Του Κώστα Ράπτη
Τηλεφωνική επικοινωνία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντελφάταχ αλ Σίσι (με πρωτοβουλία του πρώτου) την προηγούμενη εβδομάδα και εσπευσμένη μετάβαση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στο Κάιρο σήμερα.
Η νευρικότητα της Αθήνας ή, κομψότερα, η ανάγκη να συζητηθούν θέματα που χρήζουν διευκρινήσεων με την κυβέρνηση η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο των ελληνικών σχεδιασμών για την ανατολική Μεσόγειο, είναι εμφανής.
Την άμεση αφορμή έδωσαν οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ότι η χώρα του είναι έτοιμη να συζητήσει με την Αίγυπτο το θέμα των θαλάσσιων δικαιοδοσιών. Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας σημείωσε μάλιστα με ικανοποίηση (και δεν ήταν η πρώτη φορά) ότι η αιγυπτιακή πλευρά έχει αποφύγει να θίξει τα δικαιώματα της Τουρκίας, όπως η ίδια τα αντιλαμβάνεται, στην ανατολική Μεσόγειο.
Αλλά βέβαια οι δηλώσεις Τσαβούσογλου μπορούν να ερμηνευθούν υπό το πρίσμα της προσπάθειας της Άγκυρας να εμφανισθεί "εποικοδομητική" στην ανατολική Μεσόγειο (όπως ακριβώς το ισχυρίσθηκε ο Ταγίπ Ερντογάν στην πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του με την καγκελάριο Μέρκελ) και να προβάλλει τις δικές της επιθυμίες σε υποψήφιους συνομιλητές, οι οποίοι σε αντίθετη περίπτωση χρεώνονται το κόστος της "αδιαλλαξίας".
Ωστόσο, ο "σεβασμός" από την Αίγυπτο των τουρκικών θέσεων είναι ένα αντικειμενικό γεγονός, το οποίο η Αθήνα γνωρίζει καλά, εφόσον η ίδια συνομολόγησε με το Κάιρο μια μερική οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών των δύο χωρών, η οποία σταματά ακριβώς στο σημείο ανατολικότερα του οποίου ξεδιπλώνονται οι αξιώσεις της Άγκυρας.
Οι ισορροπίες του Καΐρου
Η αιγυπτιακή κυβέρνηση έσπευσε, μέσω δηλώσεων διπλωματικών στο Arab News σήμερα, να ξεκαθαρίσει ότι δεν προτίθεται να διαπραγματευτεί με την Τουρκία την οριοθέτηση των θαλασσίων δικαιοδοσιών τους και ότι, εν πάση περιπτώσει, δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει την τριμερή σύμπραξή της με την Αθήνα και τη Λευκωσία.
Είναι αυτονόητο ότι μια τέτοια σύμπραξη, για την οποία έχει δαπανηθεί σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο, δεν θα ακυρωθεί. Αυτό όμως δεν παρεμποδίζει διόλου την αναζήτηση από αιγυπτιακής πλευράς παράλληλων διαύλων ή μεσολαβητικών ρόλων, σε μία περιοχή όπου οι συμμαχίες αλλάζουν καλειδοσκοπικά και όπου τα διακυβεύματα είναι πολύ ευρύτερα της ατζέντας ελληνικού ενδιαφέροντος.
Λόγου χάρη, οποιαδήποτε συνεννόηση Άγκυρας-Καΐρου για το θέμα των θαλάσσιων δικαιοδοσιών προϋποθέτει παραμερισμό του τουρκο-λιβυκού μνημονίου – εξέλιξη όχι ολότελα απίθανη στο πλαίσιο του νέου modus vivendi που αναζητούν οι προστατευόμενοι των δύο πλευρών στον λιβυκό εμφύλιο πόλεμο - και που πάντως θα εξασφάλιζε για την Τουρκία το μείζον (την αποτροπή τυχόν "αποκλεισμού" της με την αναγνώριση εφαπτόμενων θαλασσίων δικαιοδοσιών Ελλάδας και Κύπρο), θυσιάζοντας το έλλασσον, δηλ. το ευφάνταστο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.
Σημειώνεται ότι την ελληνική διπλωματία ανησυχεί όχι μόνο το γεγονός ότι το αιγυπτιακό υπουργείο Πετρελαίου προκήρυξε θαλάσσιο οικόπεδο στα όρια της διεκδικούμενης τουρκικής υφαλοκρηπίδας (γεγονός που υποψιάζει για ενδεχόμενη συνεννόηση των εμπλεκομένων), αλλά και διαπραγματεύεται με το Ισραήλ, στο πλαίσιο της πρόσφατης αναθέρμανσης των σχέσεών τους, την μεταφορά φυσικού αερίου από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα του τελευταίου σε αιγυπτιακούς σταθμούς υγροποίησης. Σενάριο το οποίο λειτουργεί ως ταφόπλακα στο σχέδιο του αγωγού EastMed προς την Ελλάδα – αν υποθέσουμε ότι αυτό είχε ποτέ ελπίδες να αναδειχθεί βιώσιμο.
Δημοσίευση σχολίου