Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ
Το 1967, ο Πρέσβης της Μάλτας στα Ηνωμένα Έθνη Α. Πάρντο, ζήτησε τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης για την θέσπιση ενός νέου νόμου για τις θάλασσες με την έκκληση οι ωκεανοί να αποτελέσουν “κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας”. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, στις 10 Δεκεμβρίου 1982, σχεδόν 120 χώρες υπέγραψαν τη νέα Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, ολοκληρώνοντας μια από τις σημαντικότερες διεθνείς διασκέψεις.
O Πρεσβευτής Tommy Koh της Σιγκαπούρης, Πρόεδρος της Διάσκεψης δεν υπερέβαλε καθόλου όταν δήλωσε, στις 30 Απριλίου 1982, πως “σήμερα έχουμε ένα ραντεβού με την ιστορία”. Η Τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (The Third United Nations Conference on the Law of the Sea ή UNCLOS III από τα αρχικά της στην αγγλική γλώσσα) υπήρξε πραγματικά ένα κοσμοϊστορικό γεγονός. Καμία άλλη παγκόσμια διάσκεψη δεν κράτησε τόσα χρόνια με τη συμμετοχή τόσων πολλών κρατών.
Οι εργασίες της UNCLOS III διήρκεσαν από τον Δεκέμβριο του 1973 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1982, οπότε ετέθη για υπογραφή και επικύρωση από τα κράτη, η νέα Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Σύμβαση του 1982 διαιρείται σε 17 μέρη (Μέρη Ι-XVII), περιλαμβάνει 320 άρθρα και εννέα παραρτήματα (Παραρτήματα Ι-ΙΧ). Επίσης στην Τελική Πράξη της Διάσκεψης περιλαμβάνονται τέσσερις Αποφάσεις (Αποφάσεις I – IV) και έξη Παραρτήματα.
Το κείμενο της νέας Σύμβασης υιοθετήθηκε στις 30 Απριλίου του 1982 με μεγάλη πλειοψηφία: 130 κράτη ψήφισαν υπέρ (ανάμεσά τους η Ελλάδα και η Κύπρος), τέσσερα κράτη ψήφισαν κατά (ΗΠΑ, Τουρκία, Ισραήλ και Βενεζουέλα) και 17 κράτη απέσχον. Αργότερα, στις 10 Δεκεμβρίου 1982 την UNCLOS υπέγραψαν 120 κράτη (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Κύπρος) στο Montego-Bay της Τζαμάικα. Τέλος, η Σύμβαση προέβλεπε ότι θα τίθετο σε ισχύ 12 μήνες μετά την επικύρωσή της από 60 κράτη (άρθρο 308). Η UNCLOS τέθηκε σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου 1994, και την έχουν επικυρώσει 169 κράτη και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ
Ένα από τα πιο σημαντικά έργα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας ήταν η δημιουργία και κωδικοποίηση του θεσμού της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Έτσι, δόθηκε ένα τέλος στην χαώδη κατάσταση που επικρατούσε μέχρι τότε στο Διεθνές Δίκαιο Αλιείας.
Με βάση τα άρθρα 55, 56, 57 της νέας Σύμβασης (1982), ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ορίζεται η πέραν και παρακείμενη της αιγιαλίτιδας ζώνης περιοχή, το πλάτος της οποίας μπορεί να φθάσει τα 200 ναυτικά μίλια (ν.μ.) από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετρείται το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Εντός της ΑΟΖ το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα που έχουν σχέση με την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, την διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πηγών ζώντων ή μη, των υδάτων, του βυθού και υπεδάφους της θάλασσας, καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα, που αφορούν στην εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση των ρευμάτων και των υπερκείμενων της θάλασσας ανέμων.
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των παράκτιων και άλλων κρατών που αφορούν στα θέματα της αλιείας μέσα στην ΑΟΖ καθορίζονται στην Σύμβαση από τα άρθρα 51, 55, 56, 58-73, 115 και 123, ενώ στις περιοχές της ανοικτής θάλασσας η αλιεία ρυθμίζεται από τα άρθρα 116-120. Επιπλέον, στο Παράρτημα Ι της Σύμβασης αναφέρονται τα αποδημητικά είδη ψαριών που βρίσκονται μέσα ή έξω από αυτή την ζώνη.
Εάν όλα τα παράκτια κράτη κάνουν χρήση των δικαιωμάτων τους σε ΑΟΖ 200 ν.μ., τότε η περιοχή των ωκεανών που θα ανήκει σ’ αυτά τα κράτη θα καλύπτει γύρω στα 37,7 εκατ. τετρ. ν.μ. ή το 35,8% της παγκόσμιας θαλάσσιας επιφάνειας. Μέσα στην επικυριαρχία αυτών των ζωνών περιλαμβάνονται πάνω από το 90% της παγκόσμιας αλιείας, πάνω από το 87% των υδρογονανθράκων και γύρω στο 10% των πολυμεταλλικών κονδύλων. Επομένως, εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί την κρίσιμη σημασία που έχει η ΑΟΖ όχι μόνο για το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά γενικότερα για την παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις.
Δυστυχώς αυτή την περίοδο η ΑΟΖ ταλαιπωρείται πολύ στην Ελλάδα από ειδικούς και μη. Όπως έγραψε σε ένα σχόλιό του στην Καθημερνή ο Αλέξης Παπαχελάς:
«Έχουν περάσει 23 χρόνια από την κρίση των Ιμίων και ακόμη συζητούμε τα αυτονόητα. Ξαφνικά, μας ξύπνησε από τον βαθύ μας ύπνο η συμπεριφορά του Ερντογάν και γέμισαν οι οθόνες απόστρατους και μη ειδικούς και τα καφενεία από διεθνολόγους.»
Ο λαός ασχολείται με την ΑΟΖ περισσότερο σαν μόδα παρά για την αξία της. Αλλά και αυτοί που είναι ειδικοί άρχισαν να ασχολούνται με την παράνομη ΑΟΖ της Τουρκίας που έχει φτάσει έξω από την Κρήτη.
Έτσι κάποιοι από αυτούς αναφέρουν, πρόσφατα, ότι ο Ερντογάν θα απαγορεύσει στον αγωγό EastMed να διασχίσει την ανύπαρκτη τουρκική ΑΟΖ που δημιουργήθηκε με την παράνομη οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών ανάμεσα στην Τουρκία και την Λιβύη.
Σίγουρα αυτοί οι ειδικοί δεν έχουν διαβάσει τις 185 σελίδες της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Ήρθε η ώρα να το κάνουν.
Εάν την είχαν διαβάσει θα έβλεπαν ότι κανένα κράτος δεν επιτρέπεται να απαγορεύσει την διέλευση ενός αγωγού από την ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα του.
Συγκεκριμένα η UNCLOS αναφέρει:
Άρθρο 79 Υποβρύχια καλώδια και αγωγοί στην υφαλοκρηπίδα
Όλα τα κράτη έχουν δικαίωμα να τοποθετούν υποβρύχια καλώδια και αγωγούς στην υφαλοκρηπίδα σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.
Επιφυλασσόμενου του δικαιώματος του να λαμβάνει πρόσφορα μέτρα για την εξερεύνηση της υφαλοκρηπίδας, την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της και την πρόληψη, μείωση και έλεγχο της μόλυνσης από αγωγούς, το παράκτιο κράτος δεν μπορεί να εμποδίζει την τοποθέτηση ή συντήρηση αυτών των καλωδίων ή αγωγών.
Η χάραξη της πορείας για την τοποθέτηση αυτών των σωληναγωγών πάνω στην υφαλοκρηπίδα, υπόκειται στη συναίνεση του παράκτιου κράτους.
Τίποτα σ’ αυτό το μέρος δεν θίγει το δικαίωμα του παράκτιου κράτους να θέτει όρους για την είσοδο στο έδαφός του ή στην χωρική του θάλασσα καλωδίων ή αγωγών ή τη δικαιοδοσία του επί των καλωδίων και αγωγών που κατασκευάζονται ή χρησιμοποιούνται για την εξερεύνηση της υφαλοκρηπίδας του ή την εκμετάλλευση των πόρων της ή σε σχέση με την λειτουργία τεχνητών νήσων, εγκαταστάσεων ή κατασκευών υπό τη δικαιοδοσία του.
Κατά την τοποθέτηση καλωδίων ή αγωγών, τα κράτη λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα καλώδια ή τους αγωγούς που είναι ήδη τοποθετημένοι. Ιδιαίτερα, δεν θίγονται οι δυνατότητες επισκευής των υφισταμένων καλωδίων ή αγωγών.
Υποψιάζομαι ότι και αρκετοί Έλληνες βουλευτές δεν έχουν διαβάσει το Σύνταγμα των Θαλασσών και Ωκεανών του πλανήτη μας και νομίζω ότι ήρθε η ώρα να το κάνουν.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου