“Να τα βρούμε με τους Τούρκους”; Επικίνδυνες οι προτάσεις για “μοιρασιά”-συνεκμετάλλευση

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΡΙΒΑ*

Δεν υπάρχει σύγκρουση και έριδα μεταξύ κρατών που να αφήνει χαρούμενο κάποιον. Βέβαια στα πάντα ισχύει το ”ουδέν κακόν αμιγές καλού”.

Κάθε φορά που η Τουρκία είναι έτοιμη να κάνει αυτό που σχεδιάζει εδώ και 80 χρόνια, (ακόμη και στην περίοδο της Κατοχής, η κατοχική δύναμη της Κύπρου διαπραγματευόταν με τη Γερμανία νησιά της Ελλάδας) αποδεικνύεται οτι μερίδα της πολιτικής μας αλλά και της κοινωνίας μας είναι ελλιπώς ενημερωμένες αναφορικά με το τι χρειάζεται για να εκτονωθεί μια κρίση και να αποφευχθεί κάποια σύρραξη.

Το κύριο επιχείρημα του παρόντος είναι οτι στην Ελλάδα, από την εποχή του Σημίτη μέχρι και σήμερα, δεν έχει δαιμονοποιηθεί το σλόγκαν ”να τα βρούμε με τους Τούρκους” που συνοδεύεται από λέξεις όπως ”μοιρασιά, συνεκμετάλλευση κτλ”. Αντίθετα, έχουν δαιμονοποιηθεί κατά παράλογο και ανεξήγητο συνάμα – λόγο, όλες οι ρεαλιστικές πρακτικές που κανείς μπορεί να βρει στην ιστορία της διεθνούς πολιτικής.

Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι παγιδευμένες σε ένα γαϊτανάκι παιγνίου μηδενικού αθροίσματος. Με άλλα λόγια, ο ένας κερδίζει αυτόματα αυτό που ο άλλος χάνει και επομένως, σε ένα τέτοιο πλέγμα, είναι εγγενώς πολύ δύσκολη η ”διαπραγμάτευση”. Γιατί; Επειδή η υφή της ελληνοτουρκικής διένεξης είναι αυτή μιας εδαφικής διαφοράς. Η διεθνής βιβλιογραφία δηλαδή, αναφέρεται σε περιπτώσεις σαν την ελληνοτουρκική με τον όρο ”territorial disputes”.

Σε μικροεπίπεδο, εκείνοι που κάνουν ”αμάν” για την ιδιοκτησία (και καλά κάνουν) μιλούν για μοιρασιά και συνεκεμετάλλευση μην αναγνωρίζοντας ”ιδιοκτησία” στη χώρα στην οποία κατέχουν τις δικές τους περιουσίες. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, κάνουμε λόγο κυρίως για παραλογισμό και όχι για κάποιον συναισθηματικό ψόγο του ύφους και του ήθους ”προδότες”.Η Ελλάδα επομένως, βάσει της λογικής και των αρχών που διέπουν τη στρατηγική και τη διπλωματία, οφείλει να υπεραμύνεται των θέσεών της ως συντηρητική δύναμη του status quo, έναντι της Τουρκίας η οποία σαν διεθνής και περιφερειακό ταραξίας, επιδιώκει να ακυρώσει την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας, της Κύπρου αλλά και άλλων χωρών, όπως της Συρίας στην οποία εισέβαλε κατά το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 2019.

Δεν είναι κακό να λες τη γνώμη σου, κακό είναι να είσαι αστρατήγητος.Η στρατηγική μας δίνει ορισμένες αρχές. Παρόλο που η στρατηγική είναι περισσότερο τέχνη και λιγότερο επιστήμη, (βασίζεται στην ευρηματικότητα και στην ικανότητα επινόησης σχεδίων) μπορεί να μας εξηγήσει κάποιες συμπεριφορές κρατών (ακόμη και ατόμων).Το προληπτικό πλήγμα, από την μερίδα που προαναφέρθηκε και η οποία ασκεί ιδεολογική ηγεμονία από την εποχή Σημίτη, έχει φορτιστεί αρνητικά (με όρους επικοινωνίας) και έχει ταυτιστεί με ”πολεμοχαρείς και τρελούς ανθρώπους που θέλουν να μας σύρουν σε πόλεμο”. Όχι μόνο ο γράφων αλλά και κάθε εχέφρων και στρατηγικά-διπλωματικά εγγράμματος άνθρωπος, μισεί και περιφρονεί τον πόλεμο καθώς απειλεί ευθέως το ένστικτο της αυτοσυντήρησής του.Η μερίδα της ”όποιας λύσης”, είναι εξόχως επικίνδυνη γιατί προωθεί (άθελά της, καθώς δεν έχει γνώσεις στρατηγικής και διπλωματίας) αυτό που υποτίθεται οτι καταδικάζει. Τον ίδιον τον πόλεμο. Πώς γίνεται αυτό; Το προληπτικό πλήγμα και η εξασφάλισή του, ουσιαστικά συνιστούν μια ολοκληρωμένη θέση άμυνας. Το κράτος που σχεδιάζει ένα προληπτικό χτύπημα, έχει πειστεί από δύο πράγματα:

Πρώτον, οτι ο άλλος διακυβεύων δεν έχει σκοπό να υποχωρήσει από τις θέσεις του.
Δεύτερον, οτι ο διακυβεύων θα κλιμακώσει και θα αυξήσει τις διεκδικήσεις του καθώς βρίσκεται σε μια τροχιά αύξησης των συντελεστών ισχύος του.

Αυτοί οι δύο λόγοι, διαβεβαιώνουν τον λήπτη απόφασης οτι δεν πρέπει να αφήνεται ένα πρόβλημα να χρονίζει γιατί γιγαντώνεται, όπως μας έγραφε ο Νικκολό Μακιαβέλι. Αυτό τι σημαίνει; Πως ο λήπτης απόφασης που δεν είναι επιτιθέμενος και διεθνής και περιφερειακός ταραξίας, πάει για πόλεμο; Όχι. Αντί να γελάμε με ειρωνικά μηδιάματα σε tv και δημόσια βήματα διερωτώμενοι ”και τι να κάνουμε; να βγάλουμε το Στόλο;”, μπορούμε να εξετάσουμε τον πυρήνα της διαχείρισης κρίσης, της διαπραγμάτευσης και της ίδιας της στρατηγικής τέχνης.

Η απειλή συνιστά τον πυρήνα τους. Η αξιόπιστη και μετρήσιμη απελή, έσωσε τον κόσμο από πυρηνικό ολοκάυτωμα για 45 έτη στον Ψυχρό Πόλεμο. Η απειλή χρήσης βίας, είναι ο πυρήνας της αποτροπής. Της πραγματικής αποτροπής. Η απειλή κάνει τον επιτιθέμενο, (εν προκειμένω τον περιφερειακό ταραξία που ακούει στο όνομα Τουρκία) να υπολογίζει ξανά και ξανά το προσδοκώμενο όφελος που θα αδράξει από μια πολεμική – επιθετική ενέργεια σε σχέση με το κόστος που θα έχει. Όπως λέει δηλαδή ο μέσος φιλελεύθερος πολίτης, ”μην πάει για μαλλί και βγει κουρεμένος”.Επειδή αυτή η μερίδα διατείνεται οτι κατανοεί μόνο από οικονομία, φόρους κτλ, το cost-benefit analysis αποτελεί τη μία βάση της οικονομίας. Η απειλή είναι καταλύτης και εξασφαλίζει (αν συνετά χρησιμοποιείται) την ειρήνη ή τον μη πόλεμο. Αυτό αποδείχθηκε από τον νομπελίστα οικονομολόγο Thomas Schelling, ιδρυτή της σχολής του στρατηγικού ρεαλισμού στο έργο του ”The Strategy of Conflict”.

Η έλλειψη update για τις διεθνείς εξελίξεις από τους θιασώτες του ”ο κόσμος είναι η πατρίδα μας”.Το δεύτερο επιχείρημα που καθιστά δαιμονοποιημένες όλες τις πρακτικές τις ρεαλιστικές και φέρνει στον αφρό -μόνο επικοινωνιακά- εκείνες που είναι εκτός λογικού ελέγχου, αφορά την εξής παραδοξότητα: Το να ασχολείται κανείς με τα διεθνή επειδή παίζει στις αγορές ή επειδή έχει υιοθετήσει συνθήματα υπερ μιας κάποιας ”παγκοσμιοποίησης”, δεν τον καθιστά ενημερωμένο.

Την περίοδο που ζητούν άνθρωποι να μη βγάλουμε τον στόλο αν χρειαστεί και να πάμε με Ομηρικό τρόπο στους Τούρκους κατά το ”Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντες”, το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ περνά το ένα μετά το άλλο κάποια νομοσχέδια τα οποία μόνο ως ιστορικά μπορούν να χαρακτηρισθούν για τις σχέσεις Ελλάδας- Κύπρου- ΗΠΑ και Ισραήλ. Επομένως, πρόκειται για έναν ακόμη παραλογισμό, για μια έλλειψη ικανότητας συγχρονισμού αυτής της μερίδας με τις εξελίξεις.

Ο διεθνής ταραξίας των καιρών μας, η Τουρκία, εισβάλλει ανά μήνα (έμμεσα και άμεσα) σε κράτη όπως είναι η Συρία, η Λιβύη ενώ παράλληλα διεξάγει έρευνες και γεωτρήσεις εντός Κυπριακής ΑΟΖ. Η μερίδα αυτή λοιπόν (άθελά της) επιβραβεύει με αφηγήματα ”μοιρασιάς” τις πρακτικές της Τουρκίας που αν υιοθετηθούν και από άλλα κράτη της διεθνούς κοινότητας, τότε θα ζούμε σε μια πραγματική ζούγκλα και όχι σε κάποια ”παγκοσμιοποίηση κέρδους, αλληλεγγύης και φιλελευθερισμού”.

Εσχάτως, η Τουρκία δημιουργεί πρόβλημα σε πολλές χώρες της Μεσογείου. Η μη ορθή αντιμετώπιση της Τουρκίας στο παρελθόν μας έφερε στο να συζητάμε το τι θα μοιραστούμε μαζί της.Ο σχεδιασμός για προληπτικό χτύπημα σε περίπτωση που η Τουρκία κάνει πράξη τις απειλές της (γεώτρηση νοτίως της Κρήτης) δεν είναι μόνο απαραίτητος και αποτρεπτικός. Δεν είναι μόνο καταγεγραμμένο από έναν πνευματικό κολοσσό σαν τον Παναγιώτη Κονδύλη. 

Είναι υπέρ της διαφύλαξης της ειρήνης η οποία θα απειληθεί σε περιφερειακό επίπεδο, (και η Ελλάδα θα καταστεί μέρος του προβλήματος ενδεχόμενης αποσταθεροποίησης) αν η μερίδα αυτή επικρατήσει επικοινωνιακά. Εθνικό δεν είναι το αληθές.Είναι πρωτίστως το ορθολογικό. Όπως δεν είναι λογική η βαθμιαία εθνική αυτοκτονία, έτσι δεν είναι λογική και στρατηγικά αποδεκτή, η προσέγγιση και ο κατευνασμός της Τουρκίας. Η κλιμάκωση της κρίσης εξαρτάται από την επιτιθέμενη και αναθεωρητική δύναμη. Ακόμη και Υπουργός της κυβέρνησης την εποχή των Ιμίων, δημοσίως σε διάγγελμά του είπε ”Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις”.

Όσο η Τουρκία κλιμακώνει, η Ελλάδα οφείλει να λέει ”τα βλέπω”, σα να παίζει πόκερ. Τελικά, τι θα μοιράσουμε και τι θα μοιραστούμε;Ο Jack Kerouac, η καλύτερη πένα της Βοστώνης η οποία σίγουρα αγγίζει πολλές ευαίσθητες χορδές σε αυτήν τη μερίδα που διψά για ”μοιρασιά”, έγραφε: ”Έχω να μοιραστώ, μόνο την σύγχυσή μου”.

*Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι υποψήφιος Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Συντονιστής της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου στο ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ.

πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.