Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
O αριστοτεχνικός τουρκικός έμμεσος εκβιασμός στις ΗΠΑ μέσω αποστολής LOR για προμήθεια και εκσυγχρονισμό μαχητικών F-16. Η είδηση προέκυψε (“έσκασε” κατά την δημοσιογραφική αργκό) προχθές το απόγευμα (5 Οκτωβρίου 2021). Και είναι ίσως η πρώτη φορά που δεν έχει αμιγώς στρατιωτικό ενδιαφέρον και περιεχόμενο για την Ελλάδα, αλλά και πολιτικό – γεωπολιτικό υπό συγκεκριμένη έννοια, την οποία και θα επιχειρηθεί να προσεγγιστεί παρακάτω…
Εφόσον επαληθευτεί και από την αμερικανική πλευρά το τουρκικό αίτημα (LOR) για την προμήθεια 40 μαχητικών F-16V και τον παράλληλο εκσυγχρονισμό άλλων 80 από τα ήδη διαθέσιμα στο ίδιο επίπεδο, θα μπορούμε εκ του ασφαλούς να μιλάμε για μια εντυπωσιακή κίνηση από την πλευρά της Τουρκίας. Η οποία απειλεί να δυναμιτίσει περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις της με τις ΗΠΑ με σκοπό να επιτύχει το “σπάσιμο” του αποκλεισμού…
Πρόκειται για κίνηση αριστοτεχνικά σχεδιασμένη, καθώς εκμεταλλεύεται τον τομέα των εξοπλισμών για να προκαλέσει οδυνηρό συμβιβασμό για τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αλλά ταυτόχρονα έναν οδυνηρό αλλά αποδεκτό συμβιβασμό για το τουρκικό καθεστώς, καθώς θα του επιτρέψει να σώσει τα προσχήματα, προβάλλοντας ορθολογική επιχειρηματολογία και όχι ως συνήθως παράλογες απαιτήσεις…
Έχοντας ήδη ανακοινώσει την πρόθεση -ή μήπως απειλή;- για την προμήθεια πρόσθετων αντιαεροπορικών / αντιπυραυλικών συστημάτων S-400 και έχοντας υπερπροβάλει τις διερευνητικές επαφές με τη Ρωσία με αντικείμενο την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών, το καθεστώς Ερντογάν επιδιώκει μέσω της αποστολής της εν λόγω LOR στις ΗΠΑ, την κατάργηση των κυρώσεων που του έχουν επιβληθεί.
O αριστοτεχνικός τουρκικός έμμεσος εκβιασμός στις ΗΠΑ μέσω αποστολής LOR για προμήθεια και εκσυγχρονισμό μαχητικών F-16. Η είδηση προέκυψε (“έσκασε” κατά την δημοσιογραφική αργκό) προχθές το απόγευμα (5 Οκτωβρίου 2021). Και είναι ίσως η πρώτη φορά που δεν έχει αμιγώς στρατιωτικό ενδιαφέρον και περιεχόμενο για την Ελλάδα, αλλά και πολιτικό – γεωπολιτικό υπό συγκεκριμένη έννοια, την οποία και θα επιχειρηθεί να προσεγγιστεί παρακάτω…
Εφόσον επαληθευτεί και από την αμερικανική πλευρά το τουρκικό αίτημα (LOR) για την προμήθεια 40 μαχητικών F-16V και τον παράλληλο εκσυγχρονισμό άλλων 80 από τα ήδη διαθέσιμα στο ίδιο επίπεδο, θα μπορούμε εκ του ασφαλούς να μιλάμε για μια εντυπωσιακή κίνηση από την πλευρά της Τουρκίας. Η οποία απειλεί να δυναμιτίσει περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις της με τις ΗΠΑ με σκοπό να επιτύχει το “σπάσιμο” του αποκλεισμού…
Πρόκειται για κίνηση αριστοτεχνικά σχεδιασμένη, καθώς εκμεταλλεύεται τον τομέα των εξοπλισμών για να προκαλέσει οδυνηρό συμβιβασμό για τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αλλά ταυτόχρονα έναν οδυνηρό αλλά αποδεκτό συμβιβασμό για το τουρκικό καθεστώς, καθώς θα του επιτρέψει να σώσει τα προσχήματα, προβάλλοντας ορθολογική επιχειρηματολογία και όχι ως συνήθως παράλογες απαιτήσεις…
Έχοντας ήδη ανακοινώσει την πρόθεση -ή μήπως απειλή;- για την προμήθεια πρόσθετων αντιαεροπορικών / αντιπυραυλικών συστημάτων S-400 και έχοντας υπερπροβάλει τις διερευνητικές επαφές με τη Ρωσία με αντικείμενο την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών, το καθεστώς Ερντογάν επιδιώκει μέσω της αποστολής της εν λόγω LOR στις ΗΠΑ, την κατάργηση των κυρώσεων που του έχουν επιβληθεί.
Πώς στοιχειοθετείται όμως η αναφορά σε “εκβιασμό”;Θεωρητικά ισχύει από τη στιγμή που οι έμμεσες απειλές που προκύπτουν είναι ευανάγνωστες! Το ζητούμενο είναι εάν οι ΗΠΑ υποκύψουν καταργώντας τις κυρώσεις, έχοντας παράλληλα αποδεχθεί την προμήθεια των S-400, έστω και με τη μορφή παραμονής του συστήματος αποθηκευμένου σε τουρκικό έδαφος.
Κανονικά οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να αποδεχθούν ούτε αυτή τη διαρρύθμιση εάν το σύστημα παραμένει στην τουρκική κυριότητα, ακόμα κι αν αποφασιζόταν η μεταφορά του σε κάποιο άλλο κράτος, όπως π.χ. το Αζερμπαϊτζάν. Για να μην αναφερθεί η πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη συνεργασία μίας χώρας – μέλους του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, πλήττοντας ευθέως τα αμερικανικά συμφέροντα και την ευρύτερη συμμαχική στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο.
Δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς, ότι μεταξύ άλλων το Ισραήλ έχει αντιδράσει σφοδρά στην κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Ακούγιου. Μόνο για αφελείς δεν μπορεί να θεωρήσει τους Ισραηλινούς, ιδιαίτερα στα θέματα ασφαλείας. Λέτε να μην γνωρίζουν το πως, υπό προϋποθέσεις, μέσω της συνεργασίας αυτής με τη Ρωσία, θα μπορούσε δυνητικά η Τουρκία να καταστεί πυρηνική δύναμη, συνυπολογίζοντας και τη συνεργασία με το Πακιστάν και την Κίνα.
Επιπρόσθετα, οι ΗΠΑ γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν υποκύψουν σε αυτό τον έμμεσο εκβιασμό, θα ακολουθήσουν νομοτελειακά κι άλλοι… Θα αποδεχθούν δηλαδή την επί ίσοις όροις συνδιαλλαγή με μια σταθερά παράλογη Τουρκία επ’ αόριστον! Το μεγάλο εμπόδιο στην τουρκική στρατηγική είναι όμως το ότι οι κυρώσεις αποτελούν νόμο του αμερικανικού κράτους (CAATSA).
Από την άλλη πλευρά, οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι αν απορρίψουν τις τουρκικές μεθοδεύσεις, η Άγκυρα θα αξιοποιήσει την άρνηση αυτή ως άλλοθι για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας της με τη Ρωσία! Αυτή η διττή ανάγνωση είναι που στοιχειοθετεί τη βαριά έκφραση “έμμεσος εκβιασμός”!
Θα υποχωρήσουν; Δύσκολο, όμως ποτέ δεν ξέρεις. Και μόνο που φέρνει τις ΗΠΑ σε δύσκολη θέση προκαλώντας αναστάτωση στην Ουάσιγκτον είναι αρκετό… Κι αν ρίχνοντας το φταίξιμο στις ΗΠΑ η Τουρκία προχωρήσει σε ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας με τη Ρωσία, αυτή ίσως περιλάβει και την προμήθεια – συμπαραγωγή μαχητικών αεροσκαφών. Ποιος ξέρει και τι άλλο.
Εκτίμηση του υπογράφοντα είναι ότι οι ΗΠΑ ΔΕΝ θα υποκύψουν στον εκβιασμό, καθότι διακυβεύεται σε πολλαπλά επίπεδα η αξιοπιστία τους. Θα απαιτήσουν την καθολική ματαίωση του τουρκικού προγράμματος απόκτησης S-400. Διότι γνωρίζουν και το αδύνατο σημείο των Τούρκων…
Το καθεστώς Ερντογάν δεν έχει την επιλογή να στραφεί ολοκληρωτικά στην αγκαλιά της Ρωσίας, ακριβώς επειδή επιδιώκει να συνδιαλέγεται επί ίσοις όροις με όλες τις μεγάλες δυνάμεις και όχι να εξαρτάται από μία! Στόχος είναι να αποσπά μέσω της γεωστρατηγικής σημασίας του χώρου που καταλαμβάνει, τα μέγιστα δυνατά ανταλλάγματα από όλες τις πλευρές. Βέβαια οι Τούρκοι δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερη σχέση με το “παν μέτρον άριστον“. Γι’ αυτό κατέληξαν βαλλόμενοι κι από τις δυο πλευρές…
Οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι η απόλυτη εξάρτηση από τη Μόσχα είναι αδιανόητη για τον Ερντογάν. Γιατί αυτό νομοτελειακά θα σημάνει αφενός ενδεχόμενη έξοδο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, εφόσον συνεχίσει να τραβά το σχοινί και αφετέρου τη μετατροπή της σε υποχείριο της ρωσικής πολιτικής. Αυτό θα την στοχοποιούσε ακόμα περισσότερο από τη Δύση…
Η Τουρκία λοιπόν βαδίζει σε έναν εξαιρετικά επικίνδυνο δρόμο. Τα ψέμματα όμως τελείωσαν και για την ελληνική πλευρά. Θα πρέπει να αντιληφθεί ότι η ουσία δεν αλλάζει. Η σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, Τουρκία, παραμένει η κύρια απειλή εθνικής ασφάλειας της Ελλάδας και αυτός πρέπει να είναι ο προσανατολισμός της αποτρεπτικής στρατηγικής. Οι όποιες συμμαχικές υποχρεώσεις ΔΕΝ μπορούν να αντιβαίνουν αυτή τη βασική παραδοχή.
Τη στιγμή που στην Τουρκία διαδραματίζονται όλα αυτά, αποτελώντας ενέργειες μίας υψηλού ρίσκου – παράτολμης πολιτικής, αλλά με διαχρονικά σταθερό, επεκτατικό και διεκδικητικό χαρακτήρα, η αξιωματική αντιπολίτευση στην Ελλάδα θεωρεί πως επιτελεί εθνικό έργο, δυσφημώντας την ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία, που θα έπρεπε και μόνο για λόγους της εικόνας που προβάλλει η χώρα διεθνώς, να εγκριθεί -καταρχήν έστω- από όλες τις πτέρυγες της Βουλής.
Είναι η ίδια που ως αντιπολίτευση πάλι, προτού αναλάβει την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας, πέφτοντας θύμα των ιδεοληψιών της εξυπηρέτησε δια του μνημειώδους “θα το ρισκάρουμε” τα τουρκικά συμφέροντα, που οι Τούρκοι εισέπραξαν… όπως ήταν λογικό να το εισπράξουν.
Η εξοπλιστική αδράνεια, ως αποτέλεσμα του “θα το ρισκάρουμε”, αλλά και η γενικότερη υπερδεκαετής αδιαφορία για τις Ένοπλες Δυνάμεις οδήγησε στους τουρκικούς εκβιασμούς, είτε μέσω της λαθρομετανάστευσης, είτε με την παρουσία του τουρκικού Ναυτικού στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Και σήμερα ακούγεται παρόμοια παρανοϊκή επιχειρηματολογία, εναντίον της ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων!
Χρεώνουμε όμως και στην παρούσα κυβέρνηση σωρεία λαθών στη διαχείριση των εξοπλιστικών τα τελευταία δυόμιση περίπου χρόνια, έχοντας ασκήσει δριμεία κριτική από τις σελίδες του DP, για τις αμφιλεγόμενες μεθόδους που επιλέγονται με το πρόσχημα -σε πολλές περιπτώσεις, κατά τη γνώμη μας- του επείγοντος. Αυτή είναι μια συζήτηση που δεν έχει τελειώσει.
Άλλο όμως αυτό και άλλο η μικροπολιτική αντιμετώπιση συμφωνιών όπως αυτή με τη Γαλλία. ΔΕΝ μπορεί ελληνικό κόμμα να μην αναγνωρίζει το γεγονός ότι έστω εκμεταλλευόμενες τη συγκυρία της συμμαχίας AUKUS, Ελλάδα και Γαλλία έσπευσαν ταχύτατα, συνεργαζόμενες, να εξυπηρετήσουν τα κοινά συμφέροντα, υπογράφοντας την αμυντική συμφωνία.
Μια συμφωνία η οποία, ναι, σε κάποιο επίπεδο υπήρξε προϊόν και αμερικανικής συγκατάθεσης. Αυτό δεν αλλάζει ούτε με το επιχείρημα “οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς“, επειδή θα εμφανιζόταν να λέει όχι στην αμυντική συμφωνία δυο ΝΑΤΟϊκών συμμάχων! Διότι σημασία έχει το αποτέλεσμα. Το οποίο εξυπηρετεί τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα.
Τα αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την τουρκική LOR είναι πολλά. Στις επόμενες ημέρες και ανάλογα με το ποια θα είναι η αντίδραση από την πλευρά των ΗΠΑ, θα επανέλθουμε εξετάζοντας εκ νέου τις εξελίξεις. Σε δεύτερο χρόνο δε, αναλόγως πάντα των εξελίξεων, θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τις ελληνικές επιλογές και εναλλακτικές.
Κανονικά οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να αποδεχθούν ούτε αυτή τη διαρρύθμιση εάν το σύστημα παραμένει στην τουρκική κυριότητα, ακόμα κι αν αποφασιζόταν η μεταφορά του σε κάποιο άλλο κράτος, όπως π.χ. το Αζερμπαϊτζάν. Για να μην αναφερθεί η πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη συνεργασία μίας χώρας – μέλους του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, πλήττοντας ευθέως τα αμερικανικά συμφέροντα και την ευρύτερη συμμαχική στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο.
Δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς, ότι μεταξύ άλλων το Ισραήλ έχει αντιδράσει σφοδρά στην κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Ακούγιου. Μόνο για αφελείς δεν μπορεί να θεωρήσει τους Ισραηλινούς, ιδιαίτερα στα θέματα ασφαλείας. Λέτε να μην γνωρίζουν το πως, υπό προϋποθέσεις, μέσω της συνεργασίας αυτής με τη Ρωσία, θα μπορούσε δυνητικά η Τουρκία να καταστεί πυρηνική δύναμη, συνυπολογίζοντας και τη συνεργασία με το Πακιστάν και την Κίνα.
Επιπρόσθετα, οι ΗΠΑ γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν υποκύψουν σε αυτό τον έμμεσο εκβιασμό, θα ακολουθήσουν νομοτελειακά κι άλλοι… Θα αποδεχθούν δηλαδή την επί ίσοις όροις συνδιαλλαγή με μια σταθερά παράλογη Τουρκία επ’ αόριστον! Το μεγάλο εμπόδιο στην τουρκική στρατηγική είναι όμως το ότι οι κυρώσεις αποτελούν νόμο του αμερικανικού κράτους (CAATSA).
Από την άλλη πλευρά, οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι αν απορρίψουν τις τουρκικές μεθοδεύσεις, η Άγκυρα θα αξιοποιήσει την άρνηση αυτή ως άλλοθι για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας της με τη Ρωσία! Αυτή η διττή ανάγνωση είναι που στοιχειοθετεί τη βαριά έκφραση “έμμεσος εκβιασμός”!
Θα υποχωρήσουν; Δύσκολο, όμως ποτέ δεν ξέρεις. Και μόνο που φέρνει τις ΗΠΑ σε δύσκολη θέση προκαλώντας αναστάτωση στην Ουάσιγκτον είναι αρκετό… Κι αν ρίχνοντας το φταίξιμο στις ΗΠΑ η Τουρκία προχωρήσει σε ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας με τη Ρωσία, αυτή ίσως περιλάβει και την προμήθεια – συμπαραγωγή μαχητικών αεροσκαφών. Ποιος ξέρει και τι άλλο.
Εκτίμηση του υπογράφοντα είναι ότι οι ΗΠΑ ΔΕΝ θα υποκύψουν στον εκβιασμό, καθότι διακυβεύεται σε πολλαπλά επίπεδα η αξιοπιστία τους. Θα απαιτήσουν την καθολική ματαίωση του τουρκικού προγράμματος απόκτησης S-400. Διότι γνωρίζουν και το αδύνατο σημείο των Τούρκων…
Το καθεστώς Ερντογάν δεν έχει την επιλογή να στραφεί ολοκληρωτικά στην αγκαλιά της Ρωσίας, ακριβώς επειδή επιδιώκει να συνδιαλέγεται επί ίσοις όροις με όλες τις μεγάλες δυνάμεις και όχι να εξαρτάται από μία! Στόχος είναι να αποσπά μέσω της γεωστρατηγικής σημασίας του χώρου που καταλαμβάνει, τα μέγιστα δυνατά ανταλλάγματα από όλες τις πλευρές. Βέβαια οι Τούρκοι δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερη σχέση με το “παν μέτρον άριστον“. Γι’ αυτό κατέληξαν βαλλόμενοι κι από τις δυο πλευρές…
Οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι η απόλυτη εξάρτηση από τη Μόσχα είναι αδιανόητη για τον Ερντογάν. Γιατί αυτό νομοτελειακά θα σημάνει αφενός ενδεχόμενη έξοδο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, εφόσον συνεχίσει να τραβά το σχοινί και αφετέρου τη μετατροπή της σε υποχείριο της ρωσικής πολιτικής. Αυτό θα την στοχοποιούσε ακόμα περισσότερο από τη Δύση…
Η Τουρκία λοιπόν βαδίζει σε έναν εξαιρετικά επικίνδυνο δρόμο. Τα ψέμματα όμως τελείωσαν και για την ελληνική πλευρά. Θα πρέπει να αντιληφθεί ότι η ουσία δεν αλλάζει. Η σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, Τουρκία, παραμένει η κύρια απειλή εθνικής ασφάλειας της Ελλάδας και αυτός πρέπει να είναι ο προσανατολισμός της αποτρεπτικής στρατηγικής. Οι όποιες συμμαχικές υποχρεώσεις ΔΕΝ μπορούν να αντιβαίνουν αυτή τη βασική παραδοχή.
Τη στιγμή που στην Τουρκία διαδραματίζονται όλα αυτά, αποτελώντας ενέργειες μίας υψηλού ρίσκου – παράτολμης πολιτικής, αλλά με διαχρονικά σταθερό, επεκτατικό και διεκδικητικό χαρακτήρα, η αξιωματική αντιπολίτευση στην Ελλάδα θεωρεί πως επιτελεί εθνικό έργο, δυσφημώντας την ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία, που θα έπρεπε και μόνο για λόγους της εικόνας που προβάλλει η χώρα διεθνώς, να εγκριθεί -καταρχήν έστω- από όλες τις πτέρυγες της Βουλής.
Είναι η ίδια που ως αντιπολίτευση πάλι, προτού αναλάβει την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας, πέφτοντας θύμα των ιδεοληψιών της εξυπηρέτησε δια του μνημειώδους “θα το ρισκάρουμε” τα τουρκικά συμφέροντα, που οι Τούρκοι εισέπραξαν… όπως ήταν λογικό να το εισπράξουν.
Η εξοπλιστική αδράνεια, ως αποτέλεσμα του “θα το ρισκάρουμε”, αλλά και η γενικότερη υπερδεκαετής αδιαφορία για τις Ένοπλες Δυνάμεις οδήγησε στους τουρκικούς εκβιασμούς, είτε μέσω της λαθρομετανάστευσης, είτε με την παρουσία του τουρκικού Ναυτικού στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Και σήμερα ακούγεται παρόμοια παρανοϊκή επιχειρηματολογία, εναντίον της ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων!
Χρεώνουμε όμως και στην παρούσα κυβέρνηση σωρεία λαθών στη διαχείριση των εξοπλιστικών τα τελευταία δυόμιση περίπου χρόνια, έχοντας ασκήσει δριμεία κριτική από τις σελίδες του DP, για τις αμφιλεγόμενες μεθόδους που επιλέγονται με το πρόσχημα -σε πολλές περιπτώσεις, κατά τη γνώμη μας- του επείγοντος. Αυτή είναι μια συζήτηση που δεν έχει τελειώσει.
Άλλο όμως αυτό και άλλο η μικροπολιτική αντιμετώπιση συμφωνιών όπως αυτή με τη Γαλλία. ΔΕΝ μπορεί ελληνικό κόμμα να μην αναγνωρίζει το γεγονός ότι έστω εκμεταλλευόμενες τη συγκυρία της συμμαχίας AUKUS, Ελλάδα και Γαλλία έσπευσαν ταχύτατα, συνεργαζόμενες, να εξυπηρετήσουν τα κοινά συμφέροντα, υπογράφοντας την αμυντική συμφωνία.
Μια συμφωνία η οποία, ναι, σε κάποιο επίπεδο υπήρξε προϊόν και αμερικανικής συγκατάθεσης. Αυτό δεν αλλάζει ούτε με το επιχείρημα “οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς“, επειδή θα εμφανιζόταν να λέει όχι στην αμυντική συμφωνία δυο ΝΑΤΟϊκών συμμάχων! Διότι σημασία έχει το αποτέλεσμα. Το οποίο εξυπηρετεί τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα.
Τα αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την τουρκική LOR είναι πολλά. Στις επόμενες ημέρες και ανάλογα με το ποια θα είναι η αντίδραση από την πλευρά των ΗΠΑ, θα επανέλθουμε εξετάζοντας εκ νέου τις εξελίξεις. Σε δεύτερο χρόνο δε, αναλόγως πάντα των εξελίξεων, θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τις ελληνικές επιλογές και εναλλακτικές.
Δημοσίευση σχολίου