Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε τις τελευταίες ημέρες την πιο καθαρή –και πολιτικά ριψοκίνδυνη– στροφή από την έναρξη του πολέμου: παρουσίασε ένα αναλυτικό σχέδιο 20 σημείων για κατάπαυση του πυρός και ειρηνευτική διαδικασία, αποδεχόμενος για πρώτη φορά ρητά την ιδέα αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στο Ντονέτσκ, υπό τον όρο ισότιμων ρωσικών αποχωρήσεων.
Παράλληλα, με το χριστουγεννιάτικο μήνυμά του –και τη φράση που αποδόθηκε ως ευχή «να πεθάνει» ο Ρώσος πρόεδρος– επέλεξε μια σκληρή, σχεδόν ωμή, ρητορική που μεταφέρει την πίεση αποκλειστικά στη Μόσχα.
Η διπλή αυτή κίνηση, όπως επισημαίνουν ευρωπαϊκές εφημερίδες, δεν είναι αντιφατική. Αντιθέτως, συνιστά συνειδητή στρατηγική: ο Ζελένσκι δείχνει ετοιμότητα για επώδυνο συμβιβασμό, ενώ ταυτόχρονα αποσκοπεί στο να καταστήσει πολιτικά ασύμφορη για τη Ρωσία μια ανοιχτή απόρριψη.
Υποχώρηση με όρους: το Ντονέτσκ ως κεντρικό αγκάθι
Σύμφωνα με αναλύσεις των Financial Times και της Die Welt, η ουκρανική πρόταση προβλέπει αποχώρηση ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές του Ντονέτσκ που ελέγχονται ακόμη από το Κίεβο και μετατροπή τους σε ουδέτερη ζώνη ασφαλείας, υπό διεθνή εποπτεία. Το κρίσιμο σημείο είναι ότι το σχέδιο ζητά συμμετρική ρωσική κίνηση: αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων από αντίστοιχες εκτάσεις.
Η Μόσχα, ωστόσο, επιμένει στον πλήρη έλεγχο του Ντονέτσκ – είτε στρατιωτικά είτε μέσω διαπραγμάτευσης. Ευρωπαίοι διπλωμάτες, τους οποίους επικαλείται το Politico, θεωρούν ότι εδώ βρίσκεται το πραγματικό όριο του συμβιβασμού: η Ουκρανία δείχνει διάθεση «παγώματος» του μετώπου, η Ρωσία όμως εξακολουθεί να επιδιώκει στρατηγική επικράτηση, όχι ισορροπία.
«Ελεύθερη οικονομική ζώνη» και ο ρόλος των ΗΠΑ
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η επιλογή του Ζελένσκι να περιγράψει τις αποστρατιωτικοποιημένες περιοχές ως «ελεύθερη οικονομική ζώνη». Όπως σχολιάζει η Le Monde, η διατύπωση αυτή απευθύνεται σαφώς στην Ουάσινγκτον και σε αμερικανικά επενδυτικά συμφέροντα, ιδίως στους τομείς ενέργειας και πρώτων υλών.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση για κοινή διαχείριση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια με τις Ηνωμένες Πολιτείες – χωρίς ρωσική συμμετοχή. Πρόκειται για κόκκινη γραμμή για το Κρεμλίνο, αλλά ταυτόχρονα για σαφές μήνυμα προς τον Λευκό Οίκο ότι η Ουκρανία συνδέει την ειρήνη με συγκεκριμένα γεωοικονομικά ανταλλάγματα.
Η ρητορική των Χριστουγέννων: ατύχημα ή υπολογισμός;
Η επίμαχη φράση στο χριστουγεννιάτικο μήνυμα, που αποδόθηκε ως ευχή θανάτου για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, σχολιάστηκε εκτενώς στον ευρωπαϊκό Τύπο. Η El País τη χαρακτήρισε «στιγμή συναισθηματικής υπέρβασης», ενώ η Die Welt τη βλέπει ως σκόπιμη ηθική πόλωση: ο Ζελένσκι μιλά στο εσωτερικό του ακροατήριο, αλλά και στη Δύση, υπενθυμίζοντας ότι ο πόλεμος δεν έχει εξανθρωπιστεί, ακόμη κι αν συζητείται η ειρήνη.
«Η μπάλα στο γήπεδο της Ρωσίας» – και του Τραμπ
Κοινή ανάγνωση των ευρωπαϊκών μέσων είναι ότι το Κίεβο επιχειρεί να μεταθέσει πλήρως την ευθύνη για ενδεχόμενο ναυάγιο στη Μόσχα. Ο Ζελένσκι δήλωσε ανοιχτά ότι η Ρωσία δύσκολα θα τολμήσει να πει «όχι» σε μια ειρηνευτική πρωτοβουλία που φέρει και αμερικανική σφραγίδα, φοβούμενη την αντίδραση του Ντόναλντ Τραμπ.
Αντίστροφα, σε περίπτωση ρωσικής άρνησης, το Κίεβο προσδοκά σκλήρυνση της αμερικανικής στάσης: περισσότερα όπλα, βαρύτερες κυρώσεις, ισχυρότερες εγγυήσεις ασφαλείας. Όπως σημειώνει το Politico, ο Ζελένσκι «ποντάρει στο δίλημμα της Μόσχας»: συμβιβασμός με κόστος ή διεθνής απομόνωση με μεγαλύτερο κόστος.
Το ευρωπαϊκό βλέμμα: ρεαλισμός χωρίς αυταπάτες
Στις Βρυξέλλες, η υποδοχή είναι προσεκτικά θετική. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, σύμφωνα με τους Financial Times, βλέπουν στο σχέδιο Ζελένσκι μια αναγκαία προσαρμογή στην πραγματικότητα του πολέμου, χωρίς όμως να τρέφουν αυταπάτες για την άμεση ανταπόκριση της Ρωσίας. Η Ευρώπη στηρίζει την ιδέα κατάπαυσης του πυρός, αλλά γνωρίζει ότι το εδαφικό και οι εγγυήσεις ασφαλείας παραμένουν εκρηκτικά ζητήματα.
Ο Ζελένσκι δεν εγκαταλείπει τη σύγκρουση· αναδιατάσσει το πεδίο της. Με παραχωρήσεις που μέχρι πρότινος θεωρούνταν αδιανόητες και με ρητορική που κρατά ζωντανή την ηθική ένταση του πολέμου, επιχειρεί να εγκλωβίσει τη Ρωσία σε ένα στρατηγικό δίλημμα.
Αν αυτή η κίνηση ανοίγει δρόμο προς την ειρήνη ή απλώς αποκαλύπτει το βάθος του αδιεξόδου, θα κριθεί όχι στο Κίεβο, αλλά στη Μόσχα — και, σε μεγάλο βαθμό, στην Ουάσινγκτον.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου