«Τα καλοκαίρια δεν είναι μονάχα διακοπές, μπάνια, διασκέδαση. Έχουν και μια άλλη όψη. Ο Αύγουστος είναι ένας “βαρύς” μήνας για τα μικρά παιδιά. Αρρωσταίνουν σοβαρά. Είναι βαρύς και για τους ανθρώπους. Ας μην ξεχνάμε τα όσα έγιναν το 1922 και φυσικά το 1974».
Η Κωνσταντινοπολίτισσα Ελένη δεν έπαψε να προειδοποιεί τα αγαπημένα πρόσωπά της για τη «σκοτεινή όψη» της θερινής περιόδου μέχρι τα τέλη της ζωής της.
Και η μοίρα έπαιξε το δικό της παιχνίδι, καθώς τον Αύγουστο του 2013 η ασθένεια που την ταλαιπωρούσε για αρκετούς μήνες προχώρησε με γοργούς ρυθμούς για να την πάρει εν τέλει από αυτή τη ζωή στις αρχές του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.
Επέστρεψε στην πολυαγαπημένη της Πόλη με μια πτήση των Τουρκικών Αερογραμμών, για να «ανταμώσει» στην τελευταία κατοικία της τον πολυαγαπημένο της σύζυγο, το Νίκο.
Όπως για πολλούς Έλληνες της Πόλης έτσι και για την Ελένη το καλοκαίρι του 1974 ήταν ένα «μαύρο καλοκαίρι» για πολλούς λόγους. Έναν αιώνα μετά τις δραματικές εξελίξεις του καλοκαιριού του 1922 που οδήγησαν στην καταστροφή του Μικρασιατικού ελληνισμού, η Κύπρος βίωσε τον διπλό εφιάλτη του στρατιωτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής.
Την ίδια στιγμή, τα δραματικά γεγονότα στην Κύπρο σφράγισαν τη μοίρα των Ελλήνων της Πόλης. Ο ελληνισμός της Πόλης που λίγο πριν την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ αριθμούσε πάνω από 80.000 ψυχές, μετά την εισβολή περιορίστηκε σε περίπου 5.000 πολίτες της Τουρκίας, για να καταλήξει στις ημέρες μας να αριθμεί περίπου 1.500 άτομα, τα οποία στην πλειοψηφία τους ανήκουν στην τρίτη ηλικία.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν σήμερα οι Κωνσταντινουπολίτες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα οτιδήποτε σχετίζεται με την Κύπρο, και κυρίως το Κυπριακό, «οι Έλληνες της Πόλης είναι οι “άλλες”, ξεχασμένες απώλειες του 1974».
Τα δεινά των Κωνσταντινουπολιτών πριν το Κυπριακό
Σύμφωνα με τον Αλεξανδρή (Alexandris, Alexis. The Greek Minority of Istanbul and Greek-Turkish Relations 1918-1974. Athens: Centre for Asia Minor Studies, 1992), τα δεινά των Ελλήνων της Πόλης ξεκίνησαν δεκαετίες πριν την κορύφωση του Κυπριακού.
Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής και των επακόλουθων διαπραγματεύσεων για τη Συνθήκη της Λωζάνης, οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης βίωσαν μεγάλες δυσκολίες και ανατροπές σε όλα όσα ήξεραν μέχρι τότε.
Η Ελληνοτουρκική στρατιωτική αντιπαράθεση έληξε απότομα με την τουρκική επίθεση στις 26 Αυγούστου 1922, οδηγώντας σε πλήρη ήττα των ελληνικών δυνάμεων.
Η νίκη της Τουρκίας είχε σημαντικές πολιτικές, στρατιωτικές και δημογραφικές επιπτώσεις στην Εγγύς Ανατολή. Η Άγκυρα απέβαλε τους μη μουσουλμανικούς πληθυσμούς από την Τουρκία, προκαλώντας τη μαζική εκδίωξη Ελλήνων και Αρμενίων κατά τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1922.
Οι απειλές της τουρκικής πλευράς για εισβολή στα Δαρδανέλια κατάφεραν σχεδόν να προκαλέσουν Αγγλοτουρκικό πόλεμο. Οι Βρετανοί όμως διατήρησαν την ψυχραιμία τους και η παρουσία των Συμμάχων στην Κωνσταντινούπολη εξακολούθησε, αποφεύγοντας έτσι την επανάληψη των σφαγών της Σμύρνης. Η ανακωχή των Μουδανίων υπογράφηκε στις 11 Οκτωβρίου 1922, σηματοδοτώντας διπλωματική νίκη για τους Τούρκους και οδηγώντας σε εδαφικές παραχωρήσεις.
Ο στρατηγός Ρεφέτ Μπελέ στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη για να διευκολύνει την αποχώρηση των Ελλήνων και να επαναφέρει την τουρκική κυριαρχία πριν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες στη Λωζάνη. Η άφιξή του οδήγησε σε εντατικοποίηση των εθνικιστικών δραστηριοτήτων και οργανωμένων εκδηλώσεων που προωθούσαν τον τουρκικό εθνικισμό. Από φόβο για επιθέσεις εθνικιστών, πάνω από 50.000 μη μουσουλμάνοι εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη.
Στις διαπραγματεύσεις της Λωζάνης, οι Τούρκοι απαίτησαν την ένταξη των Ελλήνων της Πόλης στο σχέδιο της ανταλλαγής πληθυσμών. Η Ελλάδα αντέδρασε, προειδοποιώντας για τον οικονομικό και κοινωνικό καταστροφικό αντίκτυπο. Οι Σύμμαχοι αντιστάθηκαν στις τουρκικές απαιτήσεις, τονίζοντας τη σημαντικότητα της ελληνικής κοινότητας για την Κωνσταντινούπολη.
Έτσι επιτεύχθηκε ο συμβιβασμός. Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και οι Μουσουλμάνοι της Θράκης θα παρέμεναν, αλλά απαιτήθηκε αναλογία μεταξύ των μειονοτήτων, οδηγώντας σε σημαντική μείωση του ελληνικού πληθυσμού στην Κωνσταντινούπολη τα επόμενα χρόνια.
Τέλος, οι Τούρκοι ζήτησαν την απομάκρυνση του Οικουμενικού Πατριαρχείου από την Κωνσταντινούπολη, θεωρώντας το εμπόδιο στην τουρκοποίηση και εκκοσμίκευση της χώρας. Η ελληνική αντιπροσωπεία αντέδρασε έντονα, προβάλλοντας τη θρησκευτική και ιστορική σημασία του Πατριαρχείου.
Οι Σύμμαχοι και τα Βαλκανικά κράτη υποστήριξαν τους Έλληνες, και τελικά οι Τούρκοι επέτρεψαν στο Πατριαρχείο να παραμείνει, μόνο με περιορισμένα πολιτικά προνόμια. Ωστόσο, οι προφορικές διαβεβαιώσεις των Τούρκων αποδείχτηκαν ανεπαρκείς για την μακροπρόθεσμη προστασία του Πατριαρχείου. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου