Το τρομοκρατικό χτύπημα της Τετάρτης αποκτά πρόσθετες σκιές, εάν ληφθούν υπόψη όσα είχαν προηγηθεί στην κεντρική πολιτική σκηνή της Τουρκίας τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.
Γιώργος Σκαφιδάς
Το όραμα μιας Τουρκίας που θα έχει «απαλλαχθεί από την τρομοκρατία» (μιας «terörsüz Türkiye» όπως την αποκαλούσαν τα ουκ ολίγα σχετικά δημοσιεύματα) κυριαρχούσε τις τελευταίες εβδομάδες, ως πολλά υποσχόμενη προσδοκία, στις (ιστο)σελίδες των τουρκικών ΜΜΕ. Κι όχι αδικαιολόγητα.
Η τρέχουσα νομοθετική περίοδος ξεκίνησε στη γείτονα, στις αρχές Οκτωβρίου, με τον υπερεθνικιστή εταίρο του Ρ.Τ. Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να τείνει χείρα φιλίας μέσα στην αίθουσα της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης προς τους βουλευτές του φιλοκουρδικού Κόμματος Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών DEM, της παράταξης που διαδέχθηκε δηλαδή το HDP.
Αλλαγές στάσεις και χειραψίες συμφιλίωσης
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), της παράταξης δηλαδή των Γκρίζων Λύκων, έδινε το χέρι του σε Κούρδους ή φιλοκούρδους πολιτικούς. Το είχε ξανακάνει το καλοκαίρι του 2007, χαιρετώντας τότε τον Αχμέτ Τουρκ και την Αϊσέλ Τουγλούκ της παράταξης DTP… προτού εκείνη τεθεί εκτός νόμου λίγο αργότερα.
Πέρα από τα όποια διαλείμματα της ανταλλαγής χειραψιών, αυτό που κάνει διαχρονικά ο Μπαχτσελί είναι να ζητά την απαγόρευση των κουρδικών και φιλοκουρδικών κομμάτων, και τη δίωξη των στελεχών τους. Παλαιότερα, είχε μάλιστα ζητήσει και την επιβολή της θανατικής ποινής στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Τις τελευταίες εβδομάδες ωστόσο, εκείνος έδειχνε «αλλαγμένος»…
«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή. Αν θέλουμε ειρήνη στον κόσμο, θα πρέπει να διατηρήσουμε την ειρήνη στη χώρα μας», δήλωνε στις αρχές του μήνα, ενώ μόλις χθες εκείνος προχώρησε πολλά βήματα παραπέρα λέγοντας κάτι πολύ πιο εντυπωσιακό: εν προκειμένω ότι ο Οτσαλάν, ο οποίος έχει ήδη συμπληρώσει 25 χρόνια κάθειρξης (1999-2024), θα μπορούσε ακόμη και να αποφυλακιστεί εάν συμφωνήσει να κηρύξει, ενώπιον του τουρκικού κοινοβουλίου, «το τέλος της τρομοκρατίας» και «τη διάλυση (σ.σ. και τον αφοπλισμό) του PKK».
Κι όλα αυτά, με τις ευλογίες του ίδιου του προέδρου Ερντογάν ο οποίος δεν άδειασε ούτε για μια στιγμή τις τελευταίες εβδομάδες τον Μπαχτσελί στο συγκεκριμένο θέμα της «συμφιλίωσης» με τους Κούρδους. Αντιθέτως, σύμφωνα με σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας, ο Οτσαλάν θα μπορούσε όντως να αποφυλακιστεί… εάν αποφασίσει να του απονείμει ειδική χάρη/αμνηστία ο ίδιος ο Ερντογάν.
«Η Τουρκία δεν έχει πρόβλημα με τους Κούρδους αλλά με αυτήν την αυτονομιστική τρομοκρατική ομάδα […] Η μόνη σωτηρία για τους μαχητές του PKK θα είναι να καταθέσουν τα όπλα και να παραδοθούν στην τουρκική δικαιοσύνη», δήλωνε, από την πλευρά του, προ ημερών ο Μπαχτσελί.
Ενδεικτικά των διαθέσεων της «Λαϊκής Συμμαχίας» των AKP και MHP ήταν, όμως, και όσα είχε δηλώσει ο ίδιος ο Ερντογάν στις 14 Οκτωβρίου για:την Τουρκία που «έχει πια εισέλθει σε μια περίοδο άμβλυνσης των πολιτικών εντάσεων»,
τις «προσπάθειες εξεύρεσης κοινού εδάφους στα εθνικά θέματα» που «έχουν αυξηθεί μεταξύ των πολιτικών παραγόντων»,
τις «χειρονομίες καλής θέλησης» που έγιναν το τελευταίο διάστημα,
και «την πόρτα που άνοιξε» ώστε «να αποτραπεί η ομηρία της τουρκικής πολιτικής από την τρομοκρατία και τη βία».
Ενδεχομένως σε μια προσπάθεια να μη μείνει εκτός κλίματος, ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Οζγκιούρ Οζέλ έκανε κι εκείνος μια κίνηση κουρδικού ενδιαφέροντος όταν επισκέφθηκε, στις 21 Οκτωβρίου, τον πρώην ηγέτη του φιλοκουρδικού HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς στη φυλακή όπου εκείνος κρατείται στην Αδριανούπολη.
Προσδοκίες
Ολες αυτές οι «κινήσεις καλής θέλησης» που έγιναν ωστόσο τις τελευταίες εβδομάδες, δεν θα μπορούσαν παρά να γεννήσουν προσδοκίες.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο «επαναπροσεγγίσεων», πολλοί άρχισαν να διερωτώνται εάν θα πρέπει να περιμένουμε έναν νέο γύρο ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ τουρκικής κυβέρνησης και Οτζαλάν/PKK το προσεχές διάστημα στη γείτονα.
Για την ιστορία, η τελευταία τέτοιου τύπου ειρηνευτική διαδικασία είχε καταρρεύσει το 2015 μέσα σε συνθήκες «πολεμικής αναζωπύρωσης», έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια συνομιλιών (2012-2015).
Θα μπορούσαν, άραγε, να την επαναφέρουν εν έτει 2024 πια;
Σύμφωνα με δημοσιεύματα το περιεχόμενο των οποίων δεν έχει επιβεβαιωθεί επισήμως, τις περασμένες εβδομάδες επετράπη στον Οτσαλάν να επικοινωνήσει με την ηγεσία του PKK στα όρη Καντίλ του Ιρακινού Κουρδιστάν. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα (της Αμπεριν Ζαμάν στο Al-Monitor στις 10 Οκτωβρίου), ο 75χρονος Οτσαλάν φέρεται μάλιστα να κάλεσε, κατά την προαναφερθείσα επικοινωνία, την πλευρά του PKK να εξετάσει το ενδεχόμενο να καταθέσει τα όπλα…
Τούρκοι αναλυτές διερωτώντο τις περασμένες εβδομάδες τι ακριβώς θέλει να επιτύχει τώρα ο Ερντογάν. Εάν όντως κάνει άνοιγμα στους Κούρδους (και το εννοεί), τότε με ποιες ακριβώς στοχεύσεις γίνεται τώρα αυτό το άνοιγμα;
Τα πιθανά σενάρια για τον Ερντογάν και τους απώτερους στόχους του, πολλά:επειδή χρειάζεται τις κουρδικές ψήφους για να φέρει το νέο Σύνταγμα που προωθεί, ένα Σύνταγμα το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να τον κρατήσει στην προεδρία μετά το 2028…
επειδή θέλει να πάρει ψήφους από τη δεξαμενή των Κούρδων ψηφοφόρων, έπειτα από τις μεγάλες ήττες που υπέστη το AKP στις δημοτικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου…
επειδή θα ήθελε να κλείσει εσωτερικά μέτωπα αστάθειας τώρα που η ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής φλέγεται…
Εν τω μεταξύ ωστόσο, με την είδηση του θανάτου Φετουλάχ Γκιουλέν θα «έκλεινε» παράλληλα και ένα άλλο «κεφάλαιο τρομοκρατίας» με το οποίο ήταν σε σύγκρουση η πλευρά Ερντογάν ήδη από το 2011, σε μια σύγκρουση που θα κορυφωνόταν το 2013 και εν συνεχεία από το καλοκαίρι του 2016 και έπειτα.
Το όραμα μιας Τουρκίας που θα έχει «απαλλαχθεί από την τρομοκρατία» (μιας «terörsüz Türkiye» όπως την αποκαλούσαν τα ουκ ολίγα σχετικά δημοσιεύματα) κυριαρχούσε τις τελευταίες εβδομάδες, ως πολλά υποσχόμενη προσδοκία, στις (ιστο)σελίδες των τουρκικών ΜΜΕ. Κι όχι αδικαιολόγητα.
Η τρέχουσα νομοθετική περίοδος ξεκίνησε στη γείτονα, στις αρχές Οκτωβρίου, με τον υπερεθνικιστή εταίρο του Ρ.Τ. Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να τείνει χείρα φιλίας μέσα στην αίθουσα της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης προς τους βουλευτές του φιλοκουρδικού Κόμματος Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών DEM, της παράταξης που διαδέχθηκε δηλαδή το HDP.
Αλλαγές στάσεις και χειραψίες συμφιλίωσης
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), της παράταξης δηλαδή των Γκρίζων Λύκων, έδινε το χέρι του σε Κούρδους ή φιλοκούρδους πολιτικούς. Το είχε ξανακάνει το καλοκαίρι του 2007, χαιρετώντας τότε τον Αχμέτ Τουρκ και την Αϊσέλ Τουγλούκ της παράταξης DTP… προτού εκείνη τεθεί εκτός νόμου λίγο αργότερα.
Πέρα από τα όποια διαλείμματα της ανταλλαγής χειραψιών, αυτό που κάνει διαχρονικά ο Μπαχτσελί είναι να ζητά την απαγόρευση των κουρδικών και φιλοκουρδικών κομμάτων, και τη δίωξη των στελεχών τους. Παλαιότερα, είχε μάλιστα ζητήσει και την επιβολή της θανατικής ποινής στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Τις τελευταίες εβδομάδες ωστόσο, εκείνος έδειχνε «αλλαγμένος»…
«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή. Αν θέλουμε ειρήνη στον κόσμο, θα πρέπει να διατηρήσουμε την ειρήνη στη χώρα μας», δήλωνε στις αρχές του μήνα, ενώ μόλις χθες εκείνος προχώρησε πολλά βήματα παραπέρα λέγοντας κάτι πολύ πιο εντυπωσιακό: εν προκειμένω ότι ο Οτσαλάν, ο οποίος έχει ήδη συμπληρώσει 25 χρόνια κάθειρξης (1999-2024), θα μπορούσε ακόμη και να αποφυλακιστεί εάν συμφωνήσει να κηρύξει, ενώπιον του τουρκικού κοινοβουλίου, «το τέλος της τρομοκρατίας» και «τη διάλυση (σ.σ. και τον αφοπλισμό) του PKK».
Κι όλα αυτά, με τις ευλογίες του ίδιου του προέδρου Ερντογάν ο οποίος δεν άδειασε ούτε για μια στιγμή τις τελευταίες εβδομάδες τον Μπαχτσελί στο συγκεκριμένο θέμα της «συμφιλίωσης» με τους Κούρδους. Αντιθέτως, σύμφωνα με σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας, ο Οτσαλάν θα μπορούσε όντως να αποφυλακιστεί… εάν αποφασίσει να του απονείμει ειδική χάρη/αμνηστία ο ίδιος ο Ερντογάν.
«Η Τουρκία δεν έχει πρόβλημα με τους Κούρδους αλλά με αυτήν την αυτονομιστική τρομοκρατική ομάδα […] Η μόνη σωτηρία για τους μαχητές του PKK θα είναι να καταθέσουν τα όπλα και να παραδοθούν στην τουρκική δικαιοσύνη», δήλωνε, από την πλευρά του, προ ημερών ο Μπαχτσελί.
Ενδεικτικά των διαθέσεων της «Λαϊκής Συμμαχίας» των AKP και MHP ήταν, όμως, και όσα είχε δηλώσει ο ίδιος ο Ερντογάν στις 14 Οκτωβρίου για:την Τουρκία που «έχει πια εισέλθει σε μια περίοδο άμβλυνσης των πολιτικών εντάσεων»,
τις «προσπάθειες εξεύρεσης κοινού εδάφους στα εθνικά θέματα» που «έχουν αυξηθεί μεταξύ των πολιτικών παραγόντων»,
τις «χειρονομίες καλής θέλησης» που έγιναν το τελευταίο διάστημα,
και «την πόρτα που άνοιξε» ώστε «να αποτραπεί η ομηρία της τουρκικής πολιτικής από την τρομοκρατία και τη βία».
Ενδεχομένως σε μια προσπάθεια να μη μείνει εκτός κλίματος, ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Οζγκιούρ Οζέλ έκανε κι εκείνος μια κίνηση κουρδικού ενδιαφέροντος όταν επισκέφθηκε, στις 21 Οκτωβρίου, τον πρώην ηγέτη του φιλοκουρδικού HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς στη φυλακή όπου εκείνος κρατείται στην Αδριανούπολη.
Προσδοκίες
Ολες αυτές οι «κινήσεις καλής θέλησης» που έγιναν ωστόσο τις τελευταίες εβδομάδες, δεν θα μπορούσαν παρά να γεννήσουν προσδοκίες.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο «επαναπροσεγγίσεων», πολλοί άρχισαν να διερωτώνται εάν θα πρέπει να περιμένουμε έναν νέο γύρο ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ τουρκικής κυβέρνησης και Οτζαλάν/PKK το προσεχές διάστημα στη γείτονα.
Για την ιστορία, η τελευταία τέτοιου τύπου ειρηνευτική διαδικασία είχε καταρρεύσει το 2015 μέσα σε συνθήκες «πολεμικής αναζωπύρωσης», έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια συνομιλιών (2012-2015).
Θα μπορούσαν, άραγε, να την επαναφέρουν εν έτει 2024 πια;
Σύμφωνα με δημοσιεύματα το περιεχόμενο των οποίων δεν έχει επιβεβαιωθεί επισήμως, τις περασμένες εβδομάδες επετράπη στον Οτσαλάν να επικοινωνήσει με την ηγεσία του PKK στα όρη Καντίλ του Ιρακινού Κουρδιστάν. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα (της Αμπεριν Ζαμάν στο Al-Monitor στις 10 Οκτωβρίου), ο 75χρονος Οτσαλάν φέρεται μάλιστα να κάλεσε, κατά την προαναφερθείσα επικοινωνία, την πλευρά του PKK να εξετάσει το ενδεχόμενο να καταθέσει τα όπλα…
Τούρκοι αναλυτές διερωτώντο τις περασμένες εβδομάδες τι ακριβώς θέλει να επιτύχει τώρα ο Ερντογάν. Εάν όντως κάνει άνοιγμα στους Κούρδους (και το εννοεί), τότε με ποιες ακριβώς στοχεύσεις γίνεται τώρα αυτό το άνοιγμα;
Τα πιθανά σενάρια για τον Ερντογάν και τους απώτερους στόχους του, πολλά:επειδή χρειάζεται τις κουρδικές ψήφους για να φέρει το νέο Σύνταγμα που προωθεί, ένα Σύνταγμα το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να τον κρατήσει στην προεδρία μετά το 2028…
επειδή θέλει να πάρει ψήφους από τη δεξαμενή των Κούρδων ψηφοφόρων, έπειτα από τις μεγάλες ήττες που υπέστη το AKP στις δημοτικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου…
επειδή θα ήθελε να κλείσει εσωτερικά μέτωπα αστάθειας τώρα που η ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής φλέγεται…
Εν τω μεταξύ ωστόσο, με την είδηση του θανάτου Φετουλάχ Γκιουλέν θα «έκλεινε» παράλληλα και ένα άλλο «κεφάλαιο τρομοκρατίας» με το οποίο ήταν σε σύγκρουση η πλευρά Ερντογάν ήδη από το 2011, σε μια σύγκρουση που θα κορυφωνόταν το 2013 και εν συνεχεία από το καλοκαίρι του 2016 και έπειτα.
Το τρομοκρατικό χτύπημα της 23ης Οκτωβρίου
Εώς και το μεσημέρι της 23ης Οκτωβρίου λοιπόν, η Τουρκία έδειχνε να κινείται σε «terror-free» («terörsüz») κατευθύνσεις… πράγμα το οποίο όμως ξαφνικά άλλαξε, όταν «έσκασε» η είδηση της τρομοκρατικής επίθεσης στις εγκαταστάσεις της τουρκικής αεροδιαστημικής βιομηχανίας TUSAŞ στην Αγκυρα.
Σύμφωνα με όσα φαίνονται στα βίντεο που είδαν το φως της δημοσιότητας, δύο ένοπλοι (ένας άνδρας και μια γυναίκα) παρουσιάζονται να ανοίγουν πυρ, βάλλοντας αδιακρίτως κατά πάντων. Ο απολογισμός: πέντε νεκροί, 22 τραυματίες… και πολλά ερωτηματικά, τα οποία δεν πρόκειται προφανώς να απαντήσουν οι ένοπλοι δράστες που έπεσαν νεκροί από τα πυρά των τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας.
Η στιγμή της επίθεσης θα έπρεπε να προβληματίζει λόγω χρονικής συγκυρίας, καθώς ήρθε την ώρα που η τουρκική ηγεσία έπαιζε το «χαρτί» της απαλλαγμένης από την τρομοκρατία εθνικής συμφιλίωσης. Παράλληλα ωστόσο, προβληματίζει και το σημείο της επίθεσης, αφού η TUSAŞ/TAI δεν είναι μια απλή βιομηχανία αλλά η κατασκευάστρια δορυφόρων (Göktürk, Türksat), drones (Anka, Aksungur) και μαχητικών αεροσκαφών (Kaan).
Σύμφωνα με όσα ανέφερε λίγο μετά τις 9 το βράδυ της Τετάρτης το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών, οι δράστες της τρομοκρατικής επίθεσης ήταν «κατά πάσα πιθανότητα» μέλη του PKK.
Μέσα στις επόμενες ώρες ή μέρες, οι όποιες υποψίες μπορεί να έχουν γίνει βεβαιότητες. Πώς θα επηρεάσει όμως αυτό όσα έλεγαν τις τελευταίες εβδομάδες περί «συμφιλίωσης» οι κ.κ. Μπαχτσελί και Ερντογάν;
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου