Η στρατηγική του σουλτάνου: Νίκη στο εξωτερικό, έλεγχος στο εσωτερικό.

Δρ Hay Eytan Cohen Yanarocak
Ο πρόεδρος της Τουρκίας εξασφάλισε πρόσφατα αρκετά πρωτοφανή διπλωματικά επιτεύγματα ως μέρος μιας μακροπρόθεσμης, εξελιγμένης πολιτικής οικοδόμησης «ήπιας επιρροής» παράλληλα με την αύξηση της στρατιωτικής ισχύος. Ενώ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προβάλλει έναν συμφιλιωτικό τόνο προς την Ευρώπη, η στάση του στη Μέση Ανατολή παραμένει τόσο άκαμπτη όσο ποτέ.
Ο Ερντογάν φιλοδοξεί να ανυψώσει την Τουρκία σε παγκόσμια δύναμη, αντλώντας από το πολιτικό Ισλάμ και τις νεο-οθωμανικές ιδεολογίες. Η πρόσφατη σύλληψη του βασικού πολιτικού αντιπάλου του, του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, αποκάλυψε ότι το νεο-οθωμανικό όραμα του προέδρου δεν περιορίζεται στην εξωτερική πολιτική, αλλά χρησιμεύει επίσης ως εργαλείο για την εξάλειψη των εγχώριων πολιτικών αντιπάλων.

Μέσα από μια νύχτα, αβάσιμες κατηγορίες, ο Ιμάμογλου κατηγορήθηκε για οργανωμένο έγκλημα. Σαν να μην έφτανε αυτό, το πανεπιστημιακό του πτυχίο - προϋπόθεση για να θέσει υποψηφιότητα για την τουρκική προεδρία - ανακλήθηκε. Με άλλα λόγια, ο Ερντογάν πραγματοποίησε με επιτυχία μια «πολιτική δολοφονία» για να εξασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεν θα ήταν σε θέση να ενεργήσει τόσο αδίστακτα στο εσωτερικό αν δεν αισθανόταν ισχυρός στη διεθνή σκηνή. Ο Τούρκος ηγέτης είναι πεπεισμένος ότι οι εξωτερικές επιτυχίες του του δίνουν την ελευθερία να κάνει ό, τι θέλει στο εσωτερικό.

Ενώ ο κόσμος σοκαρίστηκε από την έντονη αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ και του Ουκρανού ομολόγου του, η Τουρκία παρουσίασε με υπερηφάνεια μια πολύ διαφορετική εικόνα: ο Ερντογάν κρατά μια ομπρέλα πάνω από το κεφάλι του Volodymyr Zelenskyy στην Άγκυρα. Αυτή η στιγμή δεν ήταν μόνο ένα κόλπο δημοσίων σχέσεων που τον απεικόνιζε ως ισχυρό ηγέτη που προσφέρει προστασία στους «άπορους», αλλά έγινε επίσης σύμβολο της «ενεργού και σεβαστής τουρκικής διπλωματίας».

Το μυστικό της επιτυχίας του Ερντογάν ήταν η προθυμία του να ωθήσει την Τουρκία πέρα από τα σύνορά της, συνδυάζοντας ήπια ισχύ με σκληρή ισχύ. Στην Αφρική, παράλληλα με την ίδρυση πρεσβειών και αεροπορικών διαδρομών, η Τουρκία παρέχει στρατιωτικό εξοπλισμό και εκπαιδεύει τοπικούς στρατούς.

Η ίδια στρατηγική μπορεί να παρατηρηθεί στην Ουκρανία και τη Συρία. Ενώ προμηθεύει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Κίεβο, ο Ερντογάν απέφυγε να υιοθετήσει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επιτρέποντάς του να διατηρήσει μια λεπτή ισορροπία με τη Μόσχα. Η στρατηγική θέση της Τουρκίας της επέτρεψε να μεσολαβήσει στην κρίσιμη «συμφωνία σιτηρών» του 2022, διασφαλίζοντας τη συνέχιση της εξαγωγής ουκρανικών γεωργικών προϊόντων.

Η στρατιωτική και γεωπολιτική επιρροή της Τουρκίας έχει επίσης ενισχύσει σημαντικά τη θέση της στην Ευρώπη, ειδικά σε μια εποχή που το μέλλον του ΝΑΤΟ παραμένει αβέβαιο. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Ερντογάν επιδιώκει να είναι μέρος της αναδυόμενης ευρωπαϊκής στρατιωτικής συμμαχίας, μια κίνηση που θα του παρείχε προστασία έναντι της Μόσχας, εξουδετερώνοντας παράλληλα την επιρροή της Ελλάδας και της Κύπρου σε περιφερειακές συγκρούσεις.

Προς τη Δύση, ο Ερντογάν παρουσιάζει ένα φιλικό προσωπείο, ενώ στη Μέση Ανατολή, διατηρεί μια σκληρή εικόνα. Προς το τέλος του περασμένου έτους, άρχισε να ανοίγει το δρόμο για κατάπαυση του πυρός με την κουρδική εξέγερση. Ο Τούρκος πρόεδρος έτεινε κλάδο ελαίας στην ηγεσία των Κούρδων ανταρτών σε μια προσπάθεια να τερματίσει μια σύγκρουση 41 ετών, αλλά την ίδια στιγμή, εξέδωσε δημόσια προειδοποίηση, δηλώνοντας: «Το χέρι που απλώνεται ειρηνικά είναι επίσης ικανό να χτυπήσει σαν σιδερένια γροθιά τυλιγμένη σε βελούδινο γάντι».

Πράγματι, στα τέλη Φεβρουαρίου, χωρίς ορατές παραχωρήσεις από την πλευρά του Ερντογάν, ο ηγέτης του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν ανακοίνωσε από το κελί της τουρκικής φυλακής το τέλος του ένοπλου αγώνα της οργάνωσής του και κάλεσε τους μαχητές του να καταθέσουν τα όπλα τους. Σαφώς, αυτή η κίνηση στόχευε στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας - ο Ερντογάν χρειάζεται κουρδική κοινοβουλευτική υποστήριξη για να άρει τα συνταγματικά όρια θητείας για τον εν ενεργεία πρόεδρο. Λίγο αργότερα, οι κουρδικές δυνάμεις αυτονομίας στη βόρεια Συρία αναγκάστηκαν επίσης να υπογράψουν συμφωνία με τη νέα διοίκηση του Ahmad al-Sharaa, που θεωρείται ευρέως ως μαριονέτα του Ερντογάν.

Συμπερασματικά, η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν χρησιμεύει ως ένα ισχυρό στρατηγικό εργαλείο, προωθώντας τόσο τις παγκόσμιες φιλοδοξίες της Τουρκίας όσο και τις προσωπικές πολιτικές φιλοδοξίες του. Η διφορούμενη προσέγγισή του - σεβαστή προς τη Δύση και ασυμβίβαστη στη Μέση Ανατολή - παρέχει στην Τουρκία διπλωματική ευελιξία, επιτρέποντάς του να εξασφαλίσει επιτεύγματα ακόμη και μετά από δύο δεκαετίες στην εξουσία.

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.