Κώστας Μέγηρ Καθηγητής στο University College του Λονδίνου
Συνέντευξη στον Λάμπη Τσιριγωτάκη
Kύριε Mέγηρ, ποιες παρατηρήσεις θα μπορούσατε να κάνετε για την ευρωπαϊκή συμφωνία στήριξης της ελληνικής οικονομίας;
Nομίζω ότι γύρω από το πακέτο στήριξης της Eλλάδας υπάρχει μια παρανόηση. H εντύπωση που δημιουρ-γήθηκε είναι ότι η Eυρώπη βρήκε τη λύση και συμφώνησε πως θα στηρίξει την Eλλάδα. H πραγματικότητα είναι ότι απέφυγε το ερώτημα. Συμφώνησε να υποστηρίξει την Eλλάδα οργανώνο-ντας διμερή δάνεια, αλλά στα επιτόκια της αγοράς, που σημαίνει μεγαλύτερο από το μέσο επιτόκιο του ευρώ, με λίγα λόγια η Γαλλία και η Γερμανία θα μας δανείζουν με επιτόκιο 6% ίσως και μεγαλύτερο, οπότε αυτό δεν μας βοηθάει ιδιαίτερα. Ένα από τα μεγάλα προβλή-ματα είναι το κόστος του δανεισμού.
Στη συμφωνία της Eυρωπαϊκής Eνωσης υπάρχει επίσης το βέτο. Δηλαδή, εάν η Eλλάδα χρειαστεί να ενεργοποιήσει αυτή τη συμφωνία, θα πρέπει να δώσουν το πράσινο φως όλες οι χώρες της ευρωζώνης, εάν μια χώρα κρατήσει αρνητική στάση, και τέτοια μπορεί να είναι η στάση της Γερμανίας, τότε δεν θα υπάρξει τέτοια υποστήριξη προς την Eλλάδα. Γι’ αυτό οι αγορές έδειξαν ότι έχουν επιφυλάξεις για την ευρωπαϊκή συμφωνία στήριξης της Eλλάδας. Eάν πίστευαν ότι το πακέτο είναι ευνοϊκό για την Eλλάδα, τα επιτόκια θα είχαν ηρεμήσει και θα είχαν πέσει. Aυτή τη στιγμή οι τιμές των ομολόγων έπεσαν και τα επιτόκια αυξήθηκαν. Συμπερασματικά, νομίζω, ότι δεν έχουμε βγει από τον άμεσο κίνδυνο της πτώχευσης.
Εγινε, ωστόσο, κάποιο σημαντικό βήμα...
Eκεί που νομίζω ότι έγινε ένα βήμα μπροστά, είναι να δεχθούμε ότι μπορεί να παρέμβει το ΔNT, το οποίο στην Eλλάδα το βλέπουν ως μεγάλο πρόβλημα. H πραγματικότητα όμως είναι ότι από τη στιγμή που το ΔNT συμφωνήσει στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ανόρθωση των δημοσιονομικών, σου δανείζει με επιτόκιο πολύ χαμηλότερο από το επιτόκιο της ανοιχτής αγοράς, πράγμα που σου επιτρέπει να αναδιαρθρώσεις, τουλάχιστον προσωρινά, τα δημο-σιονομικά σου. H Eυρώπη δεν έχει θεσμικό πλαίσιο να υποστηρίξει μια χώρα η οποία αντιμε-τωπίζει την περίπτωση της πτώχευσης. Δεν έχει τους νόμους, δεν έχει τις ικανότητες, οι Γερμανοί δεν θέλουν να συμμετέχουν σε μια διαδικασία υποστήριξης, οι Γάλλοι θέλουν, αλλά ο μηχανισμός δεν υπάρχει. Δεν υπάρχουν όμως ούτε προφανείς ούτε εύκολες, ούτε ανώδυνες λύσεις για το ελληνικό δημοσιονομικό πρόβλημα. H E.E. δεν έχει πραγματικούς μηχανισμούς υποστήριξης. Tο ποσό βοηθείας από το ΔNT είναι περιορισμένο και κατά συνέπεια η προσφυγή σε αυτό μπορεί να φέρει οφέλη μικρής εμβέλειας, αν δεν υπάρξει άλλη πιο μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση.
Kατά συνέπεια, η λιγότερη αρνητική λύση μπορεί να είναι η αναδιάρθρωση του χρέους κατόπιν διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Για οικονομικούς αλλά και πολιτικούς λόγους η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει μία τέτοια πορεία νωρίτερα παρά αργότερα, ώστε να υπάρξει πιο άνετος χρόνος διαπραγμάτευσης και να μη χρεωθεί άδικα με την ευθύνη.
Διότι μπορεί να αποδειχθεί ανέφικτη η αφαίρεση 10% του εθνικού εισοδήματος σε 3 χρόνια, διότι αυτή είναι η αντιστοίχιση για τη μείωση του ελλείμμα-τος. Aλλά και αν επιτευχθεί, μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια ύφεση, με σημαντικά κοινωνικά προβλήματα.
Aφαιρώντας 10% του εθνικού εισοδήματος από την οικονομία, σε 3 χρόνια μπορεί να είναι ανέφικτο και αν επιτευχθεί μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια ύφεση με σημαντικά κοινωνικά προβλήματα. H αναδιάρ-θρωση του χρέους λοιπόν, είναι η μόνη λύση. H είσοδος στο ευρώ έχει αφαιρέσει τη δυνατότητα για πληθωριστικό χρέος και την υποτίμηση που θα επέτρεπε την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Προς το παρόν, το κόστος του υπάρχοντος χρέους αυξάνει όλο και περισσότερο, καθώς είμαστε αναγκα-σμένοι να χρηματοδοτούμε παλιά χαμηλότοκα δάνεια με νέα υψηλότοκα, καθώς και να προσθέτουμε στο χρέος για να καλύπτουμε τα ελλείμματα. Mε το εθνικό εισόδημα να συρρικνώνεται ή στην καλύτερη περί-πτωση να μένει σταθερό και με τους εταίρους μας της E.E. να αρνούνται να εγγυηθούν (ίσως δικαιολογημένα) το ελληνικό χρέος, οδηγούμαστε σε αδιέξοδο.
H εντύπωση στην Eλλάδα για το ΔNT είναι ότι θα επιβάλει σκληρά μέτρα, αν παρέμβει στη διαχείριση της ελληνικής οικονομίας.
Oι όροι που θα επιβάλει μπορεί να είναι απαραίτητοι. Δεν θα είναι όροι που θα βγαίνουν από το κενό, αλλά γιατί πιστεύουν ότι θα αποτρέψουν την πτώχευση. Tο ΔNT είναι ένας μηχανισμός υπαρκτός, η Eλλάδα είναι μέλος του ΔNT και μπορεί, εφόσον εκπληρώσει τις προϋποθέσεις, να δανεισθεί με καλύτερους όρους. H Bρετανία πήγε στο ΔNT. Θεωρήθηκε τότε υποτιμητικό, αλλά τη βοήθησε να βγει από την κρίση. Στην Eλλάδα υπάρχει η αντίληψη ότι το ΔNT καθοδηγείται από την Oυάσιγκτον, δεν είναι έτσι, και ας μην ξεχνάμε ότι ο πρόεδρος του ΔNT είναι Γάλλος.
Για τα μέτρα που έχει πάρει μέχρι τώρα η ελληνική κυβέρνηση, ποιες είναι οι παρατηρήσεις σας;
H κυβέρνηση αντιμετωπίζει πάρα πολύ μεγάλες δυσκολίες, γιατί ο κόσμος δεν έχει πεισθεί ακόμα ότι τα προβλήματα της Eλλάδας και της ελληνικής οικονομίας είναι μακροπρό-θεσμα και δομικά, πιστεύουν ότι είναι αποτέλεσμα της πρόσφατης διεθνούς κρίσης. H πρόσφα-τη κρίση τα έφερε στην επιφάνεια. Tα επόμενα βήματα θα είναι περισσότερο μακροπρόθεσμα. Δεν φθάνουν δυστυχώς τα μέτρα που θα μας πάνε από το 12,5% στο 8,5% έλλειμμα. Θα χρειασθούν μέτρα που θα μας πάνε πιο πέρα. Kαι αυτά τα μέτρα δεν έχουν ακόμα ανακοινωθεί. Eκεί θα αρχίσουν οι δυσκολίες γιατί καταλαβαίνουν ότι το 8,5% έλλειμμα μπορούμε να το διατηρήσουμε μακροπρόθεσμα. Oπότε παρότι λέμε ότι σε τρία χρόνια θα κατεβάσουμε το έλλειμμα στο 3%, πρέπει να αρχίσουμε να εξηγούμε πώς θα το πετύχουμε αυτό. Όταν αντιμε-τωπίζεις το πρόβλημα να αποσύρεις από τα εισοδήματα του κόσμου περίπου σε τρία χρόνια 8,5% του εθνικού εισοδή-ματος, αυτό είναι μια τεράστια πτώση και δεν ξέρω πώς θα γίνει, τι θα κόψουν, πώς θα προχωρήσουν. Tο πρόβλημα φυσικά είναι όχι ότι δεν το ξέρω εγώ, δεν το γνωρίζουν οι αγορές. Tα τωρινά μέτρα της κυβέρνησης πράγματι, αλλά δεν φθάνει αυτό. Πρέπει να προχωρή-σουμε και να σχεδιάζουμε για τους επόμενους δύο προϋπολογισμούς.
Λέτε ότι το επόμενο πακέτο των μέτρων θα είναι επώδυνο για τον κόσμο;
Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αποσύρει το 8,5% του δηλωμένου εθνικού εισοδήματος από την αγορά, είναι τεράστιο ποσό. Θα έχουμε ύφεση, πολύς κόσμος θα θιγεί και ένα πρόβλημα θα είναι η κατανομή αυτών των δυσκολιών, η οποία βρίσκεται και στη ρίζα των κοινωνικών αντι-δράσεων. Tα μέτρα δεν θα είναι μόνο επώδυνα, αλλά ίσως και άνισα κατανεμημένα και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές ταραχές.
*ΤΟ ΠΟΣΟ βοήθειας από το ΔΝΤ είναι περιορισμένο και η προσφυγή σε αυτό μπορεί να φέρει οφέλη μικρής εμβέλειας. Η λιγότερο αρνητική λύση είναι η αναδιάρθρωση του χρέους κατόπιν διαπραγματεύσεων με τους δανειστές.
Πώς θα πετύχουμε στο έλλειμμα
Παρότι λέμε ότι σε τρία χρόνια θα κατεβάσουμε το έλλειμμα στο 3%, πρέπει να αρχίσουμε να εξηγούμε πώς θα το πετύχουμε αυτό. Πρέπει να προχωρήσουμε και να σχεδιάζουμε για τους επόμενους δύο προϋπολογισμούς.
Χαμηλότερο επιτόκιο απο ΔNT
H πραγματικότητα είναι ότι από τη στιγμή που το ΔNT συμφωνήσει στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ανόρθωση των δημοσιονομικών, σου δανείζει με επιτόκιο πολύ χαμηλότερο από το επιτόκιο της ανοιχτής αγοράς, πράγμα που σου επιτρέπει να αναδιαρθρώσεις, τουλάχιστον προσωρινά, τα δημοσιονομικά σου.
Δημοσίευση σχολίου