-Ως προς το τελευταίο θα άρχιζα με τη φράση του Περικλή: «ΜΑΛΛΟΝ ΓΑΡ ΠΕΦΟΒΗΜΑΙ ΤΑΣ ΟΙΚΕΙΑΣ ΗΜΩΝ ΑΜΑΡΤΙΑΣ Ή ΤΑΣ ΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΔΙΑΝΟΙΑΣ» - Περικλής Θουκυδίδου Α144 («Περισσότερο φοβούμαι τα δικά μας σφάλματα παρά τα σχέδια των εχθρών μας»). Και λυπάμαι να πω ότι υπό αυτό το πρίσμα ο Νταβούτογλου συνιστά μικρότερη απειλή από τις κατευναστικές πολιτικές των πολιτικών ηγεσιών
των δύο μεγάλων κομμάτων της Κύπρου. Βασικά, κανείς δεν μας υποχρεώνει να πούμε ναι στον αυτοχειριασμό μας. Και η διζωνική-δικοινοτική, όπου υπό την υψηλή εποπτεία της Τουρκίας θα επιχειρούμε να συγκροτήσουμε πολιτειακό βίο με ομοφωνία σε φυλετική-ρατσιστική βάση, είναι πρωτάκουστο.
Δεν στέκομαι στο τι δέχθηκε ο Μακάριος πριν από τέσσερις δεκαετίες και πάει λέγοντας, καθότι αυτά έχουν αναλυθεί εκτενώς και από τις στήλες της εφημερίδας σας. Μόνο και μόνο αυτά πάντως, δείχνουν πολιτικοπνευματικό αδιέξοδο αλλά και έλλειμμα συνειδητοποίησης ότι αν συνεχίσουμε στην ίδια τροχιά, θα καταπέσουμε στην άβυσσο. Το βιβλίο «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες» είναι ίσως πιο σημαντικό από το «Στρατηγικό βάθος, η διεθνής θέση της Τουρκίας». Με την έννοια ότι, ενώ στο τελευταίο απροκάλυπτα και απερίφραστα απειλούμαστε στη βάση ηγεμονικών και επεκτατικών αξιώσεων, στο «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες» προσδιορίζεται με σαφήνεια και καθαρότητα ότι οι πιστοί μουσουλμάνοι είναι ένας άλλος κόσμος, πολύ διαφορετικός.
-Ισλαμική κοσμοθεωρία: Ένας άλλος κόσμος; Τι εννοείτε;
-Ο πραγματικά ενδιαφερόμενος να καταλάβει την ισλαμική κοσμοθεωρία και το πραγματικό βάθος του νεο-Οθωμανικού δόγματος, θα πρέπει να διαβάσει ένα κατά τα άλλα ευανάγνωστο και εξαιρετικά σημαντικό κείμενο όχι μόνο για μάς αλλά και για τον καθένα, που θέλει να κατανοήσει τη μουσουλμανική πίστη.
Κατά πρώτον και ανεξαρτήτως επιστημονικών ελέγχων για ζητήματα θεολογίας, πολιτικής θεωρίας -για τη μεθερμηνεία του Αριστοτέλη, για παράδειγμα, που θεωρώ λανθασμένη ή καλύτερα εκλογικευμένη- και συγκριτικής ιστορίας των ιδεών, το βιβλίο είναι ένα σημαντικό κείμενο ανάλυσης όχι μόνο της Ισλαμικής κοσμοθεωρίας αλλά και της Δυτικής κοσμοθεωρίας. Στέκομαι, όμως, στην πρώτη καθότι τη Δυτική κοσμοθεωρία αναλύει πολύ πιο εμπεριστατωμένα ο Παναγιώτης Κονδύλης. Ο Νταβούτογλου, όμως, γνωρίζει αρκετά.
-Δηλαδή, τι αναλύει που μας ενδιαφέρει;
-Το δεύτερο που θα ήθελα να πω, ακριβώς, είναι ότι δεν έχω διαβάσει πιο κατανοητό κείμενο για τους μουσουλμάνους. Το «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες» δεν είναι μόνο το πνευματικό και κοσμοθεωρητικό υπόστρωμα του νεο-Οθωμανισμού όπως αναπτύχθηκε μετέπειτα με κύριο ύστερο εκφραστή του, τον Αχμέτ Νταβούτογλου. Είναι, επίσης, και ένα σημαντικό βιβλίο για τον ισλαμικό κόσμο. Προσέξτε με τι ακρίβεια ορίζει την Ισλαμική κοσμοθεωρία:
«Ισλαμική κοσμοθεωρία είναι η τελική συναίνεση πάνω σε τρία θεμελιώδη δόγματα του Ισλάμ, δηλαδή την πίστη στην ενότητα του Αλλάχ (οντολογική αρχή), την πίστη στην προφητεία (επιστημολογική αρχή) και την πίστη στη μετά θάνατον ζωή (εσχατολογική αρχή). Αυτές οι διαστάσεις καθορίζουν και το αξιολογικό πλαίσιο της ισλαμικής κοινωνικής σκέψης. Η γνώση της οντολογικής σχέσης του ανθρώπου με τον Αλλάχ είναι η θεμελιώδης ουσία του ισλαμικού τρόπου πίστης, σκέψης και ζωής».
Μετά την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, όταν προσπαθώ να συναρτώ τα πολιτικά δρώμενα με το Ισλάμ, όπως για παράδειγμα τώρα στη Μέση Ανατολή, ξέρω πολύ καλά το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί: «Πόσοι πιστοί και πόσο πιστοί είναι οι πολίτες μουσουλμάνοι».
Το τρίτο που θα ήθελα να τονίσω, ακριβώς, είναι ότι το ίδιο ακριβώς ερώτημα θα πρέπει να θέσουμε και στην περίπτωση της Κύπρου. Όχι ότι υπάρχει κάποια ελπίδα να είναι βιώσιμη μια οποιαδήποτε διζωνική κρατική οργάνωση σε οποιαδήποτε εθνική ή διζωνική βάση. Μεταξύ δυτικών οποιουδήποτε είδους και μουσουλμάνων, όμως, είναι κυριολεκτικά τρέλα και πολιτικός σαδομαζοχισμός να προσπαθείς να αποφασίσεις ομόφωνα σε εθνική, φυλετική και θρησκευτική βάση. Θα πρέπει να αναζητήσουμε, πλέον, εκτιμώ, πολιτικό ψυχίατρο για να μας εξηγήσει τι σημαίνει διζωνική-δικοινοτική δύο ισότιμων συνιστώντων κρατιδίων.
Και αν βρεθεί κάποιος που θα πει εμείς και εμείς (οι επαναπροσεγγιστές στυλ UNOPS και Ντε Σότο) θα είμαστε το ένα ή το άλλο, θα πρέπει να μας εξηγήσουν τους λόγους, για τους οποίους κανένα κράτος, αν και όλα διαθέτουν εσωτερικά άλλες εθνότητες, δεν συγκροτείται με όρους διζωνικής-δικοινοτικής, αποτελούμενης από ισότιμα κρατίδια.
-Πώς διαπιστώνεται μέσα από το «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες» ότι μια δικοινοτική-διζωνική θα οδηγήσει σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα;
-Είναι ένας άλλος κόσμος, σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης υπόστασης και της πολιτικής οργάνωσης. Αφού κάνω σαφές ότι τρέφω μεγάλο σεβασμό στην πίστη όλων των θρησκευτικών δογμάτων -και ότι έχω κυριολεκτικά εντυπωσιαστεί από το οντολογικό βάθος της ισλαμικής πίστης- ως πολιτικός επιστήμονας οφείλω να κάνω σαφές το αυτονόητο. Ότι, δηλαδή, είναι ένα πράγμα σε ένα κράτος τα διάφορα άτομα και οι διάφορες ομάδες που συμμετέχουν στον κοινό βίο να προσπαθούν να προσδιορίσουν τον κοινό κατ’ αλήθειαν βίο, για να συγκροτήσουν την κοινή τους πολιτεία σύμφωνα με τη συγκλίνουσα ανθρωπολογική τους ετερότητα (όπως συμβαίνει με κάθε έθνος), και άλλο δύο ομάδες πολιτών να έχουν μεταξύ τους δύο διαφορετικές και ασύμβατες αλήθειες.
Θα το περιέγραφα ως εξής: Η δυτική ή χριστιανική αλήθεια κινείται μέσα σε ένα αεροπλάνο σε κάποιο ύψος. Αντίστροφά της κινείται η ισλαμική αλήθεια που όχι μόνο είναι αντίθετα προσανατολισμένη αλλά το ύψος της, επιπλέον, είναι τόσο υψηλό, που φτάνει μέχρι τον ουρανό, εκεί όπου είναι ο Προφήτης. Και αυτή για τους πιστούς είναι η μόνη αλήθεια που ορίζει τη ζωή τους, την πολιτική τους και τη συμπεριφορά τους.
Επειδή ακριβώς σέβομαι αυτήν την πίστη αλλά δεν μπορώ να κατανοήσω πώς θα συμβιώσει σε ένα κρατίδιο δύο αντίθετων συνιστωσών, που θα αποφασίζουν ομόφωνα, πολύ σοβαρά θα συμβούλευα τους Ανανικούς διζωνιστές να ορίζουν όχι επιτροπές διαιτησίας αλλά αν δεν μπορούν να έχουν τον «καλύτερο από όλους τους κριτές, που είναι ο Αλλάχ», τουλάχιστον μεθερμηνευτές τους. Βέβαια άκρη όσον αφορά τη διαβίωση του κράτους ποτέ δεν θα βρεθεί γιατί αυτοί θα μιλούν κινέζικα και εμείς αλαμπουρνέζικα. Πρέπει κάποιος να χαρίσει ένα βιβλίο σε όλους τους Κυπρίους ή τουλάχιστον σε αυτούς που θέλουν να είναι ηγέτες.
-Γιατί;
-Επειδή ακριβώς αυτός ο άλλος κόσμος, ο Ισλαμικός, είναι κάτι που στο πλαίσιο ενός κράτους ούτε ξέρουμε ούτε μπορούμε να μάθουμε. Ο κόσμος αυτός είναι αυστηρά θεοκεντρικός. Ο Νταβούτογλου με έπεισε ότι δεν είναι κατ’ ανάγκην και θεοκρατικός (αυτός δεν λέει, δεν μπορεί να είναι θεοκρατικό το Ισλάμ). Πλην Θεός, άνθρωπος, ηθική, πολιτική, νόμος, κοινωνικοπολιτική οργάνωση και κοινωνικοοικονομική οργάνωση είναι ένα και το αυτό. Αυτή είναι η πίστη τους. Δεν είναι, όμως, η δική μας.
Ο ισλαμισμός προϋποθέτει μια ενιαία και αδιαίρετη οντολογία, όπως εξηγεί ο Νταβούτογλου, και καμιά αλήθεια δεν υπάρχει πλην αυτή του Προφήτη. Η δική μας λογική «δεν περπατά» και παντρεμένοι μαζί τους πολιτικά θα έχουμε πάντα αδιέξοδο. Διαβάστε τον ακέραιο και ακριβή λόγο του Νταβούτογλου: «Η ισλαμική κοσμοθεωρία που περιλαμβάνει τα πάντα, κοσμοθεωρία που είναι πλήρως εναλλακτική της δυτικής κοσμοθεωρίας και όχι συμπληρωματική της, παρέχει επαρκή θεωρητικά και αντιληπτικά εργαλεία για μια τέτοια προσπάθεια».
Βέβαια, για να διασκεδάσω την αφέλεια ή πονηριά κάποιων παρασυρμένων στις επαναπροσεγγιστικές γελοιότητες, μπορούμε να κτίσουμε μια βιώσιμη πολιτεία μόνο άμα έχουμε τον Αλλάχ επί τόπου ή τουλάχιστον έναν Χαλίφη. Δεν κάνω αστείο, απλώς διάβασα το «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες». Όταν, πλέον, εμείς θα είμαστε μειονότητες μέσα στον μουσουλμανικό ωκεανό, θα έχουμε και κάποιον Τούρκο, ενδεχομένως, Χαλίφη, που θα κάνει το διαιτητή μιας και υποθέτω ο Αλλάχ δεν θα καταδέχεται να παρέμβει στη διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία για να βρίσκει λύσεις.
-Αν δεν υπάρχει δυνατότητα διζωνικής-δικοινοτικής λύσης τι εισηγείστε;
-Δεν είμαι πολιτικός αλλά ακαδημαϊκός. Πρακτικές λύσεις δεν μπορώ να δώσω. Μέσα από τον ακαδημαϊκό λόγο, όμως, μόνο για προσανατολισμούς μπορώ να μιλήσω. Αυτό έκανα και στο παρελθόν με την ένταξη στην ΕΕ, τον ενιαίο αμυντικό χώρο και την αντίκρουση του φασιστικού σχεδίου Ανάν. Πριν από δύο δεκαετίες, θα ενθυμείστε, μαζί με μερικούς φίλους στην «Κίνηση για την Ευρώπη» πρωτοστατήσαμε στον αγώνα διάνοιξης προοπτικών στον ορίζοντα της Ε.Ε.
Ξέρουμε όλοι ποιοι μποϊκόταραν την υποβολή αίτησης ένταξης, την αμυντική μας ενίσχυση για να καταστεί δυνατή η ένταξη μετά την καταναγκαστική υποβολή αίτησης λόγω πιέσεων της κυπριακής κοινωνίας. Για το θέμα αυτό έγραψα πολλά βιβλία, δοκίμια και εκατοντάδες επιφυλλίδες. Τα ενθυμείστε. Τελικά, όταν η Κύπρος εντάχθηκε και διανοίχθηκαν κάποιες προοπτικές, η βιώσιμη λύση δολοφονήθηκε προγραμματικά από τα γεράκια των ιμπεριαλιστικών παρασκηνίων και των αξιοθρήνητων εγχώριων υπηρετών του φασιστικού σχεδίου Ανάν. Έκτοτε δεν εκμεταλλευτήκαμε το γεγονός της ένταξης. Δεν ζητάμε την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομιμότητας. Μυστήριο, αλλά αληθινό.
Η βιώσιμη λύση, εντούτοις, μπορεί να είναι μόνο μια και καμιά άλλη: Η διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα και εκτέθηκε στην έκθεση εμπειρογνωμόνων του διεθνούς πάνελ επιστημόνων, στο οποίο συμμετείχα. Δηλαδή, δημοκρατία και μόνο δημοκρατία. Πέραν τούτου τα υπόλοιπα είναι αυτοκτονικά τόσο για εμάς όσο και για τους Τουρκοκυπρίους. Αν εισέλθουμε μέσα σε ένα τέτοιο τρελοκομείο, όλοι σύντομα θα βρεθούμε σε πλήρη σύγκρουση και δεν θα έλθει κάποιος καλοκάγαθος Αλλάχ να διαιτητεύσει αλλά ο τουρκικός στρατός. Και ο Νταβούτογλου στο άλλο βιβλίο του λέει ξεκάθαρα τι θέλουν οι νεο-οθωμανοί ισλαμιστές ηγέτες: Πλήρη έλεγχο.
Δεν νομίζω πως θα μείνει οποιοσδήποτε Έλληνας στην Κύπρο. Κάποιοι, βέβαια, ενδέχεται να αλλαξοπιστήσουν όπως συχνά συνέβαινε στο παρελθόν σε ανάλογες περιστάσεις. Ήδη κάποια ασυνάρτητα λόγια αυτήν την ενδόμυχη τάση δείχνουν. Ας διαβάσουν, όμως, πολύ προσεκτικά το «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες». Θα καταλάβουν αμέσως τι σημαίνει θεοκεντρική αυτοαντίληψη των πάντων. Δεν αποκλείω και να τους αρέσει ο θεοκεντρισμός αν και τώρα άθεοι το παίζουν. Ας το διαβάσουν, όμως, διά παν ενδεχόμενο (γι’ αυτούς). Ίσως αλλάξουν γνώμη και γλιτώσουν οι υπόλοιποι Κύπριοι.
-Και τι κάνουμε, εν τέλει;
-Οτιδήποτε άλλο εκτός μιας μη βιώσιμης λύσης. Στη χειρότερη περίπτωση θα περιμένουμε. Ακούραστα να προτείνουμε στους σύνοικούς μας μια βιώσιμη λύση. Αν δεν έλθει, δεν θα χάσουμε τη διζωνική-δικοινοτική. Θα γλιτώσουμε από αυτήν. Υπάρχουν μύριοι τρόποι πολιτισμικής, θρησκευτικής και άλλης αποκέντρωσης και συγκρότησης ενός βιώσιμου κράτους. Μόνο ενιαίο κράτος, όμως, μπορεί να είναι βιώσιμο, και ασφαλώς χωρίς ξένους στρατούς και εγγυήσεις. Τα υπόλοιπα είναι αυτοκτονικές εκλογικεύσεις.
-Ποιες είναι οι προοπτικές επιτυχίας του νεο-Οθωμανισμού;
-Σχεδόν καμιά. Γι’ αυτό μάλλον εμείς θα είμαστε το πρώτο και τελευταίο θύμα αν δεχθούμε τα τουρκικά δεσμά. Οι νεο-Οθωμανοί κινούνται πάνω στο εθνοκρατοκεντρικό ναρκοπέδιο, όπου τα μουσουλμανικοί έθνη έχουν πλέον αποκτήσει δική τους κρατική και ή εθνοκρατική συνείδηση. Ό,τι κάνει ο Ερντογάν αργά ή γρήγορα θα προσκρούσει. Οι Τούρκοι, για να είμαι ειλικρινής, δεν έχουν και πολλές άλλες εναλλακτικές πορείες. Ο νεο-Οθωμανισμός είναι και μια προσπάθεια να συσπειρώσουν τα άλλα μουσουλμανικά έθνη στο εσωτερικό τους και κυρίως τους Κούρδους.
Ερείσματα αναζητούν, επίσης, οι Τούρκοι, με το να μεταμφιέζουν τις αξιώσεις ισχύος με ισλαμικό μανδύα. Βέβαια, ως διεθνολόγος οφείλω να μην υποτιμώ το πόσα ερείσματα θα αποκτήσουν αν κινηθούν προσεκτικά. Κυρίως αν εμείς λυγίσουμε. Τα γυρίσματα και τα πισωγυρίσματα της διεθνούς πολιτικής είναι πάντα πολλά, ο τολμηρός πάντοτε κατορθώνει όταν αξιώνει αυτό που μπορεί και όταν οι αδύναμοι υποχωρούν και προσαρμόζονται. Οι υπόλοιπες δυνάμεις, επιπλέον, έχουν τα δικά τους προβλήματα και αντιθέσεις. Και ο Νταβούτογλου είναι, τελικά, ένας πολύ πονηρός διπλωμάτης.
Μεγάλα βέβαια και τα εσωτερικά προβλήματα. Σχοινοβατούν, ακροβατούν, απειλούν και προπετώς απαιτούν τα πάντα και εμείς κοιτάμε περιδεείς, αντί να τους αποστραφούμε, να δυναμώσουμε την εθνικής μας υπόσταση και να επιζητήσουμε συμμαχίες. Κατ’ ελάχιστον, όπως ήδη ανέφερα, ας περιμένουμε τουλάχιστον. Ας λέμε διαρκώς όχι. Όλα τα άλλα είναι χειρότερα ενώ ποτέ δεν ξέρεις τι φέρνει το μέλλον.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου