Το όραμα Erdoğan για τη «νέα Τουρκία» και η υποψηφιότητα İhsanoğlu

16-7-2014
Το λογοπαίγνιο «Ekmeleddin για ψωμί» είναι το κεντρικό σύνθημα της υποψηφιότητας İhsanoğlu που μέχρι στιγμής δεν φαίνεται ικανή να συσπειρώσει ούτε τους κεμαλιστές.
Στο ρυθμό των προεδρικών εκλογών της 10ης Αυγούστου κινείται η Τουρκία, με τους περισσότερους αναλυτές να προβλέπουν νίκη του πρωθυπουργού Tayyip Erdoğan από τον πρώτο κιόλας γύρο. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ο ισλαμιστής πρωθυπουργός συγκεντρώνει το 54,6% της πρόθεσης ψήφου ενώ ο κοινός υποψήφιος της κοσμικής αντιπολίτευσης, Ekmeleddin İhsanoğlu, ακολουθεί με απόσταση και ποσοστά της τάξης του 37%. Στη τρίτη θέση με 8,4% βρίσκεται ο υποψήφιος των κουρδικών κομμάτων και πρώην δημάρχος του Ντιγιάρμπακιρ, Selahattin Demirtaş, που διεκδικεί απτά ανταλλάγματα για τον κουρδικό λαό. Όπως σημειώνει ο επίκουρος καθηγητής Ιωάννης Γρηγοριάδης, πιθανή αποτυχία εκλογής του Erdoğan από τον πρώτο γύρο είναι ενδεχόμενο να οδηγήσει σε μια σκληρή διαπραγμάτευση, η οποία θα αναφέρεται σε όλες τις πτυχές του Κουρδικού εντός και εκτός Τουρκίας καθώς οι ραγδαίες εξελίξεις στο Ιράκ, η προέλαση των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της Συρίας (ISIS) στις βορειοδυτικές σουνιτικές επαρχίες του Ιράκ και η αμαχητί κατάληψη του Κιρκούκ από τις στρατιωτικές δυνάμεις της Κουρδικής Περιφερειακής Κυβερνήσεως του βορείου Ιράκ έχουν θέσει το Κουρδικό σε νέα βάση. [1]
Η υποψηφιότητα İhsanoğlu
Ενδεικτικό της ισχύος του Τούρκου πρωθυπουργού αποτελεί το γεγονός ότι τα δύο κύρια κοσμικά κόμματα της αντιπολίτευσης (το κεμαλικό CHP και το εθνικιστικό ΜΗΡ) οδηγήθηκαν στην επιλογή κοινού υποψηφίου με το επιχείρημα ότι ίσως αυτός μπορέσει να αποσπάσει ψήφους πιστών Μουσουλμάνων που στηρίζουν το κυβερνών ΑΚΡ. Ο 70χρονος ακαδημαϊκός Ekmeleddin İhsanoğlu έχει διατελέσει γ.γ. του Οργανισμού της Ισλαμικής Διάσκεψης και παρουσιάζεται ως ενωτική φιγούρα εναντίον ενός επικίνδυνα πολωτικού ηγέτη. Σε μία προσπάθεια να αποσαφηνίσει τις διαφορές ανάμεσα στον ίδιο και στον Τούρκο πρωθυπουργό, ο İhsanoğlu καλεί τους ψηφοφόρους να συσπειρωθούν γύρω από την υποψηφιότητά του έπειτα από μία διχαστική χρονιά, καταγγέλλοντας την βίαιη καταστολή του κινήματος αμφισβήτησης του καλοκαιριού του 2013 και δίνοντας έμφαση στην ανάγκη της «ενότητας» μεταξύ των Τούρκων, που έχουν διχαστεί όσο ποτέ άλλοτε κατά την περίοδο διακυβέρνησης του πρωθυπουργού Erdoğan. «Είμαι ο υποψήφιος πρόεδρος όλων των κομμάτων. Δεν είμαι εγγύτερα σε ένα κόμμα απ’ ό,τι σε κάποιο άλλο. Θα είμαι ο πρόεδρος όλων: των εργατών, των οδηγών, της νεολαίας, των γυναικών, των καταπιεσμένων. Πρέπει να καλύπτουμε το σύνολο των πολιτών (…) και να βάλουμε ένα τέλος σε αυτήν την πόλωση», υπογράμμισε κατά τη έναρξη της προεκλογικής του εκστρατείας στην Κωνσταντινούπολη όπου παρουσίασε το έμβλημα της καμπάνιας του, το τουρκικό χάρτη με τη μορφή μίας φέτας ψωμί, που συμβολίζει τη συνύπαρξη στην Τουρκία. Πάντως, η έλλειψη προσωπικής ακτινοβολίας του συντηρητικού İhsanoğlu αντανακλάται στο χαμηλό ποσοστό συσπείρωσης μεταξύ των ψηφοφόρων του CHP.
Το όραμα του Erdoğan
Ο 60χρονος Tayyip Erdoğan παραμένει κυρίαρχος στην πολιτική σκηνή και ετοιμάζεται να μεταπηδήσει από την πρωθυπουργία στην προεδρία, προαναγγέλλοντας μια «Νέα Τουρκία». Ο Τούρκος πρωθυπουργός δεσμεύτηκε πως αν εκλεγεί θα θεμελιώσει μία ισχυρή προεδρία (σ.σ. ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση εξουσιών), θα προχωρήσει σε εκ βάθρων αναθέωρηση του Συντάγματος και θα συνεχίσει την ειρηνευτική διαδικασία για το Κουρδικό. Εξειδικεύοντας το όραμα και τους στόχους για το 2023, με τη συμπλήρωση δηλαδή 100 ετών από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους, ο Erdoğan δήλωσε τα ακόλουθα κατά την έναρξη της προεκλογικής του εκστρατείας από την Κωνσταντινούπολη, με εμφανή την απουσία οποιουδήποτε ίχνους αυτοκριτικής:

Πριν έρθουμε εμείς, εκείνο που ίσχυε ήταν «πρώτα το κράτος και μετά το έθνος». Ήρθαμε εμείς και αυτό το αντιστρέψαμε. Είπαμε «πρώτα το έθνος και μετά το κράτος». Η αλλαγή αυτή που επιθυμούσε και ζητούσε ο λαός εκτός από ορισμένες σύντομες περιόδους δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ πριν από μας.
Η πλειοψηφία των αρνητικών εξελίξεων που βιώθηκαν στη δημοκρατία μας των 91 ετών, ήταν αποτέλεσμα της αντίστασης του συστήματος στην αλλαγή. Τα δυσάρεστα γεγονότα στο Ντερσίμ ήταν αποτέλεσμα της αντίστασης του συστήματος στην αλλαγή και στο γεγονός ότι το σύστημα κώφευε στα αιτήματα του λαού για δικαιώματα. Τα τεμένη που είχαν κλείσει κατά τη δεκαετία του ΄40, η απαγόρευση της διδασκαλίας του Κορανίου, η αδιαφορία στις εθνικές και ηθικές αξίες του έθνους και η έλλειψη εμπιστοσύνης που προέκυψε μεταξύ κράτους και έθνους είναι αποτέλεσμα της αντίστασης και αντίδρασης στην αλλαγή.
Το θέμα της μαντήλας που επί δεκαετίες απασχόλησε την ημερήσια διάταξη της χώρας μας είναι αποτέλεσμα της αντίστασης του καθεστώτος στην αλλαγή. Το ότι με την τρομοκρατία χάσαμε περισσότερες από 40.000 ανθρώπους μας είναι αποτέλεσμα της μη αποδοχής του διαφορετικού και της μη ευαισθησίας στα δικαιώματα και στις ελευθερίες.
Εμείς ήμασταν εκείνοι που υποστηρίξαμε την ελευθερία του λόγου.
Στις συμμορίες εκείνες που εκμεταλλεύθηκαν αξίες όπως η Παιδεία και θέλησαν να καταλάβουν τα πιο κρίσιμα σημεία του κράτους υψώνοντας σημαία προδοσίας στο κράτος και στο έθνος. Εμείς ήμασταν εκείνοι οι οποίοι δεν αποδεχθήκαμε και μία άλλη συμμοριά που προέκυψε μετά την κάθαρση όλων των συμμοριών, αυτή τη φορά από την Πενσυλβάνια. Η συμμορία αυτή, ήθελε να καταδικάσει την Τουρκία σε μία νέα κηδεμονία και να την κάνει να γίνει η παλιά Τουρκία.
Το θέμα της τρομοκρατίας είναι ένα από τα παλιά θέματα της Τουρκίας. επιλύσαμε και εκείνο το θέμα και συνεχίζουμε να το επιλύουμε. Το νομοσχέδιο που πέρασε εχθές από την Εθνοσυνέλευση θα ξεκινήσει μια νέα περίοδο στον τομέα της επίλυσης του θέματος της τρομοκρατίας. Ο αγώνας που δίνουμε για την ενίσχυση της αδελφοσύνης μας έχει φθάσει σε ένα σημείο και η τρομοκρατία έχει παύσει να είναι το φλέγον ζήτημα της Τουρκίας.
Το νέο Σύνταγμα είναι από τα προεξέχοντα θέματα της ημερήσιας διάταξής μας. Ένα νέο Σύνταγμα σημαίνει ένα νέο ξεκίνημα. Κάποια στιγμή είχε εξασφαλιστεί συναίνεση για 47 άρθρα και τότε είχα πει ‘ελάτε να τα υπογράψουν όλα τα κόμματα και να περάσουν’. Όμως δεν ήρθαν. αργότερα οι εργασίες συνεχίστηκαν και φτάσαμε στα 60 άρθρα. Πάλι τους κάλεσα να προσέλθουν να υπογράψουν και να περάσουν τα άρθρα αυτά στα οποία υπήρξε συνεννόηση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα είχε ρυθμιστεί ένα μεγάλο μέρος του Συντάγματος αλλά δεν έγινε.
Η Προεδρία της Δημοκρατίας μετατράπηκε μετά το πραξικόπημα του 1960 σε μία αρχή προστάτιδα του καθεστώτος. Πάντοτε υπήρχε στη μία πλευρά η κυβέρνηση που διάλεξε το έθνος και απέναντι σ’ αυτήν η Προεδρία της Δημοκρατίας. Επί χρόνια στη θέση αυτή, εκτός ορισμένων εξαιρέσεων, έρχονταν άτομα από το στρατό, πραξικοπηματίες και άνθρωποι που αποθέωναν το κράτος. Έτσι παρεμποδιζόταν ο εναγκαλισμός του κράτους με το έθνος.
Το «έγγραφο του οράματος», περιέχει το χάρτη πορείας της νέας περιόδου. Το «έγγραφο του οράματος» θα είναι η πηγή στην οποία θα μπορούν να αποτείνονται 77 εκατ. και αυτό το έγγραφο φέρει την ονομασία «Στο Δρόμο για τη Νέα Τουρκία». Η Τουρκία έχει παύσει πλέον να είναι μία χώρα που παίρνει βοήθεια και έχει γίνει μια χώρα που δίνει βοήθεια. Το 2023 είναι για το έθνος μας ένας μεγάλος στόχος. Όλη η προσπάθειά μας είναι γι αυτόν τον μεγάλο στόχο. Θα αναπτύξουμε ακόμα περισσότερο την κοινωνική μας αρμονία. Εμείς δεν απορρίπτουμε κανέναν. Το βασικό άρθρο της ημερήσιας διάταξής μας είναι το νέο Σύνταγμα. Ένα νέο Σύνταγμα έχει την έννοια ενός νέου μέλλοντος. Στην περίπτωση που εκλεγώ πρόεδρος, θα συνεχίσω τις προσπάθειες για την «διαδικασία για τη λύση» και θα συνεχίζω να δίνω αυτά τα μηνύματα. Κατά συνέπεια και ως πρόεδρος θα είμαι αυτός ο οποίος θα παρακολουθεί στενά τη διαδικασία για τη λύση και θα την υποστηρίζει. Πρόκειται για ένα σχέδιο αδερφοσύνης, ένα σχέδιο ανόρθωσης της Τουρκίας και πιστεύουμε ότι θα το ολοκληρώσουμε.
Η αμυντική μας βιομηχανία σημείωσε μεγάλη πρόοδο κατά τη διάρκεια της εξουσίας μας. Εάν μία χώρα δεν έχει αποτρεπτική δύναμη, τότε η χώρα αυτή απειλείται. Η ASELSAN συμπεριελήφθη μεταξύ των μεγαλύτερων ιδρυμάτων αμυντικής βιομηχανίας.
Θα πρέπει να γινει αναδόμηση στο Δικαστικό σύστημα και θα πρέπει να ενισχυθούν οι δεσμοι της δικαστικής εξουσίας με τη δημοκρατία.
Ορισμένοι λένε ότι «πρέπει να είμαστε ουδέτεροι στη Μέση Ανατολή και ουδέτεροι στην Παλαιστίνη». Όμως η υπόθεση της Παλαιστίνης είναι και δική μας. Δεν θα στρέψουμε ποτέ τα νώτα μας στους Παλαιστινίους που έχουν πεσόντες στο Τσανάκκαλε. Δεν θα τους παραδώσουμε στην καταπίεση. Ενώ αναμενόταν η κατάργηση του εμπάργκο στην Παλαιστίνη, πέφτει βροχή από βόμβες στη Γάζα. Δικαιολογούνται, λέγοντας πως οι Παλαιστίνιοι έριξαν πρώτοι ρουκέτες. Ναι αλλά πόσοι Ισραηλινοί πέθαναν από αυτές. Υπάρχει κανένας που να έχει πεθάνει από το Ισραήλ; Όχι. Ε τότε πώς γίνεται αυτό; Ρίχνονται ρουκέτες αλλά δεν πεθαίνει κανένας; Από την άλλη ο αριθμός των Παλαιστινίων που σκοτώσατε εσείς (εννοεί το Ισραήλ) ξεπερνά τους 100. Έχουν στήσει τη ζωή τους πάνω σε ψεύδη. Δεν είναι ειλικρινείς.

O ιδιαίτερος συμβολισμός του εμβλήματος της υποψηφιότητας Erdoğan

Ο Tayyip Erdoğan θα είναι ο 12ος πρόεδρος της Τουρκίας, όχι όμως εκείνης που οραματίζεται.

Η παρουσίαση του εμβλήματος της προεκλογικής εκστρατείας του Tayyip Erdoğan πυροδότησε μεγάλη συζήτηση στην Τουρκία αναφορικά με τον συμβολισμό του, ιδιαίτερα μετά το σχόλιο του υπουργού Δημοσιονομικών της Τουρκίας, Mehmet Şimşek, στο twitter ότι στο λογότυπο κρύβεται η αραβική γραφή του ονόματος του Προφήτη Μωάμεθ και ουσιαστικά παραπέμπει στο θρησκευτικο-πολιτικό πλαίσιο της φράσης «ο δρόμος είναι ο δικός Του δρόμος» (δηλαδή του Προφήτη Μωάμεθ). Το σχόλιο προκάλεσε κύμα επικρίσεων από στελέχη της κεμαλικής αντιπολίτευσης που έκαναν λόγο για χειραγώγηση του εκλογικού σώματος και για παράνομη, ανήθικη και βλάσφημη συμπεριφορά καθώς η νομοθεσία απαγορεύει τη χρήση της τουρκικής σημαίας αλλά και θρησκευτικών συμβόλων σε προεκλογικό υλικό. Σύμφωνα με τον τουρκολόγο Νίκο Μούδουρο, το προεκλογικό έμβλημα αποτελείται από τρία βασικά θέματα/στοιχεία:
1. Η ανατολή/γέννηση του ήλιου. Συμβολίζει τη δημιουργία της «νέας Τουρκίας» και το σημείο που έφτασε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ υπό την ηγεσία Erdoğan. Η «νέα Τουρκία» αποτελεί την ίδια στιγμή τη βάση ολόκληρης της προεκλογικής εκστρατείας και των προγραμματικών θέσεων του υποψηφίου. Ο ήλιος δείχνει τη «μεγαλοσύνη» της χώρας και τη συνέχιση της ανάπτυξής της. Παράλληλα, υπογραμμίζει την ανανέωση της ελπίδας, την ενίσχυση της αλληλεγγύης του millet και την κοινωνική «ενότητα» που χαρκτηρίζει την ηγεμονία του πολιτικού Ισλάμ. Μια «ενότητα» που έχει στο επίκεντρο τη «συναίνεση», στην πορεία του νεοφιλελεύθερου εκσυγχρονισμού.
2. Ο δρόμος και το ταξίδι. Συμβολίζει ολόκληρη τη ζωή και την πολιτική σταδιοδρομία του Τούρκου πρωθυπουργού. Οι «στροφές» και τα «πισωγυρίσματα» εξηγούν τα εμπόδια και την «καταδίωξη» των οραμάτων του ίδιου και του ιδεολογικού χώρου που εκφράζει σήμερα, κυρίως από το αυταρχικό κεμαλικό κατεστημένο των προηγούμενων δεκαετιών. Την ίδια στιγμή, ο δρόμος φέρνει στο προσκήνιο την αφοσίωση του ηγέτη στην οικοδόμηση της «νέας Τουρκίας», στη δημιουργία της μεγάλης «συντηρητικής-ρεπουμπλικανικής» Τουρκίας, όπου η θρησκεία θα είναι ο βασικότερος παρονομαστής του «έθνους-millet».
3. Το όνομα του υποψήφιου. Το όνομα του Erdoğan ουσιαστικά και με ξεκάθαρο τρόπο δείχνει το πολιτικό πρόσωπο που θα υλοποιήσει τον συνδυασμό των στόχων και «συμβολισμών» που έθεσαν προηγουμένως τόσο ο ήλιος, όσο και ο δρόμος-το ταξίδι. Είναι το όνομα που «ενώνει» την Τουρκία, την κοινωνία της και που η πυκνογραμμένη του μορφή, περιθωριοποιεί κάθε αμφισβήτηση ως προς την «ενότητα του millet». Ο υποψήφιος είναι τελικά ο «υποψήφιος του millet», το οποίο άλλωστε αποτελεί και ένα από τα βασικά συνθήματα της προεκλογικής.
πηγή