Του Αλέξανδρου Δρίβα*
Από την άποψη της επιστημολογίας, ο κανόνας από το νόμο, διαφέρουν μόο σε ένα πράγμα. Ο κανόνας περνάει τον έλεγχο διαψευσιμότητας-επαληθευσιμότητάς δια των εξαιρέσεων που τον διέπουν. Ο νόμος από την άλλη, επιβεβαιώνει τον ίδιο του το εαυτό. Δεν έχει εξαιρέσεις.
Ένας τέτοιος νόμος τείνει να δημιουργηθεί αναφορικά με τα δημοψηφίσματα και τις εκλογές στον δυτικό κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, αυτά τα εκλογικά γεγονότα που διεξάγονται εν μέσω διλημμάτων πολωτικών και που παρουσιάζονται σαν ”κρίσιμα” και δίχως αύριο. Πάμε στα έτη 2004-2005 όπου δύο προηγμένοι δημοκρατικά λαοί, ο γαλλικός και ο ολλανδικός, αρνούνται το Ευρωσύνταγμα το οποίο θα ολοκλήρωνε πολιτικά τη Ευρώπη.
Οι πιέσεις ήταν απίστευτες. Την ίδια περίπου περίοδο, ο Κυπριακός λαός έστειλε εν τόπω χλοερώ τις απειλές που δεχόταν για …τη μέρα που δε θα ξημέρωνε …αν απέρριπτε τις ιδέες του Σχεδίου Ανάν. Η ίδια κατάσταση έλαβε χώρα στην Ελλάδα στις αρχές Ιουλίου του 2015 όταν ακόμη και τραγουδιστές, ακόμη και πρώην πολιτικοί που έχουν σωπάσει για χρόνια, όταν ακόμη και Έλληνες παρουσιαστές που καριερίζουν στο εξωτερικό, συνασπίστηκαν εν μέσω απειλών για να πείσουν τους Έλληνες για κάτι που είναι αυτονόητο. Ότι είναι Ευρωπαίοι.
Το Brexit και η εκλογή Trump όμως, παραμένουν τα δύο σημεία των καιρών μας. Σημεία που ολοκληρώθηκαν στο ιταλικό δημοψήφισμα και το ”όχι” που έβγαλε και το οποίο σταδιακά, εξαργυρώθηκε πολιτικά σε μια κυβέρνηση στην Ιταλία που μόνο τρόμο προκαλεί. Η επαλήθευση του νόμου, έλαβε χώρα και στα Σκόπια την περασμένη Κυριακή. Τι συμβαίνει τελικά; Γιατί επαληθεύεται αυτός ο νόμος; Τι σημαίνει για τα Σκόπια αλλά και για τα Βαλκάνια;
Η ταπεινότητά μου, έχει αποκαλέσει τη Συμφωνία των Πρεσπών παρανοϊκή, πρόχειρη, επικίνδυνη και επιβλαβή και για τα δύο κράτη. Η ταπεινότητά μου, επίσης θεωρεί ότι οι διαμεσολαβητές σε τέτοιου είδους διμερείς διενέξεις, διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο. Το είδαμε και με τον Κύριο Έϊντε πρόσφατα και το βλέπουμε για δεκαετίες με τον Κύριο Νίμιτς. Στόχος των δύο ανθρώπων (είναι στον έναν, ήταν στον άλλον) να λάβουν το Νόμπελ ειρήνης και όχι να λυθούν οι διενέξεις.
Η δε Δύση, έχει χάσει πλήρως της αξίες της. Μέσα σε αυτήν, συμπεριλαμβάνω και την Ελλάδα που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της. Οι αξίες δε χάνονται μόνο γιατί χρησιμοποιούμε -ως Δύση- εκβιασμούς και ψευτοαπειλές, ερεθίζοντας το θυμικό ανθρώπων που τους κάναμε να μην έχουν τίποτε να χάσουν αλλά και επειδή χάθηκε η μαγιά της μεγάλης πολιτικής, που είναι η στρατηγική. Η στρατηγική η οποία απαιτεί χρόνο και υπομονή.
Τι έκανε η Δύση στα Σκόπια; Είτε περάσει τελικά η συμφωνία είτε δε περάσει, κάψαμε το πολιτικό κεφάλαιο του Ζόραν Ζάεφ ο οποίος δεν είναι σίγουρα ο Κέννεντι, όμως είναι σαφώς διαλλακτικότερος από τους προκατόχους του, που δημιούργησα μια γενιά μπαρόκ εθνικιστών και μισελλήνων. Η Ε.Ε, λίγους μήνες πριν εκβιάσει το ”τώρα είναι ευκαιρία για το Σκοπιανό” παραδεχόταν ότι η διεύρυνση δεν μπορεί να συνεχίσει όσο η Ένωση παρουσιάζει εικόνα διάλυσης. Κανένας σχεδιασμός, καμία ευθεία γραμμή, καμία ομοφωνία.
Η διεύρυνση των Δυτικών Βαλκανίων που θα ξεκινούσε στην καλύτερη το 2025 με πρώτο φαβορί τη Σερβία, αποτελούσε μια ιδέα για να αποδείξουμε ότι η Ε.Ε είναι ακόμη σε ζωή. Η πολιτική υποκρισία της Γερμανίας η οποία από τη μια τάχα μου φοβάται τη ρωσική διείσδυση στα Βαλκάνια και από την άλλη δημιουργεί μεγάλες δεσμεύσεις (οικονομικές-ενεργειακές) με το Κρεμλίνο, απλώς συμπληρώνει το ακατανόητο , ακαθόριστο και μη ρεαλιστικό πλάνο της Ε.Ε. Αυτό το πλάνο στο προκείμενο (Σκοπιανό) έχει και την ουδέτερη υποστήριξη των ΗΠΑ οι οποίες προσπαθούν α αποφύγουν επιπλέον δεσμεύσεις στην Ευρώπη και που τελικά, όπως πάνε τα πράγματα, θα καταφέρουν το αντίθετο καθώς θα πέσουν στη παγίδα φθοράς σε περιοχές όπως είναι τα Βαλκάνια.
Πρέπει να χωνέψουμε καλά πως η πολιτική χρειάζεται ιδέες. Χρειάζεται έθνη, χρειάζεται ταυτότητα. Όταν εξόφθαλμα η Κυρία Μέρκελ ξαφνικά θυμάται και επισκέπτεται ένα περίκλειστο buffer-state μόνο γιατί πρόκειται να προωθήσει κάποιες γερμανικές δουλειές, όταν μη “ενδεκαδάτοι” πολιτικοί παράγοντες της Ε.Ε λένε μη σχετικά πράγματα με τα Βαλκάνια, δεν έρχεται η έκπληξη που υφίσταται τέτοιος νόμος και στα Σκόπια.
Ο μεγάλος όμως πόνος που σχετίζεται με την απώλεια αξιών της Δύσης και την έλλειψη μεγάλου και ζώντος πολιτικού οράματος, έχει να κάνει με κάτι σπουδαίο που βγήκε από το δημοψήφισμα. Η Ε.Ε δε αποτελεί πλέον κίνητρο. Η εισδοχή στη Ε.Ε, δεν είναι θέλγητρο.
Προσωπικά μετά το δημοψήφισμα στα Σκόπια, και ως Έλληνας και ως ρεαλιστής, υποχρεώνομαι να κοιτάξω πέρα από τη Συμφωνία των Πρεσπών. Είτε περάσει, είτε δεν περάσει, είτε χρησιμοποιηθεί το throwing the book από τον Ζάεφ προς τους διεφθαρμένους προκατόχους του, είτε τελικά παγώσει το εγχείρημα λόγω τεράστιου πολιτικού κόστους, δημιουργείται μια πάγια διαίρεση στα Σκόπια.
Η αστάθεια κλιμακώνεται ξανά. Μην ξεχνάμε πως το 2016 το καλοκαίρι, τα Σκόπια φτάσαν κοντά σε εμφύλιο και έτσι η αδέξια και πανικόβλητη Ε.Ε άρχισε να ασχολείται με την “φτωχή” περιφέρειά της για την οποία το μόνο που έκανε από το 2000 και μετά, ήταν να αλλάξει το όνομά της σε διεθνή έγγραφα (από ”Βαλκάνια” τα ονόμασε “Νοτιοανατολική Ευρώπη”) καθώς το όνομα…παίζει ρόλο. Η βιασύνη και η άγαρμπη πίεση της Δύσης, βρίσκει συνεχώς τείχη. Το εξωφρενικό είναι πως συνεχίζει και δημιουργεί και άλλοθι σε άλλες δυνάμεις να δημιουργήσουν άλλες άγαρμπες στάσεις που όμως φαίνονται, πιο αποτελεσματικές.
Πώς θα μπορούσαν να διευθετηθούν τέτοιες συμφωνίες; Πώς λύνονται τέτοιες διενέξεις; Ο Woodrow Wilson, προσπαθούσε στην πρώτη στροφή του 20ου αιώνα, να πείσει Κογκρέσο και αμερικανικό λαό (τον Βορρά και τη Δύση της Αμερικής) για την αναγκαιότητα της συμμετοχής της Αμερικής σε έναν μηχανισμό συλλογικής ασφάλειας (ΚτΕ). Ο άνθρωπος, έτρεξε παντού. Διεξήγε έναν “πόλεμο” για α υλοποιήσει μια ευγενή ιδέα (σε αντίθεση με πολλούς σήμερα). Μάλιστα, σε ένα ταξίδι του με το τρένο για να κάνει ομιλία, έπαθε εγκεφαλικό. Τελικά το Κογκρέσο, απέρριψε τη συμμετοχή της Αμερικής στην ΚτΕ.
Ο Wilson παρόλο που πίεζε με πάθος για την ορθότητα της απόφασής του, πόλωσε και απέκλεισε από το εγχείρημά του πλατιές μάζες. Τριάντα χρόνια αργότερα, η ίδια πολιτική έγινε αποδεκτή από τον εξαιρετικά καχύποπτο αμερικανικό λαό από τον ρεαλιστή Roosevelt. Ο Roosevelt αντιλήφθηκε ότι η έξοχη ιδέα του Wilson απαιτούσε χρόνο, περίοδο μετάβασης, υπομονή αλλά και τρόπο διαφορετικό στο σχεδιασμό και κυρίως στην παρουσίαση μιας τέτοιας ιδέας. Ο έχων κοινή λογική, αντιλαμβάνεται την αναγωγή. Δε θα μπορούσε η Δύση να κλείσει διμερείς αμυντικές συμμαχίες με τα Σκόπια μέχρι να περάσει χρονικό διάστημα ικανό για να ξεριζωθεί το “έργο” του VMRO;
Τι εμποδίζει την Κυρία Μέρκελ να κάνει επενδύσεις στα Σκόπια; Έχει η Ε.Ε πολιτική γειτνίασης και πολιτική έναντι τρίτων χωρών; Σαφώς και έχει. Ποιος εξέθρεψε αλυτρωτισμούς προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθούν κρατίδια; Πότε θα αντιληφθεί η Δύση ότι δεν μπορεί να συνεχίζει να κοιτά τακτικιστικά τις διεθνείς υποθέσεις; Πότε θα αντιληφθεί ότι ένα πολιτικό σχέδιο (πχ ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε) απαιτεί πρωτίστως, τη δημιουργία των προϋποθέσεων για να γίνει κάτι τέτοιο.
Τα ίδια συνέβησαν στην Κύπρο το 2016 όταν ο Πρόεδρος Ομπάμα είχε βάλει λυτούς και δεμένους για 2 χρόνια (μέχρι και τις 6/11/2016 προσπαθούσε!) να πείσει ότι πρέπει να βρεθεί μια όποια λύση η οποία θα ήταν game changer για όλην την περιοχή. Τα ίδια τώρα με τα Σκόπια. Στα μάτια της Δύσης, φαντάζει εξωφρενικό το ότι ένας φτωχός λαός όπως ο Σκοπιανός, υποψιάζεται ότι οι Αλβανοί είναι οι κερδισμένοι της υπόθεσης. Φαντάζει εξωφρενικό το γεγονός ότι οι Σκοπιανοί βλέπουν τη φτωχοποίηση του Νότου της Ε.Ε και υποψιάζονται πως δεν θα έχουν το μέλλον που τους τάζουν.
Κλείνοντας, το “Εδώ είναι Βαλκάνια”, πρέπει να το έχουμε στο νου για όλες τις περιοχές. Το απέδειξε κάθε εμπλοκή της Δύσης σε κάθε περιφέρεια του πλανήτη. Τυφλοσούρτης με εμμονές, δεν μπορεί να αποτελεί σχέδιο επίλυσης. Δεν μπορεί να είναι σοβαρό επιχείρημα το ότι η Ελλάδα θα αναβαθμιστεί γεωπολιτικά εάν…χάσει περιουσιακό της στοιχείο.
Σε κάθε περίπτωση, δεν κουνιέται κάτι στα Βαλκάνια -έτσι και αλλιώς- αν δεν βάλει και η Ελλάδα τη υπογραφή της. Η Ελλάδα “έφερε” Βουλγαρία και Ρουμανία στους Ευρωατλαντικούς θεσμούς. Δεν μπορεί να αποτελεί σοβαρό επιχείρημα η δήλωση του Ζάεφ μετά το δημοψήφισμα, η δήλωση του ελληνικού ΥΠΕΞ και κάθε άλλου παράγοντα που είπε ”μπράβο” σε όσους ψήφισαν, αγνοώντας επιδεικτικά και κυνικά το μήνυμα του δημοψηφίσματος το οποίο “συμβούλεψε” πως αν τηρηθούν οι ίδιοι όροι στο παιχνίδι αυτό, τότε τα χειρότερα έρχονται.
*PhD Candidate, Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις, Πάντειο Πανεπιστήμιο
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου