Γράφει ο Αλέξανδρος Μασαβέτας.
Στον απόηχο των λόγων του Οικουμενικού Πατριάρχη ότι σταυρώνεται στην Τουρκία, λόγων που έτυχαν ενθουσιώδους υποστήριξης από την τουρκική φιλελεύθερη διανόηση, αυξάνονται στην Τουρκία οι φωνές που τάσσονται δημοσίως υπέρ της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκη των Πριγκηπονήσων. Οι φωνές αυτές ορθώνονται από τα πιο απρόσμενα μέρη και καλούν την κυβέρνηση......να δραστηριοποιηθεί για την επαναλειτουργία της Σχολής, χωρίς να επικαλείται την «αρχή της αμοιβαιότητας» ως αφορμή για την αδράνειά της. Σημαντικές τοποθετήσεις υπέρ της επαναλειτουργίας της Σχολής υπήρξαν εκείνες του προέδρου της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων Μουράτ Μπαρντάκογλου, του προέδρου του Συμβουλίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση Γιουσούφ Ζιγιά Οζτζάν και του δημοσιογράφου, μέλους της τουρκικής κοινότητας στη Δυτική Θράκη, Αμπντουλχαλίμ Ντεντέ.
Σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Ταράφ, ο πρόεδρος της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων Μουράτ Μπαρντάκογλου σημείωσε πως η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης αποτελεί, πρωτίστως, ζήτημα θρησκευτικής ελευθερίας και αναγνώρισης των χριστιανών πολιτών της Τουρκίας ως ισότιμων, με ίσα δικαιώματα. «Εάν σε κάποιο μέρος μία χριστιανική κοινότητα θέλει να χτίσει εκκλησία, πρέπει να της συμπαρασταθούμε... [Έτσι και] το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης πρέπει να συζητηθεί και να επιλυθεί στο πλαίσιο των θρησκευτικών ελευθεριών». Ο αντιπρόεδρος της σχετικής διεύθυνσης Μεχμέτ Γκιορμέζ πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση πρέπει να εισακούσει τις μειονότητες, ώστε να ξεπερασθούν οι όποιες δυσκολίες τους. «Είναι απαράδεκτο να αντιμετωπίζει μία μειονότητα δυσχέρειες στο θέμα της εκπαίδευσης των πνευματικών λειτουργών της», τόνισε.
Υφίστανται διαφορετικές απόψεις σχετικά με το θεμιτό ή μη της επαναλειτουργίας της Σχολής, αλλά για τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων το ζήτημα πρέπει να εξετασθεί εξ απόψεως θρησκευτικής ελευθερίας. «Το ζήτημα δεν είναι σωστό να αξιολογείται υπό το πρίσμα των διεθνών σχέσεων και της αμοιβαιότητας», πρόσθεσε ο Γκιορμέζ. Σημειώνοντας πως μετά την 11η Σεπτεμβρίου και την αγωνία για τα ζητήματα ασφάλειας, οι μουσουλμανικές μειονότητες στη Δύση συναντούν δυσχέρειες στην άσκηση της ελευθερίας λατρείας τους, ο Γκιορμέζ ωστόσο επέμεινε πως οι όποιες τέτοιες δυσχέρειες δε δικαιολογούν αντίστοιχη μεταχείριση των χριστιανικών μειονοτήτων σε χώρες μουσουλμανικές.
Οι δηλώσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων, που επιβλέπει όλα τα τεμένη της Τουρκίας και τα της άσκησης της ισλαμικής λατρείας, επέκριναν εμμέσως με τις δηλώσεις τους τη στάση του Ταγίπ Ερντογάν στο θέμα της Χάλκης. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι για να δοθεί άδεια επαναλειτουργίας της Σχολής της Χάλκης απαιτείται και η Αθήνα «να προβεί σε αντίστοιχη κίνηση» προς την κατεύθυνση της ικανοποίησης αιτημάτων της μουσουλμανικής μεινότητας της Δυτικής Θράκης. Παρόμοια στάση έχει τηρήσει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιουλ.
Ωστόσο, θετική γνώμη για την άμεση επαναλειτουργία της Σχολής εξέφρασε και ο πρόεδρος του Συμβουλίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση Γιουσούφ Ζιγιά Οζτζάν. Το Συμβούλιο είναι γνωστό για τις «σκληρές» κεμαλικές θέσεις και την κεμαλική εθνικιστική ιδεολογία που εκπροσωπεί και προπαγανδίζει. Εφόσον επιβλέπει και ελέγχει όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, θα έπρεπε να δώσει το πράσινο φως για την επαναλειτουργία της Σχολής σε επίπεδο ανωτάτης παιδείας. Ο Οζτζάν δήλωσε ότι το συμβούλιο βλέπει θετικά το ενδεχόμενο επαναλειτουργίας, δίχως να εντοπίζει κάποιο πρόβλημα.
Κάποιοι εντός της Ρωμαίικης Κοινότητας της Πόλης πιστεύουν πως μία συμφωνία με την Αθήνα, κατά την οποία η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης θα συνδέεται με ένα «άνοιγμα της Αθήνας» προς τη μουσουλμανική μειονότητα, θα ήταν ευκταία. Πολλοί, ωστόσο, τονίζουν πως δεν μπορεί να συζητείται το ζήτημα των δικαιωμάτων τους επί της βάσης της αρχής της αμοιβαιότητας. «Πρόκειται για τα δικαιώματά μας στην ίδια μας τη χώρα, στο κράτος του οποίου είμαστε πολίτες. Η αρχή της αμοιβαιότητας ρυθμίζει τα δικαιώματα που ένα κράτος αναγνωρίζει στους ξένους πολίτες που ζουν στο έδαφός του. Δεν μπορεί να εφαρμόζεται στους δικούς του πολίτες», τόνισε στο newstime.gr παράγων της Ομογένειας.
Την απεξάρτηση της αναγνώρισης ελευθεριών στις μειονότητες των δύο χωρών από την αρχή της αμοιβαιότητας υποστήριξε και ο δημοσιογράφος Αμπντουλχαλίμ Ντεντέ, μέλος της τουρκικής κοινότητας της Δυτικής Θράκης. Ο Ντεντέ τόνισε σε δηλώσεις του στη φιλελεύθερη τουρκική ιστοσελίδα Bianet πως ο Ερντογάν διαπράττει σφάλμα καταδεικνύοντας τη Δυτική Θράκη ως «αντάλλαγμα» για την επαναλειτουργία της Σχολής. «Την αμοιβαιότητα δεν την εφαρμόζεις πάνω στους ίδιους σου τους πολίτες. Εξάλλου εφαρμόζεται μόνο με θετική έννοια, όχι με αρνητική. Αν παράσχεις κάτι στους πολίτες μου, θα παράσχω κάτι αντίστοιχο στους δικούς σου», εξήγησε ο Ντεντέ, υιοθετώντας τη θέση των Ελλήνων της Πόλης που διαμαρτύρονται ότι και τα δύο κράτη εφήρμοσαν την αρχή πάνω στους ίδιους τους πολίτες τους και με τρόπο εκδικητικό.
Ο Ντεντέ, ιδιοκτήτης της τουρκόφωνης εφημερίδας Trakya’nin Sesi (Φωνή της Θράκης) και του ραδιοσταθμού Isik FM, μίλησε στη Bianet για πρακτική των ελληνικών και τουρκικών κυβερνήσεων να χρησιμοποιύν τα μειονοτικά ζητήματα ως πρόφαση για να απαιτούν υποχωρήσεις από την άλλη πλευρά. «Αισθάνομαι σαν προϊόν προς ανταλλαγή. Μπουχτήσαμε πια να μας σουτάρουν σαν μπάλα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας». Ο Ντεντέ κατηγορεί τον Ερντογάν για δημαγωγία. «Δεν μπορεί να επικαλείται την αρχή της αμοιβαιότητας πάνω στους ίδιους τους πολίτες του, προκειμένου να προσεταιρισθεί τους Τούρκους της Θράκης. Εγώ δεν μπορώ να συνδιαλλαγώ με την Τουρκία για τα δικαιώματά μου. Μπορώ να έρθω σε διάλογο με την ίδια μου τη χώρα. Αλλά η χώρα μου, μου αρνείται αυτό το διάλογο. Η ίδια κατάσταση ισχύει και για τους Ρωμιούς της Τουρκίας».
Ο Ντεντέ δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι η Χάλκη έκλεισε το 1971 κατά παράβαση των δικαιωμάτων που απένειμε στην Πολίτικη Ομογένεια η Συνθήκη της Λωζάννης. Τόνισε ότι στην Τουρκία οι μη μουσουλμανικές μειονότητες υπέστησαν σειρά δεινών, με το Φόρο Περιουσίας, τα Σεπτεμβριανά, τις απελάσεις και τις κατασχέσεις των κοινοτικών και ατομικών περιουσιών τους. «Ενώ έχουν συμβεί όλα αυτά, το να λες ότι η Δυτική Θράκη είναι το αντάλλαγμα, αντίκειται στο συναίσθημά μου περί δικαίου», κατέληξε.
Δημοσίευση σχολίου