Το μόνο καλό με τους Ιρλανδούς είναι ότι είναι ελάχιστοι. Από μόνη της, η Ιρλανδία δεν μπορεί να ζημιώσει κατά πολύ τις προοπτικές της Ευρώπης. Το ίδιο ισχύει και αναφορικά με την Ελλάδα, αλλά και τη Πορτογαλία, η οποία θεωρείται το επόμενο θύμα στο εν εξελίξει παιχνίδι ντόμινο.Όμως έχουμε και την Ισπανία. Οι προαναφερθείσες χώρες είναι το ορεκτικό. Η Ισπανία είναι το κυρίως πιάτο. Αυτό που από αμερικανικής άποψης είναι εντυπωσιακό σε σχέση με την Ισπανία,
είναι πως η οικονομική της ιστορία μοιάζει πολύ με αυτή της Αμερικής. Όπως οι ΗΠΑ, έτσι και αυτή έζησε μια μεγάλη φούσκα ακινήτων, που συνοδεύτηκε από ένα τεράστιο ιδιωτικό χρέος. Επίσης όπως οι ΗΠΑ, κατέληξε σε οικονομική ύφεση μόλις έσκασε η φούσκα, και από τότε βιώνει μεγάλη ανεργία. Και τέλος, όπως η Αμερική, έτσι και η Ισπανία είδε το έλλειμμα του προϋπολογισμού της να διογκώνεται και τα έσοδα της να μειώνονται.
Σε αντίθεση όμως με την Αμερική, η Ισπανία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Η αμερικανική κυβέρνηση δεν δυσκολεύεται να χρηματοδοτεί το έλλειμμά της, με μακροπρόθεσμα επιτόκια κάτω του 3%. Το τελευταίο όμως διάστημα, η Ισπανία έχει δει το κόστος δανεισμού της να εκτινάσσεται στα ύψη, γεννώντας φόβους μιας πιθανής χρεοκοπίας. Γιατί όμως κινδυνεύει η Ισπανία; Με μία λέξη, φταίει το ευρώ.
Οι Ισπανοί ήταν από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του ευρώ το 1999 με την υιοθέτησή του. Και για κάποιο διάστημα όλα έβαιναν καλώς. Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια εισέρεαν στη χώρα, τονώνοντας τις δαπάνες του ιδιωτικού τομέα, την ίδια ώρα που η ισπανική οικονομία σημείωνε μεγάλη και ταχεία ανάπτυξη. Σε αυτό το διάστημα, η κυβέρνηση της Ισπανίας έδειχνε να είναι πρότυπο δημοσιονομικής υπευθυνότητας. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, παρουσίαζε πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς της, και σε αντίθεση με την Ιρλανδία προσπάθησε πραγματικά να ρυθμίσει το τραπεζικό της σύστημα. Στα τέλη του 2007, το δημόσιο χρέος της, ως κομμάτι της οικονομίας, ήταν το μισό περίπου από το αντίστοιχο της Γερμανίας, και ακόμη και τώρα οι τράπεζες της είναι σε σχετικά καλή κατάσταση.
Τα προβλήματα όμως κάτω από την επιφάνεια ήταν πολλά. Τον καιρό της άνθησης, οι τιμές και τα ημερομίσθια ανέβαιναν περισσότερο από ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη, βοηθώντας να δημιουργηθεί ένα μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Και όταν έσπασε η φούσκα, η ισπανική βιομηχανία έμεινε να αντιμετωπίζει κόστη που την καθιστούσαν μη ανταγωνιστική.
Και τώρα τι γίνεται; Αν η Ισπανία διέθετε το δικό της νόμισμα, όπως και οι ΗΠΑ ή η Αγγλία, θα μπορούσε να το αφήσει να υποτιμηθεί, καθιστώντας τη βιομηχανία της ανταγωνιστική και πάλι. Όμως όντας στην ευρωζώνη, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Αντιθέτως, η Ισπανία θα πρέπει να πετύχει «εσωτερική υποτίμηση». Θα πρέπει να μειώσει τα ημερομίσθια και τις τιμές, μέχρι να ευθυγραμμιστεί με τους γείτονές της.
Η εσωτερική υποτίμηση είναι μια σκληρή υπόθεση. Κατ`αρχάς είναι μια αργή διαδικασία. Κανονικά, χρειάζεται να περάσουν πολλά χρόνια υψηλής ανεργίας μέχρι να πέσουν τα μεροκάματα. Πέραν αυτού, χαμηλά μεροκάματα συνεπάγονται χαμηλά εισοδήματα, ενώ το χρέος παραμένει ίδιο. Για αυτό και η εσωτερική υποτίμηση χειροτερεύει τα προβλήματα χρέους του ιδιωτικού τομέα.
Όλα αυτά σημαίνουν πως το οικονομικό μέλλον της Ισπανίας είναι δύσκολο για τα επόμενα χρόνια. Η αμερικανική ανάκαμψη ήταν απογοητευτική, ειδικά στο ζήτημα της απασχόλησης, όμως γνωρίσαμε κάποια μικρή ανάπτυξη, με το ΑΕΠ να πλησιάζει αυτό της πριν από τη κρίση εποχής, ενώ τώρα αναμένουμε την περαιτέρω ανάπτυξη να μας βοηθήσει να ελέγξουμε το έλλειμμα. Από την άλλη, η Ισπανία δεν έχει ανακάμψει καθόλου. Αυτό όμως προκαλεί φόβους για το οικονομικό και δημοσιονομικό της μέλλον. Μήπως πρέπει η Ισπανία να ξεφύγει από αυτή τη παγίδα εγκαταλείποντας το ευρώ και φτιάχνοντας ένα νέο δικό της νόμισμα; Θα το κάνει; Η απάντηση και στα δυο ερωτήματα μάλλον είναι όχι. Η χώρα θα ήταν σε αρκετά καλύτερη θέση σήμερα αν δεν έμπαινε ποτέ στο ευρώ, όμως αν έφευγε θα προκαλούσε τεράστια τραπεζική κρίση, καθώς οι καταθέτες θα έσπευδαν να αποσύρουν τα χρήματά τους. Εκτός και αν υπάρξει κάποια καταστροφική τραπεζική κρίση, που θεωρείται αρκετά πιθανή για την Ελλάδα και όλο και πιο πιθανή για την Ιρλανδία, αλλά όχι για την Ισπανία, είναι μάταιο να περιμένουμε να δούμε την Ισπανία να αποχωρεί από την ευρωζώνη.
Έτσι, στην ουσία, οι Ισπανοί είναι όμηροι του ευρώ, χωρίς πολλές επιλογές. Τα καλά νέα για την Αμερική είναι ότι αυτή δεν βρίσκεται σε μια τέτοιου είδους παγίδα, αφού έχει το δικό της νόμισμα, με όλη την ελαστικότητα κινήσεων που αυτό προϋποθέτει. Το ίδιο ισχύει και για τη Βρετανία, της οποίας τα ελλείμματα και τα χρέη είναι εξίσου υψηλά με αυτά της Ισπανίας, όμως οι επενδυτές δεν ανησυχούν για αυτήν.
Τα άσχημα νέα για την Αμερική είναι ότι μια ισχυρή πολιτικά ομάδα προσπαθεί να δέσει την Κεντρική Τράπεζα, απομακρύνοντας στην ουσία το μεγάλο πλεονέκτημα που διαθέτει η χώρα σε αντίθεση με την ταλαιπωρημένη Ισπανία. ΟΙ επιθέσεις των ρεπουμπλικανών έχουν στόχο την αναστολή της οικονομικής ανάκαμψης και την εστίαση σε ένα ισχυρό δολάριο και στη καταπολέμηση του πληθωρισμού, που σημαίνει ότι πάμε να μπούμε εθελοντικά στη θέση των Ισπανών. Τα πράγματα στην Αμερική δεν πάνε καλά, όμως θα μπορούσαν να είναι και χειρότερα. Ας ελπίσουμε πως οι οπαδοί του σκληρού νομίσματος δεν θα κερδίσουν αυτόν τον αγώνα.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου