της Δρος Έλενας Σταύρου*
Για τους μελετητές, ο ενδεχόμενος ή επικείμενος νέος αυτός πόλεμος παρουσιάζει έντονο ειδικό ενδιαφέρον. Για την Ελλάδα και την Κύπρο, το Ισραήλ εξελίσσεται σε προμαχώνα που θα απορροφήσει κάθε μορφής επιθετική ενέργεια εναντίον τους, από την Τουρκία και τα μουσουλμανικά στίφη. Η ανθρωπότητα διαπιστώνει ότι το υφιστάμενο παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας είναι ανίκανο να αποτρέπει τη δημιουργία συνθηκών που οδηγούν σε «αναπόφευκτους πολέμους».
Η ιστορία αποφαίνεται και διδάσκει ότι όλοι γνωρίζουν «το γιατί, το πότε και το πώς» να ξεκινήσουν έναν πόλεμο, αλλά κανείς ποτέ δεν γνωρίζει το «πώς» να τον τελειώσει.
Στο Ιράν, αφότου «Κλήρος και Λαός» ανέτρεψαν τη Μοναρχία το 1979, η απεξάρτησή του από τη Δύση αφύπνισε και εξέθρεψε τη φιλοδοξία τού σκοταδιστικού καθεστώτος του να εξελιχθεί στην περιφερειακή ηγέτιδα δύναμη του σιιτικού κλάδου του Ισλάμ, προσδίδοντας, όμως, επιπρόσθετα στη στρατηγική αυτή, έντονα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά κίνητρα και στόχους.
Για να εξασφαλίσει τη συμπαράταξη, υποταγή και εξάρτηση όλων των σιιτών, κυβερνώντων ή μειονοτικών, εντός ή εκτός του Αραβικού Έθνους, στο οποίο το Ιράν δεν ανήκει, πρόβαλε το Ισραήλ ως τον προαιώνιο εχθρό, και για την εξάλειψη του οποίου κατήρτισε και προωθεί το πολεμικό πυρηνικό του πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα που αντιμετωπίζει τώρα τη γενική αντίδραση της Δύσης. Τη δαιμονοποίηση του Ισραήλ, ως προϋπόθεση και κίνητρο για τη συσπείρωση των Αράβων υπό την ηγεσία της, επέλεξε και ακολουθεί και ο έτερος επίδοξος ηγεμόνας της περιοχής, η Σουνιτική Τουρκία.
Στο «Σιιτικό Σύστημα» έχουν ώς τώρα ενταχθεί η Συρία, το Νότιο Ιράκ, η Χαμάς στη Γάζα, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι σιιτικές θρησκευτικές μειονότητες σ’ όλες τις χώρες του ευρύτερου Μεσανατολικού Χώρου.
Το Ιράν, σύμφωνα με εκτιμήσεις Δυτικών μυστικών υπηρεσιών, που ενισχύθηκαν και από πρόσφατη έκθεση της ανεξάρτητης Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), θα είναι ικανό να αποκτήσει, στο εγγύς προβλεπτό μέλλον, το πρώτο πυρηνικό του όπλο, με άμεση προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης του οπλοστασίου του.
Παράλληλα και επειδή εκτιμά ότι είναι πιθανό και δυνατό ίσως δε και επικείμενο ένα αιφνιδιαστικό προληπτικό πλήγμα από το Ισραήλ, απέκτησε, ήδη, την ετοιμότητα να προτάξει αποτελεσματική άμυνα και ισχυρή και πολυεπίπεδη ανταπόδοση των πληγμάτων.
Η βεβαιότητα αυτής της ικανότητας οπλίζει την ιρανική ηγεσία, ώστε να αντιμετωπίζει τα μέτρα της Δύσης με έπαρση και προκλητικότητα.
Οι ΗΠΑ θα προστατεύουν πάντοτε το Ισραήλ και τα ζωτικά συμφέροντά τους στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο, ακόμη και με τη χρήση βίας. Στηρίζουν την αντιπολίτευση στο Ιράν, εκτιμώντας ότι με αγώνες στο πρότυπο της «Αραβικής Άνοιξης», θα αναλάβει την εξουσία και θα θέσει τέρμα στην αυτοκαταστροφική πορεία της χώρας τους.
Θα εξαντλήσουν ό,τι μπορούν να αποδώσουν, η Διπλωματία και οι κυρώσεις για την αναστολή και επιβράδυνση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και θα στηρίξουν στον αναγκαίο, μόνο, βαθμό το Ισραήλ σε πολεμικό εγχείρημα, που το απεύχονται πριν από τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2012.
Παράλληλα η Κυβέρνηση προώθησε προς έγκριση στο Κογκρέσο, πρόταση για την πώληση 600 προηγμένων διατρητικών βομβών μεγάλης ισχύος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που γειτνιάζουν με το Ιράν και διαθέτουν και τα πιο σύγχρονα καταδιωκτικά - βομβαρδιστικά αεροσκάφη αμερικανικής, εννοείται, κατασκευής.
Το ΝΑΤΟ, διά του Γενικού Γραμματέα του Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, κατέστησε σαφές ότι «δεν έχει καμίαν απολύτως πρόθεση να επέμβει στο Ιράν». Κατά τα άλλα, όμως, προωθεί σταθερά το πρόγραμμα εγκατάστασης αντιπυραυλικής ασπίδας, που φθάνει ως τα κράσπεδα της Ρωσίας, για την αντιμετώπιση της ιρανικής απειλής.
Η Βρετανία συμπαρατάσσεται, κατά πάγια τακτική, με τις ΗΠΑ. Πρωτοστατεί στην επιβολή κυρώσεων, προκρίνει τη διπλωματική δράση, αλλά πιθανότατα θα μετάσχει, με κάποιο μέτρο, σε έναν αναπόφευκτο πόλεμο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, και κατά κύριο λόγο οι μεγάλοι εταίροι της, συμμετέχουν ενεργά στις κυρώσεις κατά του Ιράν. Οι κύριοι τομείς δραστηριοτήτων του Ιράν, που πλήττονται από τις κυρώσεις της διεθνούς κοινότητας, είναι η Οικονομία-Τράπεζες, το εμπόριο γενικά και ειδικότερα του πετρελαίου, τα ταξίδια κάποιων ομάδων προσώπων, τα όπλα, οι έλεγχοι-επιθεωρήσεις φορτίων κ.λπ. Οι κυρώσεις αυτές αποδίδουν, ενώ το Ιράν με κομπασμό τις υποτιμά. Θα αποδειχθούν, όμως, ικανές να ματαιώσουν το πυρηνικό πρόγραμμα και ν' αποτρέψουν τον πόλεμο;
Η Ρωσία και η Κίνα κατέστησαν σαφές ότι δεν πρόκειται να εγκρίνουν κυρώσεις κατά του Ιράν μέσω των Ηνωμένων Εθνών. Γιατί να το κάνουν, άλλωστε;
Την ψυχολογία των Ισραηλινών ότι είναι περικυκλωμένοι επέτειναν η Αραβική Άνοιξη, με τους κινδύνους ανατροπής των έως τώρα ισορροπιών, η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους από τον ΟΗΕ, η ρήξη της στρατηγικής συμμαχίας με την Τουρκία και η γενική ρευστότητα και αστάθεια στην οποία εισέρχεται η ανατολική Μεσόγειος, μετά τον εντοπισμό υποθαλάσσιων υδρογονανθράκων. Παρά ταύτα, όμως, το προληπτικό πλήγμα εναντίον του Ιράν διχάζει την ηγεσία της χώρας.
Υπέρ της επέμβασης τάσσονται επί του παρόντος ο Πρόεδρος Πέρες, ο Πρωθυπουργός και οι Υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών και σ’ αυτό συνηγορούν τα ακόλουθα:
Η σημαντική πρόοδος που σημειώνει το Ιράν στην απόκτηση του πρώτου πυρηνικού του όπλου, η αύξηση του βαθμού ετοιμότητας και των μέσων του για απόκρουση μιας επίθεσης και ανταπόδοσης των πληγμάτων με βαλλιστικούς πυραύλους επαρκούς βεληνεκούς, η διασπορά, απόκρυψη και προστασία των πολλών πυρηνικών εγκαταστάσεών του, καθώς και η χαώδης κατάσταση της συμμάχου του Συρίας. Ειδικότερα, ένα εκθεμελιωτικό πλήγμα κατά του Ιράν θα συμπαρασύρει και το ετοιμόρροπο σύμμαχο καθεστώς Άσαντ της Συρίας και τις εξαρτώμενες απ’ αυτούς Χεζμπολάχ και Χαμάς, με όλα τα συνακόλουθα για το Ισραήλ νέα πλεονεκτήματα. Υπέρ της εμπλοκής των ΗΠΑ και Βρετανίας συνηγορούν το ότι εν όψει προεδρικών εκλογών, οι Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν τον διστακτικό Ομπάμα ότι δεν προστατεύει επαρκώς το Ισραήλ και το ότι τα αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα αποχωρούν από το Ιράκ και, έτσι, δεν θα προσφέρουν στόχους αντιποίνων στο Ιράν.
Παράλληλα, η Μοσάντ αναπτύσσει μια πολύ αξιόλογη δράση στο εσωτερικό του Ιράν και, καθ’ όλες τις ενδείξεις, επίτευγμα δικών της πρακτόρων ήσαν τα πρόσφατα έξι περιστατικά μυστηριωδών εκρήξεων ή θανάτων πυρηνικών επιστημόνων, με αποκορύφωμα την έκρηξη σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ισφαχάν, πριν από δύο εβδομάδες, από την οποία σκοτώθηκαν ο στρατηγός Χασάν Μογκαντάμ και είκοσι Φρουροί της Επανάστασης.
Η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι πρόσφατα βελτίωσε τις οικονομικές της σχέσεις με το Ιράν, εντούτοις εγκατέστησε στο έδαφός της έναν ΝΑΤΟϊκό αντιβαλλιστικό αισθητήρα και, γενικά, εκτιμάται ότι θα ευνοηθεί πολλαπλά από τη συρρίκνωση των επεκτατικών και ηγεμονικών φιλοδοξιών και δυνατοτήτων του Σιιτικού Ιράν, εις βάρος των σουνιτικών μαζών που θεωρούν αυτήν ως πρότυπο.
Για την Ελλάδα και την Κύπρο, μετά τη νέα τάξη στην Ανατολική Μεσόγειο των χρυσοφόρων κοιτασμάτων, των αμοιβαίων συμφερόντων και των κοινών κινδύνων και απειλών, το Ισραήλ εξελίσσεται σε προμαχώνα που θα απορροφήσει κάθε μορφής επιθετική ενέργεια εναντίον τους, προερχόμενη από την Τουρκία και τα μουσουλμανικά στίφη.
Για τους μελετητές της Πολεμολογίας, ο ενδεχόμενος ή επικείμενος νέος αυτός πόλεμος παρουσιάζει έντονο ειδικό ενδιαφέρον και γι’ αυτό θ' αποτελέσει αντικείμενο πολλών αναλύσεων και εκτιμήσεων.
Οι κυρώσεις της Βρετανίας έφεραν την πρόσφατη, αυθόρμητη μάλλον κατευθυνόμενη, επίθεση-λεηλασία της πρεσβείας της στην Τεχεράνη, από τους «Επαναστάτες Φοιτητές», στην οποία η Βρετανία απάντησε με εκκένωση της πρεσβείας και ανάκληση της διπλωματικής της αποστολής και εκδίωξη της αντίστοιχης ιρανικής από το Λονδίνο. Ακολούθησε, την περασμένη εβδομάδα, νέα επέκταση των κυρώσεων της Ε.Ε. που πλήττουν άλλες 180 εταιρείες και αξιωματούχους του Ιράν και μελετάται η επιβολή πετρελαϊκού εμπάργκο στο Ιράν.
Ταυτόχρονα, και σε μία κίνηση συμπαράστασης η Γαλλία, η Γερμανία και η Ολλανδία ανακάλεσαν τους πρεσβευτές τους, η Νορβηγία έκλεισε, προσωρινά, την πρεσβεία της και η Ιταλία απαίτησε εγγυήσεις για την ασφάλεια των διπλωματών της στο Ιράν.
Τα γεγονότα αυτά, όμως, στο σύνολό τους, είναι δυνατόν να κλιμακώσουν και να οδηγήσουν σε εκτός ελέγχου αντιδράσεις με αποτέλεσμα οι κυρώσεις κατά του Ιράν, αντί να επιβραδύνουν το πυρηνικό πρόγραμμά του, να το επιταχύνουν και να προκαλέσουν πολέμους πριν ή μετά την ολοκλήρωσή του.
Αναλογιζόμενοι τις συνεχιζόμενες δολοφονίες των ανυποχώρητων διαδηλωτών από το αιμοσταγές καθεστώς Άσαντ, μπορούμε με βεβαιότητα να προβλέψουμε ότι ο Αχμαντινεντζάντ θα προσπαθήσει να μην υστερήσει του συμμάχου του.
Η ουσιαστική διαφορά είναι ότι στο Ιράν οι διαφωνούντες στρατιωτικοί πρόσκεινται στον Αγιατολάχ Αλί Χαμενέι, που προσδίδει σοβαρές διαστάσεις στην κίνησή τους. Εις πάσαν όμως περίπτωση η «Ιρανική Άνοιξη» αποτελεί μια πάρα πολύ δύσκολη προοπτική.
Η ανθρωπότητα, περιδεής, παρακολουθεί το υφιστάμενο παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας και διαπιστώνει ότι είναι ατελέσφορο και ανίκανο να αποτρέπει τη δημιουργία συνθηκών που οδηγούν σε «αναπόφευκτους πολέμους».
* Ειδική σε θέματα Μέσης Ανατολής, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Φρέντερικ
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου