμπεριφορά, ώστε να συγκριθεί με το κόστος από τη μη απορρόφηση… φρούτων από τη ρωσική αγορά.
Και φυσικά, η τεράστια γελοιότητα είναι, ότι οι ίδιοι άνθρωποι που κλαυθμυρίζουν για την «καταστροφή» που γύρισε πίσω τα φρούτα η Ρωσία, είναι πανέτοιμοι να υιοθετήσουν κάθε λογής συνωμοτική θεωρία, για το πώς «ο κακός Αμερικάνος» είναι έτοιμος να συνωμοτήσει με την Τουρκία για να ακρωτηριάσει εδαφικά την Ελλάδα. Όχι ότι δε γίνονται τέτοια πράγματα στις διεθνείς σχέσεις ή δεν έχει η Ελλάδα και η Κύπρος πικρή εμπειρία από «συνωμοσίες», αλλά όταν και εμπειρία διαθέτεις και τον όποιο σημερινό κίνδυνο από μόνος σου τον μεγιστοποιείς, είναι απορίας άξιον με πόση ευκολία ορισμένοι προτείνουν αναπροσανατολισμό της χώρας σε επίπεδο συμμαχιών!
Θα το ξεκαθαρίσουμε μία ακόμη φορά, διότι φαίνεται πως διάφοροι σπεύδουν να χρεώσουν στο «defence-point.gr» εχθρικές προθέσεις απέναντι στους Ρώσους. Η πάγια θέση μας είναι εξόχως ελληνοκεντρική και όποιος διαθέτει μυαλό ας την επεξεργαστεί και ας καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα: Η Ελλάδα είναι ευνοημένη ΜΟΝΟ όταν ΗΠΑ και Ρωσία συνεργάζονται, διότι αυτό μειώνει τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας.
Πόσο δύσκολο είναι να το καταλάβουμε; Τι συνέβαινε επί Ψυχρού Πολέμου όταν η Τουρκία είχε 1.700 χιλιόμετρα κοινά σύνορα με την πρώην Σοβιετική Ένωση; Παρότι Ελλάδα και Τουρκία θεωρούνταν για το ΝΑΤΟ ως «ενιαίος αμυντικός χώρος», υπάρχει κανείς Έλληνας που να μη διαμαρτυρήθηκε για αμερικανική μεροληψία σε βάρος της Ελλάδας και υπέρ της Τουρκίας; Υπάρχει καλύτερη εξήγηση από τη γεωγραφία γιατί συνέβαινε αυτό; Δεν κάνει σε κανέναν εντύπωση γιατί παραμένει τόσο μετριοπαθής η αμερικανική διπλωματία, παρότι η Τουρκία του φασιστικής νοοτροπίας (κυριολεκτικά) Ερντογάν, «έχει τερματίσει τα κοντέρ» συμπεριφερόμενη με έναν ημι-παράφρονα τρόπο, παριστάνοντας… την Οθωμανική Αυτοκρατορία και χτυπώντας με τον πιο άθλιο και αντισυμμαχικό τρόπο την αμερικανική διπλωματία;
Μήπως διότι με τον τρόπο αυτό ερεθίζουν τα αμερικανικά αντανακλαστικά, με βάση γεωπολιτικά σενάρια διόλου θετικά για τη Δύση, παρότι όλοι γνωρίζουν ότι Ρωσία και Τουρκία έχουν αντίθετα συμφέροντα και μελλοντικά η σύγκρουσή τους είναι σχεδόν νομοτελειακή…
Κι ας περιμένουμε λίγο προτού αρχίσουμε… την κλάψα για να δούμε ποια θα είναι η ανταπόκριση της Τουρκίας στα ρωσικά «ανοίγματα», μήπως και διαπιστώσουμε ότι παρότι πανίσχυρη, όπως διατείνεται η πολιτική της ηγεσία, σίγουρα όμως δυσανάλογα ισχυρότερη με βάση ποσοτικά κριτήρια από την Ελλάδα, δεν εμφανιστεί και τόσο πρόθυμη να καλύψει το δυτικό κενό, παρότι έχει πολύ περισσότερους λόγους από την Ελλάδα να κατευνάζει την τόσο πολυδιαφημισμένη «ρωσική οργή».
Για τους παραπάνω λόγους η Ελλάδα πρέπει να κάνει τα πάντα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της, το καλύτερο που μπορεί για βοηθήσει προς την κατεύθυνση εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας. Και έχει έναν λόγο παραπάνω για να το κάνει στην παρούσα κατάσταση. Διότι κάθε έμπειρος παρατηρητής, πίσω από τις ρωσικές «αγριάδες», θα μπορούσε εύκολα να διακρίνει αγωνία να λήξει αυτή η αντιπαράθεση.
Για πολλούς λόγους που δεν είναι επί του παρόντος να εξηγήσουμε. Κάτι που δεν επιτρέπουν και τα πολλαπλά μέτωπα που έχουν ανοίξει και το προφίλ του Ρώσου ηγέτη που καλλιεργεί με τόση επιμέλεια, τόσο για εσωτερικούς όσο και για εξωτερικούς λόγους, ότι «δε σηκώνει μύγα στο σπαθί του». Ας σκεφτούν δημιουργικά, με στόχο την εξεύρεση του κατάλληλου διπλωματικού «τρικ», του κατάλληλου προσχήματος που θα επέτρεπε και στις δυο πλευρές να απεμπλακούν χωρίς να συζητούμε για νικητές και ηττημένους…
Κι ας μην τρέφουν αυταπάτες πολλοί για τη χρησιμότητα της κακώς νοούμενης «περήφανης» εξωτερικής πολιτικής την οποία και πρεσβεύουν με τόση επιμονή, μια πολιτική που υπονοεί λόγο καταγγελτικό και συνήθως αλλοπρόσαλλο, με χρησιμότητα μόνο εσωτερική, στα πρότυπα του «κουτσαβακισμού» πολιτικών τύπου Ερντογάν. Αν νομίζουν ότι στο State Department οι γραφειοκράτες θα χάσουν τον ύπνο τους, επειδή στην Ελλάδα, που κάποιοι δεν ξέρουν καν κατά που πέφτει, θα χάσουν τον ύπνο τους, απλά «κοιμούνται όρθιοι».
Εν κατακλείδι, μια τελευταία σημείωση. Επειδή πολύς λόγος γίνεται για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να αποζημιωθούν όσοι πλήττονται, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Προφανώς τίθεται θέμα κοινοτικών αποζημιώσεων, αφού η πολιτική της ΕΕ ευθύνεται για το δυσμενές αποτέλεσμα, άρα θα πρέπει όσοι πλήττονται να ανακουφιστούν, αλλιώς δεν είναι λογικό κάθε κράτος-μέλος να ακολουθεί τυφλά εάν τα οικονομικά συμφέροντά του ζημιώνονται συνεχώς και μάλιστα σε μια τόσο δύσκολη περίοδο.
Όμως, εάν έχουν υπογραφτεί συμβόλαια με τη ρωσική πλευρά και η δική μας πλευρά έκανε αυτό που προβλέπουν, ενώ η άλλη πλευρά επικαλείται ξαφνικά, όπως έχει κατ’ επανάληψη κάνει απέναντι σε άλλες χώρες, χαμηλότερα ποιοτικά στάνταρ για να επιστρέψει πίσω τα προϊόντα, περιθώριο προσφυγής σε δικαιοδοτικούς μηχανισμούς υπάρχει και εναντίον της Ρωσίας.
Είναι αυτό σώφρων να γίνει; Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα, αλλά θα πρέπει σε αυτό να διευκολύνουν και οι Ρώσοι. Διότι, σε τελική ανάλυση, όπως απειλούν οι ίδιοι να προσφύγουν εναντίον της γερμανικής Rheinmetall (εκπαιδευτικό κέντρο) και της γαλλικής DCNS (ελικοπτεροφόρα σκάφη Mistral) για αθέτηση συμβατικών δεσμεύσεων, προφανώς το ίδιο δικαίωμα έχουμε κι εμείς.
Οι πραγματικά φιλικές χώρες όμως, αυτές που έχουν πολλά που τους δένουν παρά την παρουσία άλλων που ταλαιπωρούν τις σχέσεις, βρίσκουν τρόπους να ξεπεράσουν τα προβλήματα. Και αν υπάρχει και μια «ιδιαίτερη σχέση», για διάφορους λόγους, θα πρέπει να αφεθεί να φανεί στην πράξη. Αυτό θα στείλει το ισχυρότερο μήνυμα, προς πάσα κατεύθυνση…
Δημοσίευση σχολίου