Το χιόνι είχε αρχίσει να γίνεται πάγος στην οδό Βerlemond των Βρυξελλών εκείνο το βράδυ Κυριακής, τον χειμώνα του ΄94. Από το κτίριο του συμβουλίου δύο άντρες βγήκαν και κατευθύνθηκαν αργά- από τον φόβο του πάγου, αλλά και γιατί συζητούσαν απορροφημένοι- προς το ξενοδοχείο τους, λίγο πιο πέρα στον ίδιο δρόμο. Γνώριζαν κι οι δύο ότι το Συμβούλιο Υπουργών της Ένωσης των 12- τότε- την επομένη θα ήταν μια σκληρή δοκιμασία για αμφότερους. Ο ευτραφής, και μεγαλύτερος στην ηλικία, αίφνης.....
διακόπτει τη συζήτηση κι απευθυνόμενος στον νεαρότερο και αδύνατο λέει: «Δεν πάμε πρώτα για σούσι; Τι λες, Γιώργο;». «Ναι, καλή ιδέα Θόδωρε, μου αρέσει το σούσι», απάντησε ο άλλος.
Επρόκειτο για ένα συμβούλιο- και μια περίοδο της εξωτερικής πολιτικήςπου σημάδεψε τις ζωές και του Θόδωρου Πάγκαλου και του Γιώργου Παπανδρέου. Ο πρώτος προήδρευε της Ένωσης στο εξάμηνο της ελληνικής προεδρίας, καθώς ο μεν Ανδρέας Παπανδρέου είχε εύθραυστη υγεία και αδυνατούσε να ταξιδεύει διαρκώς, ο δε Κάρολος Παπούλιας (που ήταν υπουργός Εξωτερικών τότε) είχε «παραχωρήσει» τα ευρωπαϊκά στον κ. Πάγκαλο. Ο δεύτερος, ο Γιώργος, ήταν ο εθνικός αντιπρόσωπος στο συμβούλιο- και εκείνη την Κυριακή και οι δύο θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα πυρά των εταίρων λόγω του εμπάργκο που η Ελλάδα είχε επιβάλει στα Σκόπια. Επρόκειτο για μια απόφαση που ελήφθη ερήμην και των δύο- από τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Αντρέα ουσιαστικά- και με την οποία διαφωνούσαν ο Θόδωρος και ο Γιώργος, αλλά ήταν υποχρεωμένοι να την υπερασπιστούν.
«Σαν πατέρας με γιο». Βέβαια, αυτό δεν ήταν το μόνο που έφερε τότε κοντά τον νυν Πρωθυπουργό και τον αντιπρόεδρο σήμερα της κυβέρνησης. Παρ΄ ότι διαφορετικές γενιές, ήταν αμφότεροι κοσμοπολίτες- και ο Θόδωρος ήθελε με κάθε τρόπο να δείξει στον Γιώργο τη σημασία της ενωμένης Ευρώπης και των κοινοτικών διαδικασιών. Οι συνεργάτες τους τότε κρυφογελούσαν κι έλεγαν ότι ήταν «σαν πατέρας με γιο»- δεν τους το έλεγαν μονάχα, μήπως κι ο Πάγκαλος προσβληθεί ότι τον θεωρούν ηλικιωμένο. Ήταν ωστόσο οφθαλμοφανές ότι υπήρχε κάποιο δέσιμο που πήγαινε πέρα από την πολιτική συνύπαρξη.
Τι συνέβη λοιπόν και λίγα χρόνια αργότερα- το 1999- ο Πάγκαλος έφθασε να κατηγορεί το πάλαι ποτέ πνευματικό του παιδί για ανοησίες στην εξωτερική πολιτική ή να το ψέγει ότι έχει γεμίσει το υπουργείο Εξωτερικών με συμβούλους που μιλούν αμερικανικά και δεν γνωρίζουν ελληνικά; Ή, πάλι, τι συνέβη και τις βαριές κατηγορίες ο Γιώργος όχι απλώς τις ξέχασε, αλλά όρισε τον Πάγκαλο αντιπρόεδρο της κυβέρνησής του;
Προδομένος. Το 1999, όταν ο Πάγκαλος εξαπέλυε μύδρους κατά του κ. Παπανδρέου και στοιχημάτιζε ότι «δεν θα αντέξει ούτε δύο μήνες στο υπουργείο», ήταν μετά τη διαβόητη υπόθεση Οτζαλάν- όταν ο Κώστας Σημίτης απέπεμψε τον Θόδωρο Πάγκαλο και όλους τους εμπλεκομένους. Ο Θόδωρος ουσιαστικά- όπως λένε όσοι τον ξέρουν- ένιωσε προδομένος από όλους. Και κυρίως από αυτόν που όχι μόνο του πήρε τη θέση, αλλά δεν του στάθηκε - και τον οποίο πίστευε ότι ήταν δημιούργημά του. Ε, δεν ήθελε και πολύ για να εκπυρσοκροτήσει!
Για ψάρια στην Ελευσίνα. Όμως, αυτή η εχθρότητα ήταν προσωρινή. Άλλωστε, όπως ελάχιστοι γνωρίζουν, ο νυν αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας - που κάποιοι θεώρησαν ότι ήταν μεταξύ των συμβούλων που μιλούσαν αμερικανικά και κατηγορούσε ο Πάγκαλος- δεν ήταν ανακάλυψη του Παπανδρέου, αλλά του... Πάγκαλου! Τον είχε εντοπίσει ως υπουργός Εξωτερικών στη διάρκεια της αυστριακής προεδρίας, όταν ο κ. Δρούτσας ήταν συνεργάτης τού τότε υπουργού Εξωτερικών της Αυστρίας κ. Σιούσελ. Όποτε πήγαινε στη Βιέννη ο Πάγκαλος, του άρεσε να κάνει βόλτες στην πόλη συντροφιά με τον νεαρό ολιγομίλητο γερμανοτραφέντα, διηγούμενος ιστορίες με όλη την πληθωρικότητα ενός γαλλοτραφέντος- κι ενός... Πάγκαλου. Λίγο καιρό μετά τις δύσκολες μέρες του ΄99, ο Πάγκαλος εξήγησε στον κ. Δρούτσα πως δεν εννοούσε αυτόν, όταν αναφερόταν επικριτικά στους συμβούλους κι έκτοτε διατηρήθηκε μια σχέση διανθισμένη από προσκλήσεις για ψάρια στην Ελευσίνα που περιέργως θύμιζε πολύ την παλαιότερη σχέση με τον Γιώργο.
Τον στήριξε. Αυτό που υπήρξε καθοριστικό για την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων Παπανδρέου- Πάγκαλου, ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο δεύτερος στήριξε τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ στην εσωτερική διαπάλη του κόμματος, όταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος διεκδίκησε την προεδρία. Όπως λένε στενοί συνεργάτες του κ. Παπανδρέου, «πολλά στελέχη στήριξαν τον Γιώργο. Κάποια το έκαναν λόγω ονόματος, κάποια διότι προέβλεπαν πως αυτός θα κερδίσει. Η υποστήριξη του Πάγκαλου, όμως, ήταν εντελώς αυθόρμητη- απλούστατα, πίστευε ότι ο Γιώργος είναι καλύτερος από τον Βαγγέλη!».
Ο αντιπρόεδρος - παιδονόμος της κυβέρνησης
Η αντιπροεδρία της κυβέρνησης δόθηκε στον κ. Πάγκαλο, λένε στο Μαξίμου, επειδή ο κ. Παπανδρέου γνωρίζει πως ο πληθωρικός υπουργός έχει κάποια χαρακτηριστικά που ο ίδιος δεν διαθέτει και τα οποία είναι απαραίτητα για τη θέση του πρωθυπουργού.
Όπως... η αυστηρότητα έναντι των υπουργών, για παράδειγμα. Κάποιοι λένε με νόημα ότι κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τον Γιώργο να... βάζει τις φωνές- όλοι όμως μπορούν να φανταστούν τον Πάγκαλο να το κάνει! Άλλωστε, λίγα 24ωρα μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης και πριν καν γίνουν οι προγραμματικές δηλώσεις, ο κ. Πάγκαλος εκλήθη δυο φορές να λάβει μέρος στην «επιτροπή διαχείρισης κρίσης» για τα λιμάνια- κι ήταν αυτός που έκανε έντονες παρατηρήσεις στη Λούκα Κατσέλη για τον τρόπο που διαπραγματεύεται με τους απεργούς και για τους χειρισμούς στην υπόθεση της κινεζικής Cosco.
Επιπλέον, έχοντας τον πρώην εσωκομματικό του αντίπαλο Βαγγέλη Βενιζέλο, στο υπουργείο Άμυνας κι έναν πολύ δικό του- πλην ευάλωτο σε επιθέσεις- άνθρωπο, τον Δημήτρη Δρούτσα στο υπουργείο Εξωτερικών, ο κ. Παπανδρέου ήθελε ακόμη μια «δύναμη πυρός», πέρα από τον εαυτό του στο ΚΥΣΕΑ.
Ο ορισμός του Πάγκαλου στη θέση του αντιπροέδρου χαρακτηρίστηκε από πολλούς η μεγαλύτερη έκπληξη του κυβερνητικού σχήματος. Ίσως, όμως, αυτή να είναι η ανάγνωση για όσους δεν γνωρίζουν πως τον πατέρα σου (βιολογικό ή μη)
τον τιμάς πάντα- με τις αδυναμίες του. Και, επιπλέον, τον χρειάζεσαι.
Δημοσίευση σχολίου