Τσιλιόπουλος Ευθύμιος
Η στρατιωτική ισχύς του Ισραήλ είναι γνωστή. Πέραν του σύγχρονου εξοπλισμού, οι Ισραηλινοί διαθέτουν άριστες επιτελικές ικανότητες και ηθικό που πηγάζουν –μεταξύ άλλων– από την επισφαλή γεωγραφική θέση στην οποία βρίσκονται, λόγω του γεγονότος ότι γύρω από το εβραϊκό κράτος είναι μουσουλμανικά. Ποιες είναι, όμως, οι πραγματικές στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς και των άλλων οργανώσεων στη Γάζα;
H κρίση στη Γάζα ήταν απλώς ένα τρέιλερ για το πραγματικό δράμα που ξεδιπλώθηκε μέσα στο Ισραήλ με νεαρούς Άραβες, πολίτες του εβραϊκού κράτους, να συγκρούονται με Εβραίους γείτονές τους σε δύο πόλεις που ήταν σύμβολα συνύπαρξης, τις Λοντ και Στρέ. Οι Ισραηλινοί που κρύβονταν σε καταφύγια συνειδητοποίησαν ότι οι πύραυλοι της Χαμάς ήταν από πολλές απόψεις λιγότερο επικίνδυνοι από τις ταραχές που έβλεπαν ζωντανά δίπλα τους.
Με αφορμή τα επεισόδια που προκάλεσαν οι εξώσεις Παλαιστινίων και η επιδρομή της ισραηλινής αστυνομίας στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, η Χαμάς επεδίωξε να πάρει πολιτικά το πάνω χέρι και στη Δυτική Όχθη, σαν εκπρόσωπος όλων των Παλαιστινίων. Κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στην τωρινή κλιμάκωση. Η μεν Χαμάς να εκτοξεύει ρουκέτες, το δε Ισραήλ να βομβαρδίζει τη Λωρίδα της Γάζας.
Αργά ή γρήγορα το Ισραήλ θα εισβάλει στη Γάζα, με σκοπό τουλάχιστον να πλήξει την ικανότητα της Χαμάς να κατασκευάζει και να εκτοξεύει ρουκέτες. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να ακολουθήσει την συνταγή του 2008, οπότε η ισραηλινή δύναμη εισέβαλε στην Γάζα με συγκεκριμένους αντικειμενικούς σκοπούς. Κατέστρεψε σήραγγες, εργαστήρια κατασκευής ρουκετών και αποθήκες, σκότωσε όσα στελέχη της Χαμάς μπόρεσε και μετά απεσύρθη. Κατά τη διάρκεια εκείνης της επιχείρησης οι Ισραηλινοί φρόντισαν να ανατινάξουν περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν σε Τούρκους ή στο τουρκικό κράτος. Αυτό το σενάριο είναι μάλλον το επικρατέστερο.
Κατάληψη της Γάζας
Το άλλο σενάριο είναι ο ισραηλινός να επιχειρήσει την κατάληψη όλης της Λωρίδας της Γάζας μέχρι τα σύνορα με την Αίγυπτο. Ο ισραηλινός στρατός, όμως, δεν μπορεί να επιτεθεί σε τόσο πυκνοκατοικημένες περιοχές χωρίς να αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματα που προκύπτουν από μάχες σε αστικές περιοχές. Η εμπλοκή σε αστική περιοχή θα ακυρώσει πολλά από τα ισραηλινά πλεονεκτήματα.
Τα άρματα μάχης θα αχρηστευτούν, καθώς θα βάλλονται από ταράτσες στο πιο αδύνατο σημείο τους (την οροφή) χωρίς να μπορούν να απαντήσουν σε αυτά τα πυρά, λόγω περιορισμένης ανύψωσης των πυροβόλων. Η γειτνίαση με τον εχθρό δεν επιτρέπει την παροχή υποστηρικτικών πυρών από πυροβολικό και αεροπορία, καθώς θα υπάρχει κίνδυνος να πληγούν και οι ισραηλινές δυνάμεις.
Από την άλλη, μια καταστροφική επίθεση με σφοδρά πυρά που θα καταστρέψει κτίρια και υποδομές σε αστικό ιστό, μετατρέποντάς τον σε ερείπια θα χειροτερέψει τα πράγματα. Όπως κατέδειξαν πλήθος μαχών στο παρελθόν (Στάλινγκραντ, Μόντε Κασίνο κ.α.), τα ερείπια προσφέρονται ακόμη περισσότερο για άμυνα. Κι όλα αυτά, χωρίς να συνυπολογίζεται το πολιτικό-διπλωματικό κόστος σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι δυνάμεις της Χαμάς
Οι στρατιωτικές δυνάμεις που μπορεί να ρίξει στη μάχη η Χαμάς είναι περί τους 30.000 πολιτοφύλακες και μονάδες της ταξιαρχίας Αλ-Ακσα (περίπου 6.000 που εδώ και κάποιους μήνες καταβάλλονται προσπάθειες να αυξηθούν σε 12.000). Ταυτόχρονα υπάρχουν 8.000 πολιτοφύλακες της Ισλαμικής Τζιχάντ, αλλά και μερικές χιλιάδες πολιτοφυλάκων άλλων παραφυάδων της λεγόμενης Συμμαχίας Παλαιστινιακών Δυνάμεων που απορρίπτουν οποιαδήποτε διευθέτηση με το Ισραήλ.
Οι δυνάμεις αυτές, πέραν του ατομικού οπλισμού, διαθέτουν μία ποικιλία πολυβόλων, όλμων, αντιαρματικών πυραύλων και γιλέκων με εκρηκτικά. Το κύριο πλεονέκτημά τους, όμως, είναι οι χιλιάδες ρουκέτες που διαθέτουν. Ένα μεγάλο μέρος του οπλοστασίου πιστεύεται ότι είναι ρουκέτες μικρής εμβέλειας, γνωστοί ως Qassams (πήραν το όνομά τους από τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς) οι οποίοι έχουν εμβέλεια περίπου 10 χλμ και παράγονται επιτόπου εύκολα και με μικρό κόστος. Έχουν απρόβλεπτες τροχιές και κάποιοι έπεσαν μέσα στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι πύραυλοι μεσαίας εμβέλειας (έως και 25 μίλια), κατασκευάζονται με βάση ιρανικά και ρωσικά σχέδια, μπορούν να φτάσουν μέχρι τα προάστια του Τελ Αβίβ. Υπολογίζεται πως οι Παλαιστίνιοι διαθέτουν 10.000-30.000 τέτοιους πυραύλους. Οι πύραυλοι μεγάλης εμβέλειας μπορούν να πάνε πολύ πιο μακριά. Μπορούν δηλαδή να χτυπήσουν το Τελ Αβίβ, την Ιερουσαλήμ και το αεροδρόμιο Ben-Gurion.
Περιλαμβάνουν το M-75, που κατασκευάζεται με τεχνολογία που παρέχεται από το Ιράν και το J-80, έναν τοπικά κατασκευασμένο πύραυλο που πήρε το όνομά από τον διοικητή της Χαμάς, Ahmed al-Jabari, που σκοτώθηκε το 2012. Την περασμένη Πέμπτη, η Χαμάς ισχυρίστηκε ότι διαθέτει πύραυλο με βεληνεκές 250 χλμ, που μπορεί να χτυπήσει οποιαδήποτε περιοχή στο Ισραήλ.
Εγχώρια παραγωγή με ιρανική τεχνογνωσία
Οι πύραυλοι συναρμολογούνται από εισαγόμενα κομμάτια ή κατασκευάζονται στη Γάζα με τεχνογνωσία από το Ιράν. Επαναχρησιμοποιούν υδραυλικούς σωλήνες που έχουν αποκομίσει από εγκαταλελειμμένους ισραηλινούς οικισμούς και τμήματα από άσκαστα ισραηλινά βλήματα. Συναρμολογούν τους πυραύλους σε υπόγεια ή σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές όπου οι ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν απώλειες σε αμάχους. Αυτά καταδείχτηκαν σε ιρανικά ντοκιμαντέρ.
Παρά τη θρυλική ικανότητα επιτήρησης του Ισραήλ και τη συντριπτική στρατιωτική παρουσία δίπλα τους, οι Παλαιστίνιοι μαχητές στη Γάζα κατάφεραν να συγκεντρώσουν ένα μεγάλο οπλοστάσιο πυραύλων με ενισχυμένη εμβέλεια. Στο παρελθόν, οι πύραυλοι μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς έφταναν ολόκληροι μέσω σηράγγων κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η Αίγυπτος έχει μπλοκάρει και καταστρέφει τις σήραγγες, με αποτέλεσμα η μεταφορά ολόκληρων πυραύλων να γίνει πολύ πιο δύσκολη. Έτσι, η Χαμάς και οι παραφυάδες της στη Γάζα εισάγουν εξαρτήματα και έχουν αναπτύξει τη δική τους παραγωγή.
Μιλώντας σε μια μεγάλη συγκέντρωση τον Μάιο 2019, ο ηγέτης της Χαμάς Yahya Sinwar αναγνώρισε τον κρίσιμο ρόλο του Ιράν: «Αν δεν υπήρχε η υποστήριξη του Ιράν δεν θα είχαμε αυτές τις δυνατότητες». Αναφερόμενος στη συχνότητα βολών που βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες, ο Rami Abu Zubaydah, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας με έδρα τη Γάζα, δήλωσε στους New York Times: «Είναι μια τεράστια βελτίωση από την εκτόξευση ενός ή δύο πυραύλων κάθε φορά στην εκτόξευση 130 πυραύλων μέσα σε πέντε λεπτά… Τα περισσότερα όπλα κατασκευάζονται τώρα στη Γάζα, χρησιμοποιώντας τεχνογνωσία από το Ιράν».
Ιντιφάντα και βομβιστές αυτοκτονίας
Η Χαμάς έγινε γνωστή μετά την πρώτη Ιντιφάντα ως η κύρια παλαιστινιακή ομάδα που αντιτάχθηκε σε ειρηνευτικές συμφωνίες που υπογράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μεταξύ του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), της πολιτικής οντότητας που εκπροσωπεί τους περισσότερους Παλαιστίνιους. Παρά τις πολυάριθμες ισραηλινές επιχειρήσεις εναντίον της και την καταστολή που υπέστη από την Παλαιστινιακή Αρχή, η Χαμάς διαπίστωσε ότι μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις με επιθέσεις αυτοκτονίας.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1996, πραγματοποίησε αρκετές βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, σκοτώνοντας σχεδόν 60 Ισραηλινούς, ως αντίποινα για τη δολοφονία του Yahya Ayyash (κατασκευαστής βομβών της Χαμάς) τον Δεκέμβριο 1995. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι επιθέσεις αυτοκτονίας απομάκρυναν τους Ισραηλινούς από την ειρηνευτική διαδικασία και έφεραν στην εξουσία τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σκληρό αντίπαλο των συμφωνιών του Όσλο. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πιο σύνθετη.
Οι ταραχές βολεύουν τους εκατέρωθεν ακραίους. Βολεύουν για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους το Νετανιάχου, βολεύουν και τη Χαμάς, η οποία έτσι στρατολογεί νέους μαχητές. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να ξαναρχίσει τις επιθέσεις αυτοκτονίας. Αυτές ίσως είναι και πιο επίφοβο όπλο από τους πυραύλους. Ο βομβιστής αυτοκτονίας είναι σαν την έξυπνη βόμβα, επειδή η στόχευση είναι απόλυτα ακριβής, ασχέτως τελικού αποτελέσματος.
Αν αρχίσουν και πάλι επιθέσεις αυτοκτονίας το πιθανότερο είναι να στοχεύσουν τοποθεσίες που υπάρχουν και πολίτες, ώστε η επίθεση να έχει περισσότερες πιθανότητες επιχειρησιακής επιτυχίας και επιπλέον να σπείρει τον φόβο και να έχει πολιτικό αποτέλεσμα. Αν και πολλοί Ισραηλινοί οπλοφορούν, το να πυροβολήσουν έναν Άραβα, επειδή τους φαίνεται ύποπτος είναι μάλλον απίθανο. Όταν γίνει δε το κακό ο βομβιστής αυτοεξουδετερώνεται.
Η Χαμάς έγινε γνωστή μετά την πρώτη Ιντιφάντα ως η κύρια παλαιστινιακή ομάδα που αντιτάχθηκε σε ειρηνευτικές συμφωνίες που υπογράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μεταξύ του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), της πολιτικής οντότητας που εκπροσωπεί τους περισσότερους Παλαιστίνιους. Παρά τις πολυάριθμες ισραηλινές επιχειρήσεις εναντίον της και την καταστολή που υπέστη από την Παλαιστινιακή Αρχή, η Χαμάς διαπίστωσε ότι μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις με επιθέσεις αυτοκτονίας.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1996, πραγματοποίησε αρκετές βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, σκοτώνοντας σχεδόν 60 Ισραηλινούς, ως αντίποινα για τη δολοφονία του Yahya Ayyash (κατασκευαστής βομβών της Χαμάς) τον Δεκέμβριο 1995. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι επιθέσεις αυτοκτονίας απομάκρυναν τους Ισραηλινούς από την ειρηνευτική διαδικασία και έφεραν στην εξουσία τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σκληρό αντίπαλο των συμφωνιών του Όσλο. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πιο σύνθετη.
Οι ταραχές βολεύουν τους εκατέρωθεν ακραίους. Βολεύουν για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους το Νετανιάχου, βολεύουν και τη Χαμάς, η οποία έτσι στρατολογεί νέους μαχητές. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να ξαναρχίσει τις επιθέσεις αυτοκτονίας. Αυτές ίσως είναι και πιο επίφοβο όπλο από τους πυραύλους. Ο βομβιστής αυτοκτονίας είναι σαν την έξυπνη βόμβα, επειδή η στόχευση είναι απόλυτα ακριβής, ασχέτως τελικού αποτελέσματος.
Αν αρχίσουν και πάλι επιθέσεις αυτοκτονίας το πιθανότερο είναι να στοχεύσουν τοποθεσίες που υπάρχουν και πολίτες, ώστε η επίθεση να έχει περισσότερες πιθανότητες επιχειρησιακής επιτυχίας και επιπλέον να σπείρει τον φόβο και να έχει πολιτικό αποτέλεσμα. Αν και πολλοί Ισραηλινοί οπλοφορούν, το να πυροβολήσουν έναν Άραβα, επειδή τους φαίνεται ύποπτος είναι μάλλον απίθανο. Όταν γίνει δε το κακό ο βομβιστής αυτοεξουδετερώνεται.
Η εσωτερική σύγκρουση
Εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί και φουντώσει η τάση για εκδίκηση στους Παλαιστίνιους, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να εκδηλωθεί ένα μπαράζ τέτοιων επιθέσεων σε πόλεις του Ισραήλ ακόμα και από Άραβες πολίτες του εβραϊκού κράτους. Τέτοιες επιθέσεις μαζί με μαζική εκτόξευση ρουκετών και πυραύλων θα δημιουργήσει, εκτός των θυμάτων, ατμόσφαιρα τρόμου που θα επηρεάσει την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή του Ισραήλ, επιφέροντας σχετική παράλυση. Εάν, μάλιστα, συνδυαστούν οι επιθέσεις με μια νέα Ιντιφάντα θα προκαλέσει μεγαλύτερη φθορά στον κοινωνικό-οικονομικό ιστό.
Το Ισραήλ μαστίζεται από πολιτική κρίση για πάνω από δύο χρόνια. Στο κέντρο της είναι ο Νετανιάχου, που αντιμετωπίζει κατηγορίες δωροδοκίας και διαφθοράς, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ δημοφιλής. Οι εσωτερικές αναταραχές αυτής της εβδομάδας φαίνεται να επηρεάζουν την εσωτερική πολιτική κρίση και θα βαθύνουν την κοινωνική κρίση. Η συνύπαρξη μεταξύ Εβραίων και Αράβων πολιτών του Ισραήλ θα δοκιμαστεί έντονα.
Οι πολιτικοί ηγέτες του Ισραήλ (Εβραίοι και Άραβες) πιθανότατα θα παρασυρθούν από το κλίμα σύγκρουσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τα βίαια επεισόδια που σημειώθηκαν αυτές τις ημέρες αποτελούν αρνητική παρακαταθήκη για το Ισραήλ. Ουσιαστικά συνιστούν ήττα για το πολιτικό του σύστημα. Η βία στο εσωτερικό του είναι πιθανόν να αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνη από τις ρουκέτες της Χαμάς.
Δημοσίευση σχολίου