Του Κώστα Ράπτη
“Δεν θα αφήσουμε τη διαδικασία επίλυσης να πέσει θύμα οποιουδήποτε βανδαλισμού. Αλλά και δεν θα ανεχθούμε τη βία χάριν της διαδικασίας επίλυσης”, δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu μετά από σύσκεψη με την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και τους κυριότερους υπουργούς του, σχετικά με τον κουρδικό ξεσηκωμό που έχει προκαλέσει στη γειτονική χώρα η ένοχη απάθεια της Άγκυρας απέναντι στην πολιορκία της μεθοριακής συριακής πόλης Kobanê από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.
Η “διαδικασία” στην οποία αναφέρεται ο Τούρκος πρωθυπουργός είναι βέβαια αυτή της ειρηνικής επίλυσης της πολύνεκρης σύγκρουσης των τελευταίων τριάντα ετών με το Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (ΡΚΚ). Και το Kobanê είναι μια πόλη-σύμβολο για το κουρδικό στοιχείο, όχι μόνο διότι αποτέλεσε το ένα από τα τρία αυτοδιοικούμενα κουρδικά καντόνια που δημιουργήθηκαν στη βόρεια Συρία το 2012 μετά την αναδίπλωση των δυνάμεων του Bashar al Assad, όχι μόνο γιατί προβάλλει απέναντι στους τζιχαντιστές μιαν αντίσταση που ντροπιάζει τον υπό τις ΗΠΑ διεθνή συνασπισμό κατά του Ισλαμικού Κράτους, τον κυβερνητικό στρατό-φάντασμα του Ιράκ ή τους “πεσμεργκά” του ιρακινού Κουρδιστάν, αλλά και γιατί αποτέλεσε την έδρα του έγκλειστου σήμερα ηγέτη του ΡΚΚ Abdullah Öcalan, όσο αυτός αποτελούσε σύμμαχο της Δαμασκού.
Ο Davutoğlu θα ήθελε ασφαλώς η “διαδικασία” να παραμείνει εν ζωή, έστω και τελματωμένη όπως ήταν τους τελευταίους μήνες, τουλάχιστον μέχρι τις τουρκικές βουλευτικές εκλογές του ερχόμενου Ιουνίου. Όμως, σύμφωνα με το τελευταίο μήνυμα του Öcalan από την φυλακή η ληξιαρχική πράξη θανάτου της αναμένεται να “υπογραφεί”, εάν δεν υπάρξουν θεαματικές αλλαγές, στις 15 Οκτωβρίου.
Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, όταν οι νεκροί από τις συγκρούσεις Κούρδων διαδηλωτών με τις δυνάμεις καταστολής και ισλαμιστές παρακρατικούς τις τελευταίες δύο ημέρες έχουν φθάσει τους 22, όταν στις νοτιοανατολικές επαρχίες πυρπολούνται δημόσια κτήρια, γραφεία του κυβερνώντος κόμματος και ανδριάντες του Kemal και όταν στη συνοικία Esenyurt της Κωνσταντινούπολης εμφανίσθηκε, για πρώτη φορά από το πραξικόπημα του 1980, η στρατοχωροφυλακή για να επιβάλλει την τάξη.
Στην πραγματικότητα, η συριακή κρίση ήταν αυτή που γέννησε τη “διαδικασία” και αυτή είναι πάλι που απειλείται να την αποτελειώσει. Ο διάλογος των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών με τον Öcalan εγκαινιάσθηκε τον Ιανουάριο του 2013 προκειμένου να ελεγχθεί η νέα κατάσταση που δημιουργούνταν μετά την συγκρότηση μιας δεύτερης (μετά από αυτήν του βόρειου Ιράκ) de facto αυτόνομης κουρδικής οντότητας στα νότια σύνορα της Τουρκίας. Άλλωστε, το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) που κυριαρχεί στο Συριακό Κουρδιστάν, αποτελεί αδελφή οργάνωση του ΡΚΚ και εφαρμόζει στα εδάφη που ελέγχει υποδειγματικές μορφές λαϊκής συμμετοχής – σε συμφωνία προς τις αντιαυταρχικές ιδέες στις οποίες φέρεται να έχει προσχωρήσει ο Öcalan κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του.
Αντίθετα το διεφθαρμένο καθεστώς του μεγάλου φίλου της Τουρκίας και του Ισραήλ Masoud Barzani στο Ιρακινό Κουρδιστάν δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει τον ρόλο του “φυσικού κέντρου” των Κούρδων όλων των γειτονικών κρατών.
Η αναταραχή που επέφερε η ορμητική εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους στο προσκήνιο είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της κυβέρνησης Maliki στη Βαγδάτη (που έστεκε εμπόδιο στις πετρελαϊκές συμφωνίες Τουρκία-Barzani), την επαύξηση της επικράτειας του Ιρακινού Κουρδιστάν κατά 40%, με την κατάληψη από τους “πεσμεργκά” της διαφιλονικούμενης πετρελειοπαραγωγού περιοχής του Κιρκούκ και κατόπιν την άσκηση αφόρητης πίεσης στα τρία κουρδικά καντόνια της Συρίας, που ελέγχονται από τους συμμάχους του ΡΚΚ.
Τυχόν άλωση του Kobanê, την οποία ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdoğan προεξόφλησε από τις αρχές της εβδομάδας, θα σημάνει ότι οι τζιχαντιστές και η Τουρκία θα βρεθούν να μοιράζονται σύνορα μήκους περίπου 450 χιλιομέτρων καθώς και τρία μεθοριακά περάσματα.
Και όμως: η Άγκυρα δείχνει να αντιμετωπίζει την εξέλιξη αυτή περισσότερο ως ευκαιρία, παρά ως απειλή. Ευκαιρία να διακόψει ένα πολλαπλά επικίνδυνο πείραμα στα νότια σύνορά της, να αποσπάσει το μέγιστο των παραχωρήσεων από την ηγεσία του ΡΚΚ στο πλαίσιο της “διαδικασίας” (με το νού στραμμένο και στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση που απαιτεί αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία), και να αναζωογονήσει το σχέδιο “αλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό. Το έπαθλο θα είναι η επιβεβαίωση του ρόλου της Τουρκίας ως της μοναδικής δύναμης που μπορεί να προστατεύσει τους σουνιτικούς πληθυσμούς της ευρύτερης περιοχής.
Ήδη, επικαλούμενη την εισροή 160.000 προσφύγων από το Kobanê στην τουρκική επικράτεια, η Άγκυρα προωθεί την ιδέα της δημιουργίας “ασφαλούς ζώνης” εντός της Συρίας – με την οποία συμφώνησε ήδη σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Erdoğan ο Γάλλος πρόεδρος François Hollande. Όμως, Γαλλία και Τουρκία αποτελούν ούτως ή άλλως το δίδυμο του τυχοδιωκτισμού καθ΄ ολη τη διάρκεια της συριακής κρίσης. Το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς θα τοποθετηθεί ο αμερικανικός παράγοντας. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry δήλωσε ότι ο Kobanê “δεν αποτελεί προτεραιότητα”, ενώ σε συνάντηση με τον Βρετανό ομόλογό του Philip Hammond εμφανίσθηκε δεκτικός στην δημιουργία “ασφαλούς ζώνης”. Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου έσπευσε να κλείσει αυτή τη συζήτηση, ενώ στην έκτακτη σύσκεψη του Barack Obama με τη στρατιωτική ηγεσία την Τετάρτη σχετικά με την κραυγαλέα αντιφατικότητα και αναποτελεσματικότητα της αμερικανικής τακτικής έναντι του Ισλαμικού Κράτους, το μόνο απτό συμπέρασμα ήταν ότι οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να εξαιρεθούν των δημοσιονομικών περικοπών...
Σε κάθε περίπτωση, η Άγκυρα επιδίδεται σε ένα ριψοκίνδυνο παιχνίδι, το οποίο στηρίζεται στην εκτίμηση ότι ούτε το ΡΚΚ δύναται να ανοίξει δεύτερο μέτωπο ένοπλης πάλης εντός της Τουρκίας, όσο δίνει τον υπέρ πάντων αγώνα στο Kobanê, ούτε ο έγκλειστος Öcalan έχει την πολυτέλεια να διακόψει οριστικά τις συνομιλίες, μοναδική ελπίδα του να διατηρήσει πολιτικό ρόλο και ενδεχομένως μελλοντικά να αποφυλακισθεί. Ωστόσο, ο σχεδιασμός αυτός παραβλέπει το γεγονός ότι η νεώτερη γενιά των Κούρδων της Τουρκίας έχει οργανωθεί και ριζοσπαστικοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην υπακούει μηχανικά στις οδηγίες μιας έγκλειστης ή εξόριστης ηγεσίας, όπως τόνισε εκ των στρατιωτικών υπευθύνων του ΡΚΚ Cemil Bayik σε συνέντευξή του στο al-monitor.com. Επιπλέον, οι ταραχές των τελευταίων δύο ημερών, οι σημαντικότερες εδώ και δεκαετίες, ανοίγουν την προοπτική συμπόρευσης του κουρδικού στοιχείου με άλλα δυσαρεστημένα τμήματα του πληθυσμού της Τουρκίας, όπως οι Αλεβίτες και όσοι άλλοι πρωτοστάτησαν στις διαδηλώσεις του 2013.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου