«Είμαστε δυνατοί σαν τα κράτη. Το μόνο που δεν έχουμε είναι έδαφος. Αλλά ποιος θέλει κάτι τέτοιο, …τόσο ξεπερασμένο; … Δίνουμε στον κόσμο αυτό που θέλει στη χαμηλότερη τιμή» (Από την σειρά Los favoritos de midas)
Ανδρονόπουλος Μάκης
H επικείμενη εγκατάσταση των παγκοσμιοποιητών του Δημοκρατικού Κόμματος στον Λευκό Οίκο αναμένεται να τερματίσει τον πόλεμο δασμών ΗΠΑ-Κίνας, ενώ πιθανολογείται ότι οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν στην Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP) που υπογράφτηκε από 15 χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού στις 15.11.2020, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη κοινή αγορά στον κόσμο.
Η επιστροφή των ΗΠΑ στις παγκοσμιοποιητικές διεργασίες που ανέκοψε ο Τραμπ, επιτρέποντας στην Κίνα να καλύψει το κενό, είναι αυτονόητο ότι θα επιταχύνει τις δυναμικές που αναπτύσσονταν προ κορονοϊού στο γεωοικονομικό και το γεωπολιτικό πεδίο. Βέβαια, οι ΗΠΑ έχουν κατανοήσει πως η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε νέους ανταγωνιστές και μετρίασε αισθητά την επιρροή τους, δημιουργώντας συνθήκες ενός πολυπολικού συστήματος. Γι' αυτό και η όποια επιστροφή θα γίνει κατά το δυνατό με όρους υπεροχής.
Όμως, στο χρόνο που μεσολάβησε, όπως και η πολιτική Τραμπ, έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Παράδειγμα, στη σύνοδο κορυφής (17.11.2020) των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική) αποφασίστηκε να συνεργαστούν στενά (δοκιμές και παραγωγή) για το εμβόλιο αντιCovid-19 και δέσμευσαν 10 δισ. δολάρια γι' αυτό.
Εξ ίσου σημαντικό είναι ότι οι BRICS αποφάσισαν να συνεργαστούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την τεχνητή νοημοσύνη, την ανάπτυξη των δικτύων 5G, τις ψηφιακές αγορές, την "πράσινη" ενέργεια και την ιατρική τεχνολογία (PartNIR). Η περιφερειακή συνεργασία στην Άπω Ανατολή (RCEP), η οποία υλοποιήθηκε, αφού το 2017 ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία CPTPP, έχει διπλάσια εμπορική αξία και ΑΕΠ από αυτήν. Έχει και τεράστια γεωοικονομική σημασία, καθώς Ιαπωνία και Νότια Κορέα συμπράττουν εμπορικά με την Κίνα, γεγονός που θα οδηγήσει τάχιστα στην χρησιμοποίηση των εθνικών τους νομισμάτων στις συναλλαγές, παρακάμπτοντας το δολάριο. Άλλωστε, σχετική συμφωνία είχε ήδη υπάρξει μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας.
Παγκοσμιοποίηση και Ευρώπη
Διαφαίνεται, λοιπόν, ότι η παγκοσμιοποίηση θα προχωρήσει σε ένα μεταβατικό στάδιο αναδιανομής της ισχύος με την ενεργοποίηση ομαδοποιήσεων που ήδη υπάρχουν σε βάρος του δολαρίου. Η αποδολαριοποίηση του κόσμου θα επιταχυνθεί, εντείνοντας τα προβλήματα δανεισμού των ΗΠΑ, καθώς θα αδυνατίζει το δολάριο. Με ΑΕΠ γύρω στα 21,16 τρισ. δολάρια, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ εκτινάχθηκε στο 140% περίπου του ΑΕΠ από 80% στην αρχή της δεκαετίας του 2010.
Η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος πιστωτής τους με 1,07 τρισ. δολ. Κι αυτά, την ώρα που ο πρόεδρος Τραμπ έχει μπλοκάρει τα κονδύλια και την απόρρητη ενημέρωση που δικαιούται ο εκλεγείς πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Tο Bloomberg χαρακτηρίζει 200 εισηγμένες κορυφαίες αμερικανικές επιχειρήσεις "ζόμπι", λόγω της εκτίναξης των χρεών τους στο 1,36 τρισ. δολάρια. Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα θα καθυστερήσει τον έλεγχο της κατάστασης από την διοίκηση Μπάιντεν με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Στην Ευρώπη οι καταστάσεις δεν είναι πιο ενθαρρυντικές. Την ώρα που μπλοκάρεται η εκταμίευση των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ από Ουγγαρία και Πολωνία, την ώρα που η Βουλγαρία μπλόκαρε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Βόρεια Μακεδονία «λόγω των ανοιχτών γλωσσικών και ιστορικών διαφορών», η γερμανική προεδρία εξελίσσεται σε Βατερλό, με αποτέλεσμα το Βερολίνο να επιδιώκει επιμόνως μια στενή συνεννόηση με την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Είναι προφανές ότι ο γαλλογερμανικός ανταγωνισμός θα παιχτεί στην αυλή του Λευκού Οίκου. Όμως, οι εξωτερικές πιέσεις που δέχεται η Ευρώπη στο γεωοικονομικό και στο γεωπολιτικό πεδίο θα ευνοήσουν το όραμα του Εμμανουέλ Μακρόν για χειραφέτηση. Το μόνο που θα κρατάει την ΕΕ προσδεδεμένη στο αμερικάνικο άρμα είναι το ζήτημα της ασφάλειας. Αλλά και εκεί μαζεύονται σύννεφα.
Τουρκία και Δύση
Η Τουρκία έχει αποστασιοποιηθεί από τη Δύση και ετοιμάζει νέους εκβιασμούς. Δεν είναι που ο επικεφαλής της τουρκικής ένωσης ευρασιατικών κυβερνήσεων Hasan Cengiz δήλωσε πως η Τουρκία θα εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ σύντομα και ότι πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο οργανισμός έχει καταρρεύσει. Παράλληλα, η Τουρκία, παρά την οικονομική της κατάρρευση, έδωσε άδεια στην Ρωσία για την κατασκευή δεύτερου εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου, ενώ δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Ανατολική Θράκη.
Εννοείται ότι στρατηγική της επιδίωξη είναι η απόκτηση πυρηνικών όπλων. Γι' αυτό και τελεί σε στενή συνεργασία με το Πακιστάν. Άλλωστε, η λυκοφιλία της Τουρκίας με το Ιράν σχετίζεται με τον έλεγχο των εξελίξεων που μπορεί να αναβαθμίσει τον ιστορικό τους ανταγωνισμό. Η ενδεχόμενη απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα είναι δραματικά αρνητική εξέλιξη για τις τουρκικές φιλοδοξίες.
Προσφάτως, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας εκτίμησε ότι η Τεχεράνη διαθέτει 2,4 τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου, πολλαπλάσιους από αυτούς που προέβλεπε η ιστορική Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν, την οποία, όμως, κατήγγειλε ο πρόεδρος Τραμπ. Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε στη Σαουδική Αραβία να ζητήσει από τους Αμερικάνους τον πυρηνικό εξοπλισμό της και μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια πως το ίδιο θα κάνει και η Άγκυρα, έστω για να κρατήσει τις ΗΠΑ και με τα δύο πόδια στο Ιντσιρλίκ.
Εξ ίσου σημαντικό είναι ότι οι BRICS αποφάσισαν να συνεργαστούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την τεχνητή νοημοσύνη, την ανάπτυξη των δικτύων 5G, τις ψηφιακές αγορές, την "πράσινη" ενέργεια και την ιατρική τεχνολογία (PartNIR). Η περιφερειακή συνεργασία στην Άπω Ανατολή (RCEP), η οποία υλοποιήθηκε, αφού το 2017 ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία CPTPP, έχει διπλάσια εμπορική αξία και ΑΕΠ από αυτήν. Έχει και τεράστια γεωοικονομική σημασία, καθώς Ιαπωνία και Νότια Κορέα συμπράττουν εμπορικά με την Κίνα, γεγονός που θα οδηγήσει τάχιστα στην χρησιμοποίηση των εθνικών τους νομισμάτων στις συναλλαγές, παρακάμπτοντας το δολάριο. Άλλωστε, σχετική συμφωνία είχε ήδη υπάρξει μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας.
Παγκοσμιοποίηση και Ευρώπη
Διαφαίνεται, λοιπόν, ότι η παγκοσμιοποίηση θα προχωρήσει σε ένα μεταβατικό στάδιο αναδιανομής της ισχύος με την ενεργοποίηση ομαδοποιήσεων που ήδη υπάρχουν σε βάρος του δολαρίου. Η αποδολαριοποίηση του κόσμου θα επιταχυνθεί, εντείνοντας τα προβλήματα δανεισμού των ΗΠΑ, καθώς θα αδυνατίζει το δολάριο. Με ΑΕΠ γύρω στα 21,16 τρισ. δολάρια, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ εκτινάχθηκε στο 140% περίπου του ΑΕΠ από 80% στην αρχή της δεκαετίας του 2010.
Η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος πιστωτής τους με 1,07 τρισ. δολ. Κι αυτά, την ώρα που ο πρόεδρος Τραμπ έχει μπλοκάρει τα κονδύλια και την απόρρητη ενημέρωση που δικαιούται ο εκλεγείς πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Tο Bloomberg χαρακτηρίζει 200 εισηγμένες κορυφαίες αμερικανικές επιχειρήσεις "ζόμπι", λόγω της εκτίναξης των χρεών τους στο 1,36 τρισ. δολάρια. Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα θα καθυστερήσει τον έλεγχο της κατάστασης από την διοίκηση Μπάιντεν με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Στην Ευρώπη οι καταστάσεις δεν είναι πιο ενθαρρυντικές. Την ώρα που μπλοκάρεται η εκταμίευση των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ από Ουγγαρία και Πολωνία, την ώρα που η Βουλγαρία μπλόκαρε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Βόρεια Μακεδονία «λόγω των ανοιχτών γλωσσικών και ιστορικών διαφορών», η γερμανική προεδρία εξελίσσεται σε Βατερλό, με αποτέλεσμα το Βερολίνο να επιδιώκει επιμόνως μια στενή συνεννόηση με την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Είναι προφανές ότι ο γαλλογερμανικός ανταγωνισμός θα παιχτεί στην αυλή του Λευκού Οίκου. Όμως, οι εξωτερικές πιέσεις που δέχεται η Ευρώπη στο γεωοικονομικό και στο γεωπολιτικό πεδίο θα ευνοήσουν το όραμα του Εμμανουέλ Μακρόν για χειραφέτηση. Το μόνο που θα κρατάει την ΕΕ προσδεδεμένη στο αμερικάνικο άρμα είναι το ζήτημα της ασφάλειας. Αλλά και εκεί μαζεύονται σύννεφα.
Τουρκία και Δύση
Η Τουρκία έχει αποστασιοποιηθεί από τη Δύση και ετοιμάζει νέους εκβιασμούς. Δεν είναι που ο επικεφαλής της τουρκικής ένωσης ευρασιατικών κυβερνήσεων Hasan Cengiz δήλωσε πως η Τουρκία θα εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ σύντομα και ότι πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο οργανισμός έχει καταρρεύσει. Παράλληλα, η Τουρκία, παρά την οικονομική της κατάρρευση, έδωσε άδεια στην Ρωσία για την κατασκευή δεύτερου εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου, ενώ δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Ανατολική Θράκη.
Εννοείται ότι στρατηγική της επιδίωξη είναι η απόκτηση πυρηνικών όπλων. Γι' αυτό και τελεί σε στενή συνεργασία με το Πακιστάν. Άλλωστε, η λυκοφιλία της Τουρκίας με το Ιράν σχετίζεται με τον έλεγχο των εξελίξεων που μπορεί να αναβαθμίσει τον ιστορικό τους ανταγωνισμό. Η ενδεχόμενη απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα είναι δραματικά αρνητική εξέλιξη για τις τουρκικές φιλοδοξίες.
Προσφάτως, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας εκτίμησε ότι η Τεχεράνη διαθέτει 2,4 τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου, πολλαπλάσιους από αυτούς που προέβλεπε η ιστορική Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν, την οποία, όμως, κατήγγειλε ο πρόεδρος Τραμπ. Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε στη Σαουδική Αραβία να ζητήσει από τους Αμερικάνους τον πυρηνικό εξοπλισμό της και μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια πως το ίδιο θα κάνει και η Άγκυρα, έστω για να κρατήσει τις ΗΠΑ και με τα δύο πόδια στο Ιντσιρλίκ.
Οι ευκαιρίες για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, με πολλαπλά δομικά και εθνικά ζητήματα ανοιχτά, μέσα σε αυτή τη γεωπολιτική ρευστότητα έχει σημαντικές ευκαιρίες για επίλυση των προβλημάτων της και για αναβάθμιση της διεθνούς της θέσης εν μέσω της πολυδιάστατης κρίσης που ταλανίζει τη Δύση. Η πρόσφατη σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, κατά την οποία καταγράφτηκε η αμηχανία και η αδυναμία της Δύσης, ειδικά της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τον νέο-οθωμανικό ιμπεριαλισμό, αναβαθμίζουν τον στρατηγικό γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή.
Συνεπώς, χρειάζεται να κεφαλαιοποιηθεί αυτός ο ρόλος με:
- την διεκδίκηση της πιθανής αποχώρησης των αμερικανικών πυρηνικών από το Ιντσιρλίκ για την Κάρπαθο (και όχι στην Κρήτη) έναντι μελετημένων πολιτικών-στρατιωτικών και οικονομικών ανταλλαγμάτων, πέραν των όσων έχουν δοθεί με βάση την σχετική συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας.
- την ουσιαστική και όχι λεκτική στήριξη της Ευρώπης στην παρεμπόδιση των μεταναστευτικών ροών που ελέγχει η Τουρκία.
- την ουσιαστική και όχι λεκτική στήριξη της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ στην διαφύλαξη των εθνικών συνόρων και των δικαιωμάτων επί των ΑΟΖ με βάση τη συμφωνία για το Δίκαιο της Θάλασσας.
- την παρεμπόδιση με κάθε τρόπο του Αττίλα ΙΙΙ, του νέου κύματος εποικισμού που μεθοδεύει η Άγκυρα, την αποβολή των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής, την αποκατάσταση του ενιαίου της Κυπριακής Δημοκρατίας όχι στη βάση ομοσπονδοποίησης, αλλά στη βάση του κοινοτικού κεκτημένου των μειονοτήτων.
- τον ταχύ και συστηματικό εξοπλισμό της Ελλάδας και της Κύπρου με μεγάλους εκπτωτικούς όρους, τόσο λόγω του προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης, όσο και των χρωστούμενων αποζημιώσεων και επανορθώσεων του Α' και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
- το "κούρεμα" του ελληνικού χρέους, τώρα που βρέχει τρισεκατομμύρια, στο επίπεδο του 2010, δηλαδή πριν την διάσωση των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών (βλέπε αποκαλύψεις Ομπάμα).
Δημοσίευση σχολίου