Το ξύπνημα θα είναι επώδυνο

Του Ιωσήφ Σηφάκη*
Οι μάχες συνήθως κρίνονται πριν καν λάβουν χώρα. Διακυβεύονται καθημερινά στα πεδία των ιδεών, στις επάλξεις των αξιών. Η πόρθηση των συνειδήσεων προοιωνίζεται την αναπόδραστη άλωση των πόλεων. Τα ορατά απλώς έρχονται να επικυρώσουν τα ήδη αοράτως τετελεσμένα, ύστατη ευκαιρία αφύπνισης των ηλιθίων.

Η ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα παρακμής και κατάρρευσης κοινωνιών επειδή δεν κατόρθωσαν να αντιδράσουν και να κρατήσουν την συνοχή τους απέναντι σε επερχόμενες αλλαγές. Όπως η πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ή η κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Μάγιας. Αλλά και η άλωση της Κωνσταντινούπολης που ήταν το επισφράγισμα αυτού που είχε ήδη συντελεστεί: διάλυση της διοικητικής, κοινωνικής και θρησκευτικής συνοχής της ψυχοραγούσας Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Όμως και το πρόσφατο παρελθόν έχει πολλά να μας διδάξει σχετικά. Η οικονομική κρίση που μας σάρωσε και η συνεπακόλουθη αξιοθρήνητη διαχείρισή της, δείχνουν ότι ως λαός δεν διακρινόμαστε για την προνοητικότητα μας και την ευθυκρισία μας. Μας έμαθαν να εθελοτυφλούμε στα πείσμονα μηνύματα των γεγονότων. Προφασιζόμενοι ψυχραιμία και σύνεση, αδρανούμε. Αναλισκόμενοι εις ατέρμονες διαμάχες συντηρούμε μύθους διχαστικούς, φαντασιώσεις, ψευτοδιλήμματα μιας δυστοπίας που επιμελώς στήσαμε με τα χρόνια, στα μέτρα μας.

Βέβαια αυτή την εθνική μας αβελτηρία επικροτεί και επαυξάνει το πολιτικό σύστημα και οι περιβόητες ελίτ μας. Επικουρούμενοι όχι χωρίς ανιδιοτέλεια, από τους κάθε λογής εταίρους και συμμάχους.

Ίσως τα λόγια μου ακούγονται σκληρά, όμως υπάρχουν πια σοβαροί λόγοι ανησυχίας για αυτά που μας επιφυλάσσει το μέλλον. Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια από τις κρισιμότερες καμπές της ιστορίας της. Όχι μόνο επειδή επικρέμεται η προ πολλού αναγγελθείσα Τουρκική απειλή, αλλά κυρίως επειδή εμείς από την μεριά μας δείχνουμε καθημερινά ότι είμαστε πόρρω κατώτεροι των περιστάσεων. Και δεν μιλώ εδώ για τον συσχετισμό των δυνάμεων και την ασύμμετρη στρατιωτική απειλή. Μιλώ για κάτι σημαντικότερο που είναι η αδυναμία μας να δημιουργήσουμε ένα κλίμα εθνικής ομοψυχίας και συναγερμού γύρω από ξεκάθαρους στόχους. Που να θωρακίζει την εθνική μας αξιοπρέπεια και αποφασιστικότητα. Που δεν καλλιεργεί αυταπάτες και εφησυχασμούς. Που προετοιμάζει την κοινή γνώμη για κάθε ενδεχόμενο.

Ζούμε μια εποχή ιστορικών αλλαγών. Η περιοχή μας είναι από καιρό θέατρο επικίνδυνων γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Ζήσαμε την αποσταθεροποίηση που έφερε η λεγόμενη «αραβική άνοιξη», τον πόλεμο στην Συρία και την προοδευτική μείωση της παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή. Ζούμε την ανοιχτά πια επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και της Ρωσίας που θέλουν να διαφεντέψουν τον ζωτικό χώρο που ηγεμόνευαν οι «δυτικοί σύμμαχοι». Παράλληλα, επιβεβαιώνεται ότι η Ευρώπη είναι ανύπαρκτη πολιτικά και ότι το ΝΑΤΟ είναι «κλινικά νεκρό», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Γάλλος πρόεδρος.

Βέβαια αυτά που συνοψίζω παραπάνω είναι προφανή και τα καταλαβαίνουν ακόμη και τα κοπέλια. Παρά ταύτα, οι αλλαγές που διαδραματίζονται τώρα και 10 χρόνια στην γειτονιά μας δεν έχουν αλλάξει έστω και στο ελάχιστον «το λογισμικό» της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Τί κάνουμε απέναντι σε μια Τουρκία που διακηρύσσει ένα αχαλίνωτο επεκτατισμό και προαναγγέλλει βήμα-βήμα την πραγματοποίηση του νέο-οθωμανικού της ονείρου; Που ανοιχτά αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και λέει ότι θα προχωρήσει εάν δεν συρθούμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;
Θα έλεγα τίποτα το ουσιαστικό και σύμμετρο σε σχέση με την γείτονα που ακολουθεί με συνέπεια ένα καλά δομημένο σχέδιο δράσης. Όχι μόνο δεν έχουμε προχωρήσει στην κατοχύρωση κεκτημένων δικαιωμάτων μας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αλλά υφιστάμεθα και ένα καθεστώς συνεχών ενοχλήσεων και παραβιάσεων που καμιά ανεξάρτητη χώρα δεν θα ανεχόταν.

Προς τί οι κυβερνήσεις μας αναμηρυκάζουν καθημερινώς και επί χρόνια τις γνωστές κοινότυπες θέσεις, ότι επιδιώκουμε σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρήνη στην περιοχή, ότι έχουμε το διεθνές δίκαιο με το μέρος μας, τους συμμάχους στο πλευρό μας και άλλα ηχηρά παρόμοια; Είναι τουλάχιστον γελοίο. Είδε κανείς ποτέ κανένα κράτος και το πλέον φιλοπόλεμο να διακηρύσσει το αντίθετο; Ας σοβαρευτούν λίγο κι’ ας πουν κάτι πιο ουσιαστικό. Εκτός βέβαια εάν με αυτό θέλουν να καλλιεργήσουν ένα πνεύμα εφησυχασμού στον κόσμο ή να καλύψουν την επί χρόνια εγκληματική απραξία. Ποιος νοιάστηκε ποτέ σοβαρά για την ανάπτυξη της αμυντικής μας βιομηχανίας της οποίας τα απομεινάρια οι μνημονιακοί μας εταίροι ήθελαν να κλείσουν ολοσχερώς; Τί το συγκεκριμένο κάνουμε όταν οι άλλοι έρχονται να μας βάλουν το μαχαίρι στο λαιμό;

Προς τί συνδιαλέγεται τηλεφωνικώς ο πρωθυπουργός μας με τον Ερντογάν την ώρα που ανοιχτά προετοιμάζει την ανακήρυξη της Αγίας Σοφίας σε τζαμί; Βέβαια μετά την εξαγγελία, όλοι «αισθάνονται θλίψη» για μια κίνηση που «εκθέτει την Τουρκία στον πολιτισμένο κόσμο». Προφανώς λόγια του αέρος. Και το ξέρει καλά η Τουρκία που έχει γράψει τον «πολιτισμένο κόσμο» εις τα παλαιότερα των υποδημάτων της. Καθώς βέβαια και το κλινικώς νεκρό ΝΑΤΟ και την σκιώδη Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.
Προς τί κάνουμε μυστικές διαβουλεύσεις στο Βερολίνο υπό το βλέμμα του μεγάλου Γερμανού «αδερφού»; Λένε «για να αποτρέψουμε το χειρότερο», «θέλουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας». Είναι προφανές ότι κάτι τέτοιες ενέργειες είναι εντελώς άστοχες και επιζήμιες υπό τις παρούσες συνθήκες. Μας εκθέτουν ανεπανόρθωτα σε αυτούς στων οποίων προσβλέπουμε την στήριξη. Πολύ περισσότερο που την επόμενη η Τουρκία «έκαψε» την μυστικότητα των διαβουλεύσεων και παράλληλα ανακοίνωσε έρευνες στην Κυπριακή ΑΟΖ. Μας εκθέτει στην Κυπριακή πλευρά λέγοντας «βλέπετε, εγώ συνομιλώ με τους Έλληνες». Αλλά και στους Γάλλους που τόσο η Τουρκία όσο και η Γερμανία θέλουν να κρατήσουν μακριά μας.

Μια τέτοια λογική απέναντι σε κάποιον που ανοιχτά διεκδικεί «το σπίτι μας» ένα μόνο υποδηλοί: ότι είμαστε ώριμοι για υποχωρητικό συμβιβασμό. Θέση η οποία θα βόλευε και τους ισχυρούς προστάτες μας για να αναφέρω μόνο τις ΗΠΑ και την Γερμανία.
Βέβαια αυτή η συμπεριφορά δεν προκύπτει τυχαία. Είναι καταστάλαγμα απόψεων που ζουν και βασιλεύουν επί δεκαετίες. Που λένε πως οπωσδήποτε «πρέπει να τα βρούμε με την Τουρκία». Θέσεις ενός συστήματος σκέψης που έχει θιασώτες σε όλο το πολιτικό φάσμα και τα κέντρα αποφάσεων.
Δεν είναι τυχαίες οι δηλώσεις του διακεκριμένου και μη εξαιρετέου κ. Ροζάκη ότι το Καστελόριζο είναι «απομονωμένο» και «απομακρυσμένο από τη Ρόδο». Και τα λέει αυτά όχι σε ανύποπτο χρόνο αλλά σε μια περίοδο κρίσης, νερό στον μύλο των Τουρκικών θέσεων. Πράγμα που φυσικά δεν παρέλειψε να διαλαλήσει ο τουρκικός Τύπος.

Ο κ. Ροζάκης δεν είναι κάποιος τυχαίος. Επηρέαζε επί πολλά χρόνια την ελληνική εξωτερική πολιτική και μέχρι πρόσφατα ήταν Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Υπουργείου Εξωτερικών. Και μόνο αφελής δεν είναι. Ξέρει πως μπορεί να υπολογίζει στη συμπαράσταση πολλών οι οποίοι προς το παρόν σιωπούν «διακριτικά». Όπως του τέως προέδρου της Βουλής κ. Βούτση ο οποίος χαρακτήρισε «κανιβαλισμό» την κριτική που έγινε στον κ. Ροζάκη «επειδή εξειδίκευσε την επιστημονική του θέση». Βέβαια είναι απορίας άξιον πώς η θέση ότι «το Καστελόριζο δεν ανήκει στη συστάδα της Δωδεκανήσου» ή και η αντίθετή της, μπορούν να θεμελιωθούν επιστημονικά. Περιμένω σύντομα πως κάποιος άλλος φωτισμένος θα έρθει να μας πει, «εξειδικεύοντας την επιστημονική του θέση», ότι και η Γαύδος μας είναι «απομονωμένη» και «απομακρυσμένη από την Κρήτη»!

Δυστυχώς οι εφεδρείες της εθνικής μειοδοσίας είναι σημαντικές και ποικίλες. Και αυτό εξηγεί την σημερινή κατάντια μας. Τις ατέλειωτες κομματικές κοκορομαχίες για τα εθνικά θέματα χωρίς προσπάθεια προσδιορισμού κοινής συνισταμένης που θα προσανατολίσει και θα θωρακίσει την εθνική συνείδηση. Την αδυναμία να αρθρώσουμε ένα λόγο ξεκάθαρο που να ενώνει για την υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων και της ακεραιότητας της χώρας.
Πώς μπορούμε να σιωπούμε μπρος την Τουρκική προπαγάνδα που ενεργοποιείται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη; Και μόνο το σύνθημα τους «Γαλάζια Πατρίδα» έπρεπε να έχει πάρει την κατάλληλη συντονισμένη απάντηση από τους απανταχού Έλληνες, κατεξοχήν θαλασσινό λαό που έζησε και πρόκοψε επί χιλιετίες στα παράλια της Μεσογείου και ιδιαίτερα του Αιγαίου. Πολύ περισσότερο που οι Τούρκοι μόνο για τις θαλάσσιες επιδόσεις τους δεν φημίζονται. Αλλά θα μου πει κανείς ούτε βέβαια οι Σκοπιανοί είχαν καμιά σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο και την Μακεδονία.

Τί μήνυμα παίρνει ο μέσος Έλληνας από αυτό το κλίμα διχασμού, την έλλειψη αποφασιστικότητας και καθαρής γραμμής πλεύσης; Από τους ιθύνοντες που απλώς «θλίβονται» για την Αγία Σοφία και προσδοκούν στις αντιδράσεις της «διεθνούς κοινής γνώμης»; Που προσβλέπουν στις Ευρωπαϊκές κυρώσεις για να σωφρονιστεί ο Ερντογάν; Κάθε νηφάλιος αναλυτής καταλαβαίνει ότι η κυρίαρχη Γερμανία δεν θα συναινούσε ποτέ σε μέτρα που θα «πονούσαν» την Τουρκία.

Η οικονομική κρίση μας βρήκε σε ύπνο βαθύ και μας οδήγησε να δεχτούμε μια άνευ όρων οικονομική ομηρία της χώρας.
Δυστυχώς, δεν βλέπουμε ότι οι ίδιες εγκληματικές ολιγωρίες μας οδηγούν σε ένα παρόμοιο σενάριο όπου πλέον διακυβεύεται η εθνική μας ακεραιότητα και ταυτότητα. Κάποτε έρχεται η «ώρα της πληρωμής», όταν συνεχώς κλείνεις τα μάτια μπρος στο κακό, αγνοείς τα γεγονότα με κενές ρητορείες, προφάσεις εν αμαρτίαις, υπεκφυγές, εθελοτυφλίες.
Δυστυχώς, και σε αυτή την κρίση το ξύπνημα θα είναι επώδυνο. Πολύ περισσότερο όσο δεν αποβάλουμε τις αυταπάτες, δεν βλέπουμε κατά πρόσωπο την πραγματικότητα. Δεν στηριζόμαστε κυρίως στις δικές μας δυνάμεις και σε συμμαχίες που ενώνουν αυτούς των οποίων τα συμφέροντα πράγματι θίγονται από τον Τουρκικό επεκτατισμό.

Φαίνεται ότι τίποτα δεν διδαχτήκαμε από τις Πρέσπες. Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά στην προκείμενη περίπτωση. Η Τουρκία δεν είναι τα Σκόπια και το διακύβευμα είναι απείρως σημαντικότερο. Εάν ποτέ υποκύψουμε στον εκβιασμό και συρθούμε σε διαπραγματεύσεις, ο δρόμος θα είναι μακρύς και επώδυνος. Θα κινδυνεύσει θανάσιμα η ήδη ταλαίπωρη εθνική μας υπόσταση.

*Ο Ιωσήφ Σηφάκης είναι Καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ. Είναι μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, της Γαλλικής Ακαδημίας Τεχνολογιών, της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας, της American Academy of Arts and Sciences και της National Academy of Engineering. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους της επιστήμης της Πληροφορικής. Το 2007 του απονεμήθηκε το Βραβείο Τούρινγκ (αντίστοιχο του βραβείου Νόμπελ για την πληροφορική).
πηγή



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.