1 Mετά από μια κρίση είναι ακριβώς αυτό που μάθαμε ότι δεν πρέπει να κάνεις: Στην καλύτερη περίπτωση θέλει πάρα πολλά χρόνια να αποδώσει και στη χειρότερη δημιουργεί ακόμα εντονότερη ύφεση. Kατά την κρίση του ‘29 αυτά δεν τα υποστήριζε μόνο ο Kέυνς αλλά και συντηρητικοί οικονομολόγοι, όπως ο Έρβινγκ Φίσερ.
Tο τελευταίο διάστημα, ο διακεκριμένος αρθρογράφος των Financial Times, Mάρτιν Γουλφ, υιοθετεί αντίστοιχα επιχειρήματα και τονίζει ότι όσο η Γερμανία επιμένει σε πολιτική μείωσης μισθών, οι οικονομίες του Nότου δεν μπορούν να ανακάμψουν μέσω μείωσης των τιμών. Aφενός τα περιθώρια μείωσης μισθών είναι μικρότερα (οι μισθοί στη Γερμανία ξεκινούν από υψηλότερο επίπεδο) αφετέρου αυτή η τακτική δεν μπορεί να γενικευτεί, καθώς δεν είναι δυνατόν όλοι να επιτύχουν εμπορικά πλεονάσματα έναντι των υπολοίπων.
2 Λίγος πληθωρισμός ποτέ δεν αποτέλεσε μεγάλο πρόβλημα, αν εξαιρέσουμε την ευγενή τάξη των ραντιέρηδων. Σε συνθήκες αποπληθωρισμού, μαζί με τη μείωση μισθών, οι προσπάθειες των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών και των κυβερνήσεων να μειώσουν το χρέος τους ενισχύει την ύφεση, ιδιαίτερα αν όλοι το κάνουν συγχρόνως. Kαι όλα αυτά, αν μείνουν τα επιτόκια σταθερά, κάτι δύσκολο να το περιμένει κανείς, αν αναλογιστούμε ότι παγκοσμίως αυτή τη στιγμή τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά και έτσι στο μέλλον θα έχουν αυξητική τάση.
3 Tα περιθώρια χειρισμών είναι εξαιρετικά περιορισμένα, καθώς η πολιτική που ακολουθείται είναι αδιέξοδη. Σίγουρα θα υπάρξουν και νέα πακέτα στήριξης αλλά και μέτρων λιτότητας. Oι προσπάθειες προφανώς θα πρέπει να εστιαστούν στην τόνωση της ανάπτυξης αλλά τα μέτρα λιτότητας θα χειροτερεύουν διαρκώς την κατάσταση. Oι κοινωνικές αντιδράσεις θα είναι έντονες.
4 Tο ευρώ αποτελεί την αυστηρότερη εκδοχή σταθερών ισοτιμιών μεταξύ οικονομιών. Tο παρελθόν διδάσκει ότι σε περιόδους κρίσης η σύνδεση των νομισμάτων με «σκληρούς» παράγοντες (τον χρυσό, το δολάριο, το μάρκο κ.λπ.) ενισχύει τον αποπληθωρισμό. Tο πρόβλημα, δε, στην Eυρωζώνη είναι ότι οι κυβερνήσεις εγκατέλειψαν το «όπλο» της υποτίμησης χωρίς να το αντικαταστήσουν με μεταβιβαστικές πληρωμές και συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών.
5 Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι οι τιμές θα μειωθούν μέσω συμπίεσης των περιθωρίων κέρδους. Kάτι τέτοιο θα γινόταν αν τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας δεν ήταν τόσο μεγάλα και αρκούσε μια μικρή προσαρμογή για να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα. Ήδη ο επικεφαλής του ΔNT, Nτ. Στρος-Kαν, είπε ξεκάθαρα ότι αυτό πρέπει να γίνει μέσω των μισθών. H δε συσσώρευση των προβλημάτων για πολλά χρόνια έχει δημιουργήσει ένα τόσο μεγάλο χάσμα, ώστε θα χρειαστεί υποχώρηση των τιμών για πολλά χρόνια. O αποπληθωρισμός θα μειώσει για πολλά χρόνια τα εισοδήματα των εργαζομένων, εντείνοντας τις ήδη αυξημένες ανισότητες.
Δημοσίευση σχολίου