"Στις 3 Νοεμβρίου έγινε στο Ανιτκαμπίρ – το μαυσωλείο του Μουσταφά Κεμάλ - μια τελετή με εξόχως έντονη συμβολική σημασία, ιδιαίτερα αποκαλυπτική τόσο για την Τουρκία όσο, δυστυχώς, και για την Ελλάδα.
Το σώμα των Ακολούθων Αμύνης που είναι διαπιστευμένοι στην Τουρκία εκλήθη να προσέλθει εν σώματι στο μνημείο, και να αποδώσει τιμές, επίσης εν σώματι.
Θα μπορούσε να αντιπαρέλθει κανείς το πρώτο που..... εμποιεί εντύπωση. Δηλαδή, το που είναι αφιερωμένο το λαμπρότερο μνημείο της γειτονικής χώρας, το γεγονός ότι είναι αφιερωμένο σε ένα άτομο, το γεγονός ότι η μνήμη του ατόμου αυτού έχει αναχθεί σε κοσμική θρησκεία – με όλη τη σημασία της λέξεως - και με ό,τι ένα τέτοιο φαινόμενο προσωπολατρείας σημαίνει για ένα λαό και μία χώρα.
Μπορεί ακόμη να αντιπαρέλθει κανείς – λιγότερο εύκολα, αν τυγχάνει να είναι Έλληνας – το ποιό ακριβώς είναι το άτομο αυτό. Το γεγονός ότι είναι ένας άνθρωπος υπεύθυνος για τη γενοκτονία δύο λαών, με οργάνωση και ψυχρότητα που ομολογημένα έδωσε το πρότυπο στο γερμανό ομοϊδεάτη του. Το τι σημαίνει για έναν λαό να κρατά έναν τέτοιο άνθρωπο όχι σαν ένοχο, έστω, μυστικό αλλά να τον λατρεύει σαν θεό (περί αυτού ακριβώς πρόκειται), δε χρειάζεται, επίσης, μεγάλη οξυδέρκεια.
Αυτό που δε μπορεί, όμως κανείς, να αντιπαρέλθει εύκολα – ειδικά αν τυγχάνει να είναι Έλληνας – είναι οι συμβολισμοί που περικλείει η ίδια τελετή που στήθηκε. Και η οποία αποκαλύπτει ακόμη περισσότερα και για τους Τουρκους, και δυστυχώς και για εμάς.
Έχει σημασία να τονιστεί ότι στη γειτονική χώρα οι συμβολισμοί έχουν μεγάλη σημασία και βαρύτητα – πολύ μεγαλύτερη απ' ότι αντιλαμβανόμαστε εμείς. Αφ΄ ενός γιατί η χώρα μόλις αρχίζει να εκσυγχρονίζεται κοινωνικά, και είναι κοινός τόπος ότι σε προβιομηχανικές κοινωνίες οι συμβολισμοί είναι εξαιρετικά ισχυροί. Και γιατί η Τουρκία είναι μία χώρα όχι απλώς "στρατοκρατούμενη" αλλά εμποτισμένη στο στρατιωτικό πνεύμα, και είναι επίσης κοινός τόπος πόσο έντονη είναι η ισχύς των συμβολισμών στο στρατιωτικό πνεύμα.
Πώς, λοιπόν, οργάνωσαν την απόδοση τιμών οι Τούρκοι; Σε ένα τυπικό – που προσωπικώς δεν έχω ξαναδεί – σχεδιάσαν την προσέλευση των στρατιωτικών ακολούθων στην Άγκυρα, εν σώματι. Στο τουρκικό συμβολικό σύμπαν οι στρατιωτικοί ακόλουθοι είναι οι εκπρόσωποι των ενόπλων δυνάμεων των χωρών τους, δηλαδή της σημαντικότερης, γι' αυτούς, οντότητας που μίας χώρας, της οντότητας που αντιπροσωπεύει την αλκή και την υπερηφάνεια της χώρας. Για τους τούρκους, η απόδοση τιμών από τους ενστόλους έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από τους ανωτέρους τους πρέσβεις ή πολιτικούς αξιωματούχους. Την απόδοση, δε, αυτής της τιμής τη σχεδίασαν να είναι μαζική και συντεταγμένη, όπως ακριβώς φαίνεται στις φωτογραφίες. Η συμβολική σημασία είναι, και πάλι, εμφανής. Θέλουν να φανεί – και να δουν – τους εκπροσώπους όλων των στρατών του κόσμου να προσέρχονται συντεταγμένοι και να χαιρετουν πειθαρχημένα τον θεό τους. Είναι μία χαρακτηριστική επίδειξη εθνικού και κρατικού μεγαλείου στην οποία κομπάρσοι αναλαμβάνουν αξιωματικοί όλου του κόσμου. Σημειολογικά, αυτή και μόνον η τελετή θα αρκούσε για να μας ξεστραβώσει για τη φύση της απειλής στη Θράκη, στο Αιγαίο και στην Κύπρο.
Αλλά εμείς, αντί να ξεστραβωθούμε... συμμετέχουμε ως γκεστ σταρ στο τουρκικό υπερθέαμα. Σε μελετημένα περίοπτη θέση (κι έχοντας εμφανώς λάβει υπ' όψιν τη θέση που στέκεται ο επίσημος φωτογράφος) φιγουράρει ο έλληνας ΑΚΑΜ. Αν ήταν απλώς ένας αξιωματικός ενός στρατού τον οποίον ο Κεμάλ κατανίκησε, δε θα υπήρχε ψόγος. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ένδειξη ιπποτισμού ή ιστορικής συμφιλίωσης. Αλλά δυστυχώς, δεν είναι αυτό. Είναι αξιωματικός του στρατού της χώρας που "τιμώμενος" εξόντωσε τους αμάχους του κατά εκατοντάδες χιλιάδες, και οι επίγονοί του κάνουν τους κινέζους. Είναι αξιωματικός του στρατού της χώρας που πριν από 35 χρόνια οι επίγονοι του "τιμωμένου" εισέβαλαν σε ένα κομμάτι της, το κατέκτησαν, έδιωξαν τους κατοίκους κι έφεραν θλιβερούς ανατολίτες να εποικήσουν, "εξαφανίζοντας" ταυτόχρονα τους αιχμαλώτους της συγκρούσεως, και πάλι παριστάνοντας τους κινέζους. Είναι, τέλος, αξιωματικός του στρατού της χώρας που οι επίγονοι του "τιμωμένου" καθημερινά, ρητώς, επισήμως κι εμπράκτως αμφισβητούν την ακεραιότητα, οδηγώντας ακόμη και στο θάνατο συναδέλφους του.
Είναι εύκολο, λοιπόν, να κατάλαβει κανείς γιατί οι Τούρκοι συνεχίζουν την πολιτική τους χωρίς αλλαγές. Δεν τους επιτρέπουμε να μας πάρουν στα σοβαρά.
Δημοσίευση σχολίου