Το σεισμικό ρήγμα της Μέσης Ανατολής συνεχίζει να δίνει δονήσεις σε διάφορα σημεία, προκαλώντας αβεβαιότητα για τη μελλοντική μορφή της περιοχής, ενώ υπάρχει ένα μόνο σταθερό δεδομένο: η αίσθηση πολιτικής ενδυνάμωσης των πολιτών των αραβικών χωρών, προϊόν των εξεγέρσεων της Τυνησίας και της Αιγύπτου. Οι εξεγέρσεις, προφανώς έχουσες και μια διάσταση ντόμινο, παρά τις σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις διάφορες περιπτώσεις, δεν φαίνεται να ήταν αποτέλεσμα εξωτερικών σχεδιασμών και παρεμβάσεων, αν και στην πορεία διάφορες μεγάλες δυνάμεις προσπάθησαν να επηρεάσουν τις εξελίξεις και να τοποθετηθούν σε καλύτερη θέση για την επόμενη ημέρα. Θα πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι για οποιαδήποτε χώρα της περιοχής (της Αιγύπτου και της Τυνησίας συμπεριλαμβανομένων) η πορεία προς ένα πιο αντιπροσωπευτικό σύστημα διακυβέρνησης θα είναι ομαλή και η τελική επιτυχία εξασφαλισμένη. Ο δρόμος θα είναι μακρύς, δύσβατος και με πισωγυρίσματα.
Τα σημερινά ανοιχτά ζητήματα στην περιοχή αφορούν (α) στη Λιβύη, όπου η στρατιωτική επέμβαση των δυτικών δυνάμεων φαίνεται να εξάντλησε τη δυναμική της και η χώρα θα παραμείνει διαιρεμένη και σε καθεστώς ελεγχόμενης αστάθειας έως ότου να υπάρξει παρασκηνιακή συμφωνία για εκ των έσω ανατροπή του Καντάφι και σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με εκπροσώπηση όλων των σημαντικών φυλών και πολιτικών δυνάμεων (του σημερινού καθεστώτος συμπεριλαμβανομένου), (β) στη Συρία, χώρα υψηλού ενδιαφέροντος για την Ευρώπη, το Ισραήλ, την Τουρκία, το Ιράν και τις ΗΠΑ, όπου το καθεστώς δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να διαχειριστεί την κρίση, (γ) στο Μπαχρέιν και την Υεμένη, χώρες που, σε συνδυασμό με την αντιπαράθεση Ιράν-Δύσης, επηρεάζουν τη σταθερότητα στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, όπου παράγονται σημαντικές ποσότητες ενεργειακών πόρων. Τα κεντρικά μελλοντικά διακυβεύματα περιλαμβάνουν την εσωτερική σταθερότητα της Σαουδικής Αραβίας και το μέλλον της δυναστείας των Σαούντ, που θα επηρεάσει και άλλες μικρές μοναρχίες στην περιοχή του Κόλπου, καθώς και την κατάσταση στην Αλγερία, σημαντικής χώρας για τη σταθερότητα στη βόρεια Αφρική και με ευμεγέθη κοινότητα στη Γαλλία. Επίσης, το Ισραήλ καλείται να βγάλει τα απαραίτητα συμπεράσματα για τη σημερινή αδιέξοδη πολιτική του απέναντι στους Παλαιστινίους.
Σε αυτό το ιδιαίτερα ρευστό πλαίσιο, οι ευρωπαϊκές χώρες και οι ΗΠΑ αναπροσαρμόζουν τη στρατηγική τους με κεντρικούς άξονες τη συνέχιση της ομαλής ροής υδρογονανθράκων, την αποφυγή μεγάλων ρευμάτων προσφύγων και μεταναστών και την αποφυγή κατάληψης της εξουσίας από κινήματα που ασπάζονται το ακραίο πολιτικό Ισλάμ. Το περιθώριο κινήσεων για μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα, είναι αρκετά περιορισμένα αλλά όχι μηδενικά, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ενδιαφέρουσας γεωστρατηγικής μετακίνησης της χώρας μας κατά μήκος του διατλαντικού άξονα ΗΠΑ-Ισραήλ, με παράλληλη προσπάθεια διατήρησης ερεισμάτων στον αραβικό κόσμο και με δεδομένη την ευρωπαϊκή μας ιδιότητα. Απαιτείται έγκυρη ενημέρωση από τις πρεσβείες μας στη Μέση Ανατολή, μια μικρή ομάδα εργασίας σε ετοιμότητα στο ΥΠΕΞ και βούληση για εκμετάλλευση ευκαιριών και ανάληψη πρωτοβουλιών μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, σε συνεργασία με άλλες χώρες.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου