της Χρύσως Αντωνιάδου*
H Κύπρος «παίζει» σε ένα άκρως επικίνδυνο και περίπλοκο ενεργειακό «παιγνίδι». Ένα «παιγνίδι» που δεν νοείται να χρησιμοποιείται για επικοινωνιακά τεχνάσματα και για να αυξηθεί η δημοτικότητα, η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη του κ. Δημήτρη Χριστόφια και της κυβέρνησής του. Δυστυχώς, αυτοί έχουν περιέλθει σε πλήρη ανυποληψία. Το «παιγνίδι» των πετρελαίων και του φυσικού αερίου είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και φοβερά δύσκολο. Επειδή σε αυτό υπεισέρχονται τεράστια παγκόσμια οικονομικά συμφέροντα με σοβαρές προεκτάσεις, γεωστρατηγικές ισορροπίες, που κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει και να συνεκτιμήσει και πολιτικά ζητήματα.
Στις 29 Δεκεμβρίου 2010, στα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, ανακοινώθηκε επίσημα η ανακάλυψη του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου τα τελευταία 10 χρόνια στον κόσμο. Το μυθικό τέρας της Βίβλου «Λεβιάθαν», περιέχει 0,5 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Μόνο στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου υπάρχουν περίπου 1,68 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και 122 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Τα συνολικά αναμενόμενα απολήψιμα αποθέματα, από μόλις τρία θαλάσσια ερευνητικά οικόπεδα, φθάνουν τα 2 τρισ. κυβικά μέτρα.
Μόνο η μείζων περιοχή μεταξύ Κρήτης, Κύπρου και Αιγύπτου, μπορεί να περιέχει επιπλέον απολήψιμα αποθέματα, μέχρι και 15 τρισ. m³ φυσικού αερίου (αντιστοιχούν σε 30 χρόνια των αναγκών της Ευρώπης).
Τι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στην περίπτωση της Κύπρου; Πρώτο, η Κύπρος, με την ενθάρρυνση και στήριξη του Ισραήλ, έχει αναθέσει τη γεώτρηση για άντληση φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της, στην αμερικάνικη εταιρεία Noble Energy. Δεύτερο, η Τουρκία και το ψευδοκράτος άρχισαν έναν «πόλεμο» νεύρων, απαιτήσεων και διεκδικήσεων εκτοξεύοντας απειλές για την προάσπιση δήθεν των δικαιωμάτων τους. Τρίτο, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Ευρώπη παρουσιάζονται να υποστηρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου στην ΑΟΖ. Όμως, όλοι έχουν τη δική τους ατζέντα. Οι ΗΠΑ δηλώνουν ότι θα υπερασπισθούν την αμερικανική εταιρεία αν και εφόσον χρειαστεί. Η Ε.Ε. και η Ρωσία το δικαίωμα της Κύπρου να προχωρεί σε εκμετάλλευση του υπεράκτιου ορυκτού της πλούτου.
Χωρίς καλά - καλά να το έχουμε αντιληφθεί, η Κύπρος εισήλθε σε ένα σκληρό «παιγνίδι» πολιτικοοικονομικών και γεωστρατηγικών συμφερόντων, ένα «παιγνίδι» στο οποίο το μικρό νησί της Ανατολικής Μεσογείου καλείται να παίξει ρόλο πρωταγωνιστή.
Από τη μια οι ΗΠΑ και το Ισραήλ προσδοκούν να έχουν τη μεγάλη μερίδα του λέοντος από τα αποθέματα του πλούτου της Κύπρου, από την άλλη η Ρωσία προσδοκά να έχει το μερίδιό της στην πίτα στα «δυνατά» οικόπεδα και από την άλλη η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη - μέλη της (ήδη η Γαλλία δείχνει τις προθέσεις της ανοικτά) ξεκαθαρίζουν ότι τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο της Κύπρου είναι ενεργειακά αποθέματα της Ευρώπης.
Αυτήν τη στιγμή οι εργασίες εξόρυξης φυσικού αερίου βρίσκονται σε εξέλιξη. Όλες οι εκτιμήσεις και οι επιστημονικές έρευνες και μελέτες συγκλίνουν στο γεγονός ότι υπάρχουν σοβαρά αποθέματα φυσικού αερίου στα κυπριακά οικόπεδα. Ωστόσο, υπάρχουν καίριας σημασίας ζητήματα και ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν όχι μόνο άμεσα αλλά χθες.
Πρώτα απ’ όλα έχουμε τα πολιτικο-γεωστρατηγικά ζητήματα, που άπτονται των συμφερόντων των ΗΠΑ και του Ισραήλ, της Ρωσίας και της Ε.Ε. αλλά και της Τουρκίας. Όλοι αυτοί οι «παίκτες» θα πρέπει να συμπλεύσουν μέσα στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου να εκμεταλλευθεί τον υπεράκτιο ορυκτό της πλούτο. Πώς θα συμπλεύσουν τα συμφέροντα των «Μεγάλων Δυνάμεων» σε ένα νησί συνολικής έκτασης 9.251 τετραγωνικών χιλιομέτρων;
Ερώτημα δεύτερο: Στις άμεσες προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι να καθορίσει, μέσω του δευτέρου γύρου αδειοδοτήσεων αλλά και των πιθανών νέων συμμαχιών που συγκροτούνται με την εξόρυξη και μετά με την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, ποιες χώρες -μέσω των πολυεθνικών τους, θα μπουν στο ενεργειακό νέο σκηνικό.
Ήδη, στο «παιγνίδι» έχουν μπει οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, οι οποίοι, όχι μόνο δεν πρόκειται να φύγουν, αλλά θα διευρύνουν και θα αναβαθμίσουν το ρόλο τους. Παίρνει σειρά η Ρωσία, στην οποία η Κυβέρνηση Χριστόφια έχει υποσχεθεί δυο οικόπεδα. Πώς θα συμπλεύσουν οι δυο υπερδυνάμεις σε μια άκρως ευαίσθητη περιοχή;
Μετά έχουμε την Ε.Ε., που θεωρεί τον ορυκτό πλούτο της Κύπρου μέρος των ενεργειακών αποθεμάτων της. Στο σκηνικό μπαίνει δυναμικά η Γαλλία, ενώ ενδιαφέρον εκδηλώνεται και από το βορρά, τη Νορβηγία. Η παρουσία της Γερμανίας για πολλούς θεωρείται δεδομένη.
Μετά υπάρχει η Τουρκία, η απρόβλεπτη Τουρκία, που έχει δείξει τις προθέσεις της και τα «κοφτερά» της δόντια. Πώς θα κινηθεί για να κερδίσει εκείνο που θεωρεί ότι της ανήκει, τάχατες, για να διασφαλίσει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων; Το σίγουρο είναι ότι δεν πτοείται και δεν απειλεί μόνο και μόνο για το θεαθήναι. Με τη θέληση της Κύπρου και των υπολοίπων παικτών ή χωρίς τη θέλησή τους, θα πάρει το μερίδιό της, όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε περί του αντιθέτου.
Πέραν τούτων, υπάρχουν ανοικτά μέτωπα σε σχέση με ζητήματα που αφορούν τους όρους των συμφωνιών για εκμετάλλευση των κυπριακών οικοπέδων. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει η λανθασμένη, παρατραβηγμένη και επικοινωνιακά πλασαρισμένη από το ΑΚΕΛ και την Κυβέρνηση άποψη ότι η Κύπρος θα επιλύσει όλα τα οικονομικά της προβλήματα, με την εξόρυξη του ανεκτίμητου θησαυρού που κρύβουν τα ενεργειακά αποθέματα που βρίσκονται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Ουδέν αναληθέστερον. Ναι μεν τα οικονομικά οφέλη είναι πολύ μεγάλα, αλλά θα πρέπει να αποσαφηνιστούν και να διευκρινιστούν ζητήματα που αφορούν τους όρους και τις συμφωνίες εκμετάλλευσης των αποθεμάτων.
- Πόσα ποσοστά θα πάρουν οι πολυεθνικές εταιρείες και πόσα η Κύπρος, όχι μόνο κατά τις εξορύξεις αλλά και κατά την εκμετάλλευση (μεταφορά και διανομή) του φυσικού αερίου;
- Ποιος και με ποιους όρους θα διαχειριστεί την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή του συστήματος;
- Ποια συγκεκριμένα θα είναι τα οικονομικά οφέλη της Κύπρου και πώς θα μπει και αυτή στο «παιγνίδι» ουσιαστικά και όχι μόνο επιφανειακά;
- Είναι η Κύπρος έτοιμη να διαχειριστεί όλα αυτά τα ζητήματα;
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η ικανοποιητική και αποτελεσματική μετακίνηση του φυσικού αερίου από τις περιοχές παραγωγής στις περιοχές κατανάλωσης απαιτεί ένα εκτενές και καλοστημένο σύστημα μεταφοράς. Σε πολλές περιπτώσεις το φυσικό αέριο που παράγεται από κάποιο συγκεκριμένο πηγάδι, χρειάζεται να διανύσει μια μεγάλη απόσταση μέχρι να φθάσει στο σημείο όπου έχει χρησιμοποιηθεί. Το σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου αποτελείται από ένα σύνθετο δίκτυο από σωληνώσεις σχεδιασμένες με τέτοιον τρόπο, ώστε να το μεταφέρουν γρήγορα και αποτελεσματικά από το σημείο εξόρυξης, σε περιοχές με υψηλή ζήτηση. Η μεταφορά του φυσικού αερίου συνδέεται στενά και με την αποθήκευσή του.
Όλα αυτά είναι ζητήματα εξαιρετικά μεγάλης σημασίας, κρίσιμα και άπτονται λεπτών χειρισμών. Όπως σύστηνε σε κυβερνήσεις και κράτη ο κορυφαίος Γερμανός διεθνολόγος Χανς Μoργκεντάου: «Μην περιέρχεσθε ποτέ σε θέση από την οποία δεν μπορείτε να υποχωρήσετε χωρίς απώλεια γοήτρου ή να προχωρήσετε χωρίς μεγάλους κινδύνους». Η Κύπρος μπήκε στο χορό και πρέπει να χορέψει μέχρι το τέλος. Για να χορέψει, όμως, χρειάζεται να μάθει καλά το χορό, τα σωστά βήματα και κινήσεις και να μπορεί να διαπραγματευθεί στη σωστή βάση τα συμφέροντα του λαού. Τώρα ποιος θα το κάμει και αν μπορεί, θα το κρίνει η ιστορία και οι εξελίξεις.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου