«Kλειδί» για την ενεργειακή θέση της χώρας αποτελεί η εξέλιξη της τριγωνικής στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Το Τελ Αβίβ επιθυμεί σφόδρα την αναβάθμιση της συνεργασίας με την Ελλάδα σε όλα τα επίπεδα και τη σύμπηξη ενός ενεργειακού, οικονομικού, αμυντικού και διπλωματικού άξονα με την Αθήνα και τη Λευκωσία.
Η εξόρυξη φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και η παράλληλη αξιοποίησή του από το Ισραήλ του γειτονικού κοιτάσματος αλλάζει δραματικά τα δεδομένα για τις δύο χώρες, κυρίως όμως για την Κύπρο η οποία παρά την τουρκική κατοχή σπάει τη γεωπολιτική ομηρία δεκαετιών και μεταβάλλεται σε χώρα παραγωγό αερίου (και πετρελαίου στο μέλλον) και σε ενεργειακό κόμβο.
Η μόνη από το «τρίγωνο» η οποία δεν έχει αξιοποιήσει μέχρι στιγμής τους υδρογονάνθρακες, τους οποίους εκτιμάται ότι διαθέτει, είναι η Ελλάδα, αλλά αυτό αρχίζει να αλλάζει με την προκήρυξη διαγωνισμού για την υποβολή προσφορών εκμετάλλευσης «οικοπέδων» στις περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου, των Ιωαννίνων και του Κατάκολου και τον σε εξέλιξη διαγωνισμό για σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης.
Αυτό που προβληματίζει πάντως την Αθήνα είναι η άποψη που διατυπώθηκε στην Κύπρο από την αρμόδια υπουργό Ενέργειας, Πραξούλα Αντωνιάδου, περί ενεργειακής διασύνδεσης της Κύπρου με την Τουρκία μέσω αγωγού (!), πρόταση που προκάλεσε σάλο στην αντιπολίτευση και την κοινή γνώμη, αλλά την οποία όχι μόνο δεν αποκήρυξε ο Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας, αλλά η κυβέρνησή του έσπευσε να τη συνοδεύσει με εκτιμήσεις ότι ένας αγωγός Ισραήλ- Κύπρου-Ελλάδας δεν είναι τεχνικά εφικτός…
Αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες στην Αθήνα απορρίπτουν τα περί δήθεν μεγάλων τεχνικών δυσκολιών στην κατασκευή ενός τέτοιου αγωγού που θα καταλήγει στην Ελλάδα, ενώ είναι έκδηλος ο διπλωματικός εκνευρισμός για τις «ιδέες» περί ενεργειακής διασύνδεσης της Κύπρου με την Τουρκία. Οι αυξημένες πιθανότητες εντοπισμού σημαντικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, αν επαληθευθούν, θα προσθέσουν μια ολοκληρωμένη εναλλακτική ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης -και από άποψη παραγωγής και όσον αφορά στη χάραξη ενεργειακής οδού- η οποία θα αναβαθμίσει γεωστρατηγικά και γεωοικονομικά τη χώρα και θα δημιουργήσει προϋποθέσεις ταχύτερης εξόδου από την κρίση.
Υπ’ αυτό το πρίσμα η στάση της κυβέρνησης Χριστόφια καθίσταται ακόμα πιο περίεργη, αμφιβόλου εθνικής σκοπιμότητας και δημιουργεί προβληματισμό τόσο στην Αθήνα όσο και στο Τελ Αβίβ.
Οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ έχουν κάθε λόγο να δουν την ενεργειακή συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ να προχωρά στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να μειώσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Η Ε.Ε. εισάγει από τρίτες χώρες το 60% του φυσικού αερίου που καταναλώνει ετησίως (484 δισ. κυβικά μέτρα το 2009 με πρόβλεψη για 771 δισ. το 2030), από τη Ρωσία, δε, καλύπτει το 40% των αναγκών της.
Το 2030 οι εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη προβλέπεται να ανέλθουν στο 85% της κατανάλωσης, οπότε είναι προφανές ότι θα ενισχύεται ο στρατηγικός χαρακτήρας των κοιτασμάτων Ελλάδας- Κύπρου-Ισραήλ, τα οποία αποτελούν ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια τους, πολύ περισσότερο αν η μεταξύ τους συνεργασία εξελιχθεί σε ενεργειακό και όχι μόνο άξονα.
Η διπλωματία των αγωγών συνεχίζεται
Στο μεταίχμιο εισόδου της στην ενεργειακή σκακιέρα βρίσκεται η Ελλάδα, συνειδητοποιώντας, καθυστερημένα και υπό την πίεση της κρίσης που βιώνει, ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της και η συμμετοχή της στις χαράξεις αγωγών στην περιοχή αποτελούν όρο γεωπολιτικής επιβίωσης και οικονομικής ανάκαμψης.
Στις συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν αυτήν την εβδομάδα στο υπουργείο Εξωτερικών και στην κοινή συνεδρίαση πολιτικής ηγεσίας και υπηρεσιακών παραγόντων μεταξύ ΥΠΕΞ και υπουργείου Περιβάλλοντος, εξετάστηκαν τα δεδομένα τόσο στο πεδίο των ερευνών όσο και στα διάφορα υπό εξέλιξη projects αγωγών.
Η Αθήνα θεωρεί ως πιο εφικτό και ώριμο για υλοποίηση σχέδιο τον αγωγό ITGI ο οποίος θα μεταφέρει αζέρικο αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας. Το κόστος του αγωγού υπολογίζεται σε 1,14 δισ. ευρώ και οι βασικοί μέτοχοι, η ελληνική ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison (οι οποίες έχουν συστήσει την κοινοπραξία «ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.»), υποστηρίζουν ότι υπάρχει δυνατότητα χρηματοδότησης αρκετών δεκάδων, ίσως και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους.
Ο ΥΠΕΚΑ Γιώργος Παπακωνσταντίνου δηλώνει ότι η χρηματοδότηση για το ελληνικό σκέλος είναι εγγυημένη από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης στον τομέα της Ενέργειας (EEPR) με περίπου 150 εκατ. ευρώ, από το ΕΣΠΑ με περίπου 800 εκατ. και από τραπεζική χρηματοδότηση των εταιριών. Η Ποσειδών Α.Ε. έχει καταθέσει στην εταιρία πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν (Socar) τη σχετική πρόταση για τον αγωγό, ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς περίπου 12 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι ο αγωγός αυτός ενισχύει και την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ, άρα στο μέχρι τώρα προβάδισμά του παίζει ρόλο και αυτή η διάσταση.
Ο άλλος αγωγός ο οποίος θεωρείται ανταγωνιστικός του ITGI και αφορά στην Ελλάδα, είναι ο TAP (Trans Adriatic Pipeline), στον οποίο συμμετέχουν η νορβηγική Stat Oil, η ελβετική EGL και η γερμανική E.ON. Η δυνατότητα μεταφοράς φυσικού αερίου είναι ανάλογη με αυτή του ITGI (10-12 δισ. κυβικά μέτρα) αλλά ο αγωγός καταλήγει στην Αδριατική μέσω Αλβανίας, γεγονός που προβληματίζει την ελληνική πλευρά. Οι υπεύθυνοι του ΤΑΡ, πέρα των γεωπολιτικών ωφελημάτων που επικαλούνται, προτάσσουν το γεγονός ότι το κόστος κατασκευής του αγωγού (1,5 δισ. ευρώ) θα αναληφθεί από την ίδια την κοινοπραξία: «Η κατασκευή του TAP δεν θα επιβαρύνει καθόλου τον Κρατικό Προϋπολογισμό, αφού τη χρηματοδότησή του εγγυώνται πλήρως οι μέτοχοι της κοινοπραξίας του αγωγού, χωρίς να απαιτείται εγγύηση ή οποιαδήποτε συμμετοχή του Δημοσίου, το οποίο απλά θα εισπράττει τα τέλη διέλευσης και τους λοιπούς φόρους». Είναι προφανές ότι ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και ότι η Ελλάδα έχει διαπραγματευτικά χαρτιά στα χέρια της.
Ο αγωγός Nabucco παρότι έχει ισχυρή υποστήριξη από τις ΗΠΑ και χώρες της Ε.Ε., τεχνικά αποδεικνύεται δαπανηρός και οικονομικά μη βιώσιμος, αφού μέχρι στιγμής στα σχέδια προκύπτει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα επαρκούς τροφοδότησής του, ενώ η λειτουργία του -αν κατασκευαστεί- προβλέπεται για το 2021. Η χάραξη του Nabucco εξάλλου δεν προβλέπει διέλευσή του από ελληνικό έδαφος. «Απειλή» για την Ελλάδα αποτελεί και το project της ΒΡ για τον South-East Europe Pipeline (ως εναλλακτική του Nabucco) ο οποίος μέσω Τουρκίας θα διακλαδώνεται στη Βουλγαρία, παρακάμπτοντας τη χώρα μας, αλλά και αυτός βρίσκεται ακόμα στα χαρτιά.
Αρνητική εξέλιξη για τα ελληνικά συμφέροντα αποτέλεσε η υπογραφή συμφωνίας Μόσχας-Άγκυρας για τη διέλευση από την τουρκική ΑΟΖ του αγωγού South Stream, ο οποίος πάντως συνεχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα και να βρίσκεται, και αυτός, στον «αέρα». Όλοι αυτοί οι αγωγοί σχεδιάζονται για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το αζέρικο κοίτασμα Shakh-Deniz ΙΙ (η δεύτερη φάση αξιοποίησης του κοιτάσματος Shakh-Deniz ) με χρονικό ορίζοντα έναρξης το 2017. Από τα 14-16 δισ. κυβικά μέτρα αερίου που υπολογίζεται ότι θα παράγει ετησίως το κοίτασμα, το 1/3 περίπου θα εξάγεται στην Τουρκία και το υπόλοιπο στην Ευρώπη.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου