Η πρώτη δήλωση Iσραηλινού αξιωματούχου υπέρ της ανάγκης αποκατάστασης των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων μετά την αιματηρή επίθεση στον διεθνή στολίσκο ανοικτά της Γάζας ήρθε, όχι τυχαία, από άνθρωπο των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. Ο Εfraim Halevy, διευθυντής της Μοssad την περίοδο 1998-2002, υποστήριξε πως «οι δεσμοί ανάμεσα στις δυο χώρες δεν οικονομήθηκαν μόνο πάνω στο συναίσθημα, και ότι και οι δύο έχουν επίγνωση ότι η ιστορία τους και τα κοινά τους συμφέροντα», τα οποία «αξίζουν να προστατευτούν και να αναβαθμιστούν, ακόμη και αν χρειαστεί χρόνος και σκληρή διπλωματία για την επίτευξή του».
28 Αυγούστου 1958. Ένα αεροσκάφος της ισραηλινής εταιρείας El Al είναι σταθμευμένο στο αεροδρόμιο της Άγκυρας. Επίσημα, το αεροσκάφος παρουσίασε τεχνικό πρόβλημα και έκανε αναγκαστική προσγείωση στην Τουρκία. Ο πραγματικός λόγος; Το αεροπλάνο μετέφερε το πρωθυπουργό του Ισραήλ Βen Gurion, την υπουργό Εξωτερικών Golda Meir, τον σύμβουλο του Ισραηλινού πρωθυπουργού και πρώτο διοικητή της Μοssad Reuven Shiloah και τον Αρχηγό του Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων Ηaim Laskov για διαπραγματευθούν μια άκρως απόρρητη συμφωνία ανάμεσα στις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών και στην τουρκική Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (ΜΑΗ), όπως ονομαζόταν τότε ακόμη η ΜΙΤ.
Η συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών Ισραήλ και Τουρκίας δεν είναι, σε καμία περίπτωση, μια καινούργια υπόθεση. Από τα τέλη του 1958, μαζί με την περιβόητη υπηρεσία ασφαλείας του Ιράν SAVAK, σχημάτισαν ένα άκρως απόρρητο δίκτυο με την ονομασία «Τρίαινα» (Trident ή “Ultra Watt”). Η συμφωνία της «Τρίαινας» προέβλεπε περιοδικές συναντήσεις μεταξύ των αρχηγών των τριών υπηρεσιών για συντονισμό των δραστηριοτήτων τους. Η Άγκυρα έδινε στο Ισραήλ πληροφορίες που συνέλεγε από τη Συρία και άλλες αραβικές χώρες ενώ οι άνδρες της Μοssad εκπαίδευαν τους Τούρκους πράκτορες και τα όργανα του Σάχη σε μεθόδους αντικατασκοπίας και ανακρίσεων. Κοινός στόχος ήταν βεβαίως η συλλογή πληροφοριών για τις δραστηριότητες των Σοβιετικών στη Μέση Ανατολή. Σημειώνεται ότι από το 1955, η Τουρκία και το Ιράν συμμετείχαν στον Οργανισμό Κεντρικού Συμφώνου (CENTO ή Σύμφωνο της Βαγδάτης) για την «υπεράσπιση της Μέσης Ανατολής από την επέκταση του κομμουνισμού».
Το Τελ Αβίβ επεδίωξε και κατάφερε να συμπεριλάβει στο δίκτυο της «Τρίαινας» και την Αιθιοπία, πραγματοποιώντας μάλιστα σχετική συνάντηση των διοικητών στις αρχές του 1968 στην Αντίς Αμπέμπα. Το δίκτυο Τουρκίας-Ιράν-Ισραήλ ήταν, εν μέρει, αποτέλεσμα αμερικανικής επιρροής. Η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο έβλεπαν με τρόμο τον Νasser να καλλιεργεί έναν παναραβικό εθνικισμό, που θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά τα δυτικά συμφέροντα στην περιοχή.
Το δίκτυο «Τρίαινα» έγινε γνωστό με τη πτώση του Σάχη. Οι υπάλληλοι της CIA στην αμερικανική πρεσβεία της Τεχεράνης δεν πρόλαβαν να κάψουν ή να περάσουν από τα ειδικά μηχανήματα καταστροφής μυστικά έγγραφα προτού οι φανατικοί Ιρανοί ισλαμιστές φοιτητές καταλάβουν το κτίριο το 1979. Ανάμεσα στα άθικτα έγγραφα που βρήκαν ήταν μια έκθεση της CIA για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες η οποία περιέγραφε λεπτομερώς το δίκτυο «Τρίαινα».
Τη δεκαετία του ΄60, η Mossad σε συνεργασία με τη CIA και με την ανοχή της Τεχεράνης προσέγγισε τους Κούρδους τους Ιράκ στηρίζοντας τον Μustafa Barzani. Η σύλληψη της ιδέας ανήκε στον Reuven Shiloah, ο οποίος έπαιζε παράλληλα τον ρόλο του συνδέσμου με την Τουρκία. Ο Shiloah ήταν ένας πραγματικός θρύλος γιατί ανήκε στο σιωνιστικό δίκτυο κατασκόπων που λειτουργούσε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ίδρυση του Ισραήλ. Με το πρόσχημα δημοσιογραφικών αποστολών ταξίδευε στο Κουρδιστάν, όπου γνώρισε καλά τον τοπικό πληθυσμό και τον χρησιμοποιούσε για δικές του επιχειρήσεις. Μέσα από την εμπειρία του αυτή σχημάτισε τη θεωρία για την ανάγκη συμμαχίας με όλες τις μη αραβικές μειονότητες στη Μέση Ανατολή.
Στο βιβλίο «Εvery Spy a Prince: The Complete History of Israel’s Intelligence Community» αναφέρεται το πώς Iσραηλινοί στρατιωτικοί εκπαίδευαν Kούρδους αντάρτες οι οποίοι έδιναν τη μάχη της αυτονομίας από το καθεστώς της Βαγδάτης τη δεκαετία του ’60. Ως αντάλλαγμα οι Κούρδοι βοήθησαν 3.000 περίπου Εβραίους να φύγουν κρυφά από το Ιράκ για να εγκατασταθούν στο Ισραήλ. Οι μυστικές σχέσεις Κούρδων και Ισραηλινών συνεχίστηκαν ως τη δεκαετία του ’80. Διπλωματικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι όλα άλλαξαν από τη στιγμή που το Τελ Αβίβ αποφάσισε να δώσει μεγάλη σημασία στη σχέση του με την Αγκυρα και τη σταθεροποίηση του πολιτικού συστήματός της. «Αυτό που κυρίως ανησυχεί τους Ισραηλινούς» ανέφερε χαρακτηριστικά αμερικανός αναλυτής «είναι το ενδεχόμενο αποσταθεροποίησης της Τουρκίας είτε λόγω της ανόδου των ισλαμιστών είτε λόγω του Κουρδικού προβλήματος. Οι ισραηλινές υπηρεσίες θα κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να βοηθήσουν την Αγκυρα να αντιμετωπίσει τα δύο αυτά ζητήματα».
Οι σχέσεις των μυστικών υπηρεσιών Ισραήλ και Τουρκίας έχουν ενταθεί από το 1996, οπότε υπεγράφη η συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών. Το περιεχόμενο της συμφωνίας στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών δεν είναι γνωστό.
Ο Μάνος Ηλιάδης στο βιβλίο του «Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και η ΜΙΤ» υποστηρίζει ότι οι επιτυχίες των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων εναντίον του ΡΚΚ την άνοιξη του 1996 οφείλονται κυρίως σε πληροφορίες από τον ισραηλινό κατασκοπευτικό δορυφόρο OFEQ-3. Δημοσίευμα της έγκυρης ισραηλινής εφημερίδας Haaretz υποστήριζε ότι επήλθε μια συμφωνία: η Αγκυρα θα επέτρεπε σε ισραηλινές ομάδες να συλλέξουν πληροφορίες κατά μήκος των συνόρων με το Ιράκ, το Ιράν και τη Συρία και ως αντάλλαγμα οι Ισραηλινοί θα βοηθούσαν στις τουρκικές επιχειρήσεις εναντίον κουρδικών οργανώσεων στα τουρκοσυριανά σύνορα.
Θεωρείται βέβαιο πως η Mossad κινητοποιήθηκε για τον εντοπισμό και τη σύλληψη του Κούρδου ηγέτη Αbdullah Ocalan παρά τις σχέσεις στρατηγικής συνεργασίας που έχει αναπτύξει το Τελ Αβίβ με το κουρδικό στοιχείο του Ιράκ.
Η άνοδος του πολιτικού Ισλάμ στη Τουρκία φαίνεται πως διατάραξε τις στενές σχέσεις των δύο υπηρεσιών. Στο τουρκικό Τύπο δημοσιεύονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα θεωρίες συνωμοσίας και αναφορές για τη δράση της Mossad στη Τουρκία: από την εμπλοκή του Ισραήλ στις βομβιστικές επιθέσεις στη Κωνσταντινούπολη το Νοέμβριο του 2003, τη διάβρωση των τουρκικών υπηρεσιών από Ισραηλινούς (βλέπε υπόθεση ERGENEKON και Τuncay Guney) μέχρι και σχέδιο δολοφονίας του Erdogan από Ισραηλινούς εκτελεστές της Mossad.
Δημοσίευση σχολίου