Ο “τρελός” του παγκόσμιου “χωριού”… και η βίαιη προσαρμογή που έρχεται.

Του Ζαχαρία Μίχα
Σοκαρισμένη δείχνει η διεθνής κοινότητα συνολικά από τις αναφορές Τραμπ, λίγες ημέρες προτού αναλάβει τα ηνία της υπερδύναμης. Αναφορές πέραν κάθε μεταπολεμικής διπλωματικής πρακτικής, με καταφανή στόχο να ανακατέψει βίαια την τράπουλα πριν καν ανέλθει στην εξουσία και να διαμορφώσει συνθήκες που θα τον διευκολύνουν στην εφαρμογή της πολιτικής του. Μιας πολιτικής που δεν εξαιρεί το «δυτικό στρατόπεδο».

Απαλλαγμένος από το άγχος της επανεκλογής και ελέγχοντας, έστω και οριακά, το σύνολο του Κογκρέσου (Βουλή και Γερουσία), χρησιμοποιεί τον φόβο που προκαλεί η ενίοτε αλλοπρόσαλλη ρητορική του, με στόχο να διαμορφώσει το περιβάλλον που θεωρεί ότι θα εξυπηρετήσει καλύτερα το αμερικανικό συμφέρον. Παρότι ο ψυχισμός του ανθρώπου εγείρει αμφιβολίες, πιθανότατα πρόκειται για συνειδητή εφαρμογή -έστω εν μέρει- της γνωστής στρατηγικής «η λογική του παραλογισμού» (the rationality of irrationality).

Πολύ συνοπτικά, η προβολή ενός προφίλ «τρελού»/αντισυμβατικού(;), στόχο έχει να επηρεάσει τους υπολογισμούς της άλλης πλευράς, καλλιεργώντας συστηματικά -μέχρι να πείσει- ότι είναι γνήσια «μη φυσιολογικός». Διότι αυτή η «τρέλα» μπορεί να φέρει στο προσκήνιο σενάρια τα οποία στο παρελθόν απλώς αποκλείονταν ως «εκτός πραγματικότητας». Κι αν η οποιαδήποτε άλλη πλευρά πειστεί για την «τρέλα του αντισυμβαλλόμενου», οι πιθανότητες να επιλέξει την υποχώρηση και έναν ευνοϊκότερο -για τον «τρελό»- συμβιβασμό αυξάνονται.

Όταν όμως διαβαστούν με πολύ προσοχή οι απόψεις που διατυπώνει με τέτοια ωμότητα, αποκαλύπτεται ότι στο υπόστρωμα υπάρχει σκληρή και κυνική λογική. Η δε συνολικότερη εικόνα που έχει κυριαρχήσει για την προσωπικότητά του, προσδίδει αξιοπιστία. Πείθει ότι πιστεύει όσα λέει. Δεν θα αποτελούσε υπερβολή να υποστηριχθεί, ότι μοιάζει να μεταφέρει τον προσωπικό του τρόπο και το στυλ διεξαγωγής επιχειρηματικής δραστηριότητας, στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής.

Money makes the world…

Επειδή όμως ισχυρά οικονομικά συμφέροντα συχνά βρίσκονται πίσω από πολλές πολιτικές πρωτοβουλίες που προωθήθηκαν, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ο Τραμπ βλέπει τον πλανήτη μέσα από αυτή την (προ)οπτική. Απόδειξη είναι η στενή φιλία του με τον καινοτόμο επιχειρηματικά αλλά εξίσου «αμφιλεγόμενο» στο επίπεδο της δημόσιας εικόνας Έλον Μασκ και ο διαφαινόμενος κομβικός ρόλος του δεύτερου στην επερχόμενη ηγετική ομάδα στο Λευκό Οίκο.

Φυσικά, η στάση αυτή χρήζει διαχείρισης την επόμενη ημέρα της ανάληψης της εξουσίας στις ΗΠΑ, καθώς η καταφανής επιθυμία επανακαθορισμού της ταυτότητας της συλλογικής Δύσης στον σύγχρονο κόσμο, δείχνει να στρέφεται και εναντίον συμμάχων. Οπότε είναι εύλογο να εγείρονται αμφιβολίες στα δυτικά κράτη, για το κατά πόσον σε μια κρίσιμη στιγμή ο μεγάλος στρατηγικός σύμμαχος και ηγέτης της Δύσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα βρεθούν στο πλευρό τους.

Για παράδειγμα, δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς ότι αμερικανικές εκστρατευτικές δυνάμεις θα κινηθούν για να προσαρτήσουν βίαια τη Γροιλανδία, που ανήκει στη -σύμμαχο- Δανία. Η αναφορά στην προοπτική ο Καναδάς να ενταχθεί στις ΗΠΑ ήταν εξίσου ανοίκεια για συμμαχική και γειτνιάζουσα χώρα! Η δε αναφορά σε ανάκτηση του ελέγχου της Διώρυγας του Παναμά, αφορά την εμπλοκή Κίνας και Ρωσίας. Όλες οι περιπτώσεις δείχνουν να έχουν ως τελικό στόχο την διά της -απειλής ή και χρήσης- βίας άμεση αποκατάσταση της πλήρους ηγεμονίας των ΗΠΑ στην αμερικανική ήπειρο.

Αγγλοσαξονική γεωπολιτική

Η εικόνα όμως και μόνο που δημιουργείται, είναι αυτή μιας αδιανόητης διένεξης και στο εσωτερικό της Ατλαντικής Συμμαχίας. Στρατηγικά όμως δεν είναι παράλογη! Στην περίπτωση της Γροιλανδίας, όταν το σύνολο των μεγάλων δυνάμεων ασχολείται πλέον με την Αρκτική, παράλογο θα ήταν να μην γίνεται αντιληπτή η τεράστια γεωστρατηγική της σημασία. Με δεδομένη και την κινεζική κυριαρχία στον τομέα των κρίσιμων ορυκτών και των σπανίων γαιών που πλήττει τη δυτική βιομηχανία, η ενασχόληση Τραμπ με τη Γροιλανδία μοιάζει ακόμα πιο λογική. Αυτή είναι άλλη μια διάσταση του ζητήματος, που εμπλέκει συμμάχους και μη χώρες.

Ο κύκλος των στενών συνεργατών του Τραμπ έχει απόλυτη συναίσθηση του ρόλου του ΝΑΤΟ στην αμερικανική παγκόσμια γεωστρατηγική. Ουδείς υποστηρίζει ότι στόχος του νέου προέδρου θα είναι να το πλήξει. Θα επιδιώξει όμως με κάθε τρόπο να το αναμορφώσει. Να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού, με έμφαση τον επιμερισμό του κόστους λειτουργίας της Συμμαχίας. Διότι δεν είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνεται ότι η Ευρώπη είναι η «γεωπολιτική αυλή» των ΗΠΑ.

Η αμερικανική εγγύηση ασφαλείας στη Γηραιά Ήπειρο έχει ως βασικό στόχο τον αποκλεισμό του ενδεχομένου συνεννόησης των ισχυρών χωρών της ηπείρου με τη Ρωσία, συλλογικά ή κατά μόνας. Διότι αυτό θα παραβίαζε βασικές αρχές της αγγλοσαξονικής γεωπολιτικής σχολής. Μήπως η άρνηση Τραμπ να «ανακηρύξει» τον Πούτιν ως το «απόλυτο κακό» της υφηλίου, στοχεύει να αναστρέψει την ολοένα και πιο στενό γεωπολιτικό εναγκαλισμό Ρωσίας και Κίνας, ο οποίος επιβλήθηκε από τις επιλογές της κυβέρνησης Μπάιντεν;

Ελλάς, η… πτωχή πλην «τιμία» κορασίς

Όπως ειπώθηκε ανωτέρω, η πολιτική Τραμπ μοιάζει με μεταφορά των επιχειρηματικών του πρακτικών στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής. Με αυτό το δεδομένο, ο Τραμπ μοιάζει στην πράξη ως ένας -αποσπασματικός μάλλον- αναγνώστης και κακός μαθητής μεν, αλλά θιασώτης δε του Θουκυδίδη. Αρνείται και να συζητήσει ψευδαισθήσεις περί δικαίου και αρχών και αντιλαμβάνεται ως κινητήριο δύναμη της ανθρωπότητας τον κανόνα της ισχύος. Η ισχύς είναι το μόνο που σέβεται, ενώ με τους φορείς της είναι πάντα διατεθειμένος να εμπλακεί σε ένα πάρε-δώσε που θα οδηγήσει σε μια -έστω «μπακαλίστικη»- συμφωνία.

Τούτων λεχθέντων, η νέα κατάσταση πρέπει να προσεχθεί από την Ελλάδα. Η βασική απειλή ασφαλείας της χώρας μας προέρχεται μέσα από τη δυτική Συμμαχία, παρόλο που μόνο καταχρηστικά η σύγχρονη Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί ως σύμμαχος της Δύσης. Την ίδια στιγμή, ο Τραμπ έχει εκφράσει την συμπάθειά του για το ηγετικό στυλ και την προσήλωση στον στόχο του Ερντογάν.

Μήπως θα πρέπει να μας απασχολεί το ότι σε περίπτωση που Ερντογάν και Τραμπ εμπλακούν σε αυτό το «μπακαλίστικο πάρε-δώσε», τα ανταλλάγματα ικανοποίησης του πρώτου μπορεί να αγγίξουν και τα ελληνοτουρκικά; Αν αυτό συμβεί, πόσο φαιδρή ή/και επικίνδυνη θα ακούγεται η γνωστή ελληνική συζήτηση με την εμμονική επικέντρωση σε «νόμιμα δικαιώματα» και στο διεθνές δίκαιο;

Έλλειμμα σεβασμού στον Θουκυδίδη

Εάν αυτό συμβεί, θα έχει ως αιτία την επί μισό περίπου αιώνα, αδυναμία ή απροθυμία του ελληνικού πολιτικού συστήματος να σηκώσει το πλάτες του το πολυδιάστατο κόστος που θα συνεπαγόταν η ερμηνεία της διεθνούς πολιτικής στην εκάστοτε ιστορική συγκυρία με βάση τις αποδεδειγμένα διαχρονικές διδαχές του -μεγάλου Έλληνα- Θουκυδίδη.

Πρέπει να μας συμβεί για να αντιληφθούμε τη σοφία της ρήσης, ότι «ο αδύναμος υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του»; Διότι το να διαπιστώσουν οι ιστορικοί του μέλλοντος ότι η χώρα δεν ήταν τόσο αδύναμη όσο θεωρούσε βολικά το πολιτικό της σύστημα και όσοι προειδοποιούσαν είχαν δίκιο, δεν θα έχει καμία σημασία αφού η ζημιά θα έχει συντελεστεί.

Ένα παράδειγμα, αντί επιλόγου

Έχει καμία λογική, ειδικά σήμερα, η στάση της Ελλάδας απέναντι στους ενεργειακούς κολοσσούς ExxonMobil και της Chevron, που αργά αλλά σταθερά και αυτοκαταστροφικά, διαδοχικές κυβερνήσεις της χώρας τις σπρώχνουν οριστικά προς την έξοδο; Μακάρι η αναφορά να διαψευστεί πανηγυρικά. Μια συνεργασία που δεν θα μπορούσε να ταυτίζεται περισσότερο με τον στρατηγικό στόχο της μείωσης τουλάχιστον της εξάρτησης της Δύσης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.

Και να σκεφτεί κανείς, ότι η «απροθυμία» που επιδεικνύει η Ελλάδα για δυναμική συνεργασία με τους κολοσσούς της ενέργειας, σχετίζεται με μια από τις μεγάλες ανατροπές που προωθεί βίαια ο Τραμπ. Υπό φυσιολογικές συνθήκες η ίδια η ενωμένη Ευρώπη θα έπρεπε να κινείται συλλογικά προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως ελλείψει σοβαρής ηγεσίας σέρνεται…

Η εν λόγω ανατροπή σχετίζεται με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, που όπως προαναφέρθηκε, υπαγόρευσαν «μεγάλες πρωτοβουλίες». Τα μεγάλα ξεκαθαρίσματα δεν γίνονται αναίμακτα, εντός ή εκτός εισαγωγικών. Όπως και στη φύση, επιβιώνει ο ισχυρότερος στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Για την ακρίβεια του δαρβινικού επιχειρήματος, επιβιώνει ο πιο ευπροσάρμοστος. Διαφορετικά δεν θα είχαν εκλείψει οι δεινόσαυροι ή… η ΕΣΣΔ.

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.