Η Τουρκία έχει αποκτήσει σαν δόγμα όχι κάποιο νεοθωμανικό όραμα, αλλά το all or nothing
Αλέξανδρος Θ. Δρίβας*Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για το πόσο πολύ είχε ανάγκη η πατρίδα μας, εδώ και πολλές δεκαετίες, τη στήριξη της Ε.Ε στα ελληνοτουρκικά ζητήματα. Ελλάδα και Κύπρος, προσπάθησαν να σφυρηλατήσουν μια στρατηγική που θα τις καθιστούσε «επιβλέπουσες δυνάμεις» στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Το σχέδιο αυτό έπασχε αρκετά. Τόσο πολύ ώστε οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, γνωρίζουν ότι πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε, όταν συνειδητοποίησαν τί σήμαινε μια πιθανή ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε, έθεταν σαν πρόσχημα το «Τί να κάνουμε, που δε σας θέλει η Ελλάδα» (σ.σ την Τουρκία). Η πρώτη σκέψη του Κωνσταντίνου Καραμανλή για ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ε, ήταν για την ασφάλεια της Ελλάδας και για τον πολλαπλασιασμό της διπλωματικής της ικανότητας. Μετά από πολλά χρόνια, η Ε.Ε έστω και καθυστερημένα, δείχνει να αντιλαμβάνεται τί περνά η Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες και έναντι ποιού «γείτονα». Αυτό είναι το θετικό. Το αρνητικό είναι ότι μάλλον τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά…
Δεν γινόταν να μιλήσει πιο ανοικτά και καθαρά η κυρία Μογκερίνι. Ανέφερε πως είναι η Ε.Ε αλληλέγγυα πλήρως με την Κύπρο και πως θα απαντήσει καταλλήλως στις τουρκικές προκλήσεις. Για διπλωματική γλώσσα, είναι πολύ βαριά και η στήριξη της Ε.Ε στον Ελληνισμό σε θέματα ασφάλειας, πρωτοφανής. Σαφώς και τα κράτη (όπως και οι οργανισμοί κρατών) στηρίζουν ελέω ανωτέρας βίας. Με άλλα λόγια, λόγω συμφέροντος. Η ενεργειακή διαφοροποίηση της Ε.Ε που έτσι αποκαλείται πάλι λόγω διπλωματικής γλώσσας η ενεργειακή απεξάρτηση της Ε.Ε από τη Ρωσία, αποτελεί ζωτικό συμφέρον για την Ε.Ε που είναι διψασμένη για υδρογονάνθρακες. Η ολοένα και πιο στενή συνεργασία της Τουρκίας με τη Ρωσία, καθιστά ακόμη πιο ζωτικής σημασίας την ευρωπαϊκή πολιτική αναφορικά με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η Τουρκία παρόλα αυτά πρέπει να μας ανησυχεί. Άπαξ και το Αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών αποθάρρυνε ρητά την Τουρκία να συνεχίσει τις προκλήσεις και η Τουρκία ανταπάντησε με θρασύτητα που είναι ανάλογη των πολιτικών της, τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Η Τουρκία έχει μπει σε ένα επικίνδυνο γαϊτανάκι. Ο Τούρκος πρόεδρος, προκειμένου να σώσει τη θέση του, ρισκάρει τη θέση της χώρας του. Επειδή στο μυαλό του δεν μπορεί να φανταστεί ένα τέλος που θυμίζει Μαδούρο, Χουσεϊν κτλ, είναι αποφασισμένος να βαδίσει στα άκρα. Η Τουρκία έχει αποκτήσει σαν δόγμα όχι κάποιο νεοθωμανικό όραμα, αλλά το allornothing σε όλα τα επίπεδα. Σίγουρα και θα προσπαθήσει -κατά την προσφιλή της και προβλέψιμη τακτική- να συσχετίζει S-400, παράνομες δραστηριότητες στην Κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο. Όπως προαναφέρθηκε, η Τουρκία αυτή τη στιγμή έχει όλα τα ζητήματα που την απασχολούν στο τραπέζι. Άλλωστε ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε δημόσια (στα εγκαίνια του νέου τζαμιού) από τους Ευρωπαίους να τον ευχαριστήσουμε γιατί 4 εκ. πρόσφυγες ζουν στην Τουρκία. Με άλλα λόγια, μας υπενθύμισε τί μπορεί να κάνει σε κάθε επίπεδο, καθώς έχει αντιληφθεί πως μια απρόβλεπτων συνεπειών σύγκρουση με τη Δύση, φαίνεται ολοένα και πιο πιθανή.
Η κάθε ανάλυση είναι υπόλογη στην τεκμηρίωσή της και όχι στην κινδυνολογία. Αν συνυπολογίσουμε τα όσα βλέπουμε στη Γάζα (μην ξεχνάμε ότι το Ισραήλ βομβάρδισε το πρακτορείο Anadolu) και έχοντας ως δεδομένο ότι οι ελιγμοί της Τουρκίας (λόγω και της ειδικής της σχέσης με τη Ρωσία αλλά και ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί από το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιούλη του 2016 ότι η Δύση είναι εχθρός του) δεν θα είναι πολλοί ώστε να κάνει υποχωρήσεις, τότε να θυμηθούμε τα λόγια του ίδιου του Ερντογάν προ πολλών μηνών, που έλεγε ότι θα πλησιάσει Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Καταλήγοντας, οφείλουμε να προσέχουμε πολύ καθώς βρισκόμαστε ίσως στην πιο κρίσιμη καμπή της ελληνοτουρκικής διένεξης των τελευταίων ετών καθώς η Τουρκία δεν φαίνεται να έχει προσώρας, διεξόδους διαφυγής τέτοιες, που να θεωρηθούν επικερδείς από τον Ερντογάν. Κράτη που έχουν σημαντικά συμφέροντα στην περιοχή, όπως η Γαλλία, θα μπορέσουν να σηκώσουν τα βάρη μιας κλιμάκωσης της τουρκικής θρασύτητας από πλευράς Ε.Ε. Παρόλο που η στήριξη της Ε.Ε είναι ευχάριστη και καλοδεχούμενη, η Ελλάδα πρέπει να είναι μαζί με την Κύπρο, αφοσιωμένες στο νέο περιφερειακό «τετράγωνο» ισχύος που εγκαινιάστηκε λίγες βδομάδες πριν στο Ισραήλ και λέγεται 3+1. Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ.
*Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Νοτιοανατολικής Ευρώπης – Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
Δημοσίευση σχολίου