Το σχέδιο ειρήνευσης στην Ουκρανία περιλαμβάνει 28 σημεία προτάσεων που υποτίθεται ότι διαμορφώθηκαν από την αμερικανική πλευρά, με την κατεύθυνση του προέδρου Τραμπ, αλλά από την όλη του φιλοσοφία προκύπτει ότι διαμορφώθηκε με διαβούλευση αλλά και έντονη επιρροή της Μόσχας.
Προβλέπει σημαντικές υποχωρήσεις από την Ουκρανία: αναγνώριση «de facto» ως «ρωσικών περιοχών» τις ήδη κατεχόμενες περιοχές (Κριμαία, Ντονμπάς) περιορισμό της κυριαρχίας και των μελλοντικών αμυντικών δυνατοτήτων της Ουκρανίας. Προβλέπει επίσης πάγωμα κάποιων γραμμών μετώπου (π.χ. οι γραμμές ελέγχου σε Χερσώνα και Ζαπορίζια).
Ταυτόχρονα, προσφέρει στην Ουκρανία «εγγυήσεις τύπου ΝΑΤΟ»: δηλαδή δεσμεύσεις ασφάλειας από τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους, αλλά αποκλείει την ένταξη της χώρας στην Ατλαντική Συμμαχία.
Μέρος των «ανταλλαγμάτων» προς την Ουκρανία για τις εθνικές της απώλειες είναι η χρηματοδότηση ανοικοδόμησης με κεφάλαια από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και δυτικές επενδύσεις.
Ζητούνται βαριές παραχωρήσεις από το Κίεβο
Πολλοί αναλυτές στην Ευρώπη εκφράζουν ανησυχία ότι το σχέδιο δεν διαμορφώθηκε με επαρκή συμμετοχή ή διαβούλευση με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, κάτι που δημιουργεί αίσθηση “υποβαθμισμένου ρόλου” της ΕΕ σε μια πιθανή ειρήνη.
Υπάρχουν φόβοι ότι οι παραχωρήσεις είναι πολύ “βαριές” για το Κίεβο και ότι μια συμφωνία με αυτούς τους όρους θα ισοδυναμεί με “συνθηκολόγηση” — αρκετοί Ευρωπαίοι αναλυτές τονίζουν μάλιστα ότι η ειρήνη δεν πρέπει να έρθει εις βάρος της κυριαρχίας και της αξιοπρέπειας της Ουκρανίας.
Επίσης, το σχέδιο φέρνει γεωπολιτικές προκλήσεις για την Ευρώπη: αν η Ρωσία “κερδίσει” όρους με σημαντικό όφελος, αυτό θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την ισορροπία ισχύος στην ήπειρο.
Η στάση του Ζελένσκι
Ο Ζελένσκι παρουσιάζεται στα αναλυτικά ρεπορτάζ του Ευρωπαϊκού Τύπου ως “διπλωματικά ανοιχτός” στο να συζητήσει, αλλά παράλληλα πολύ προσεκτικός: δηλώνει ότι θέλει “αξιοπρεπή ειρήνη, όχι παράδοση.”
Αντιλαμβάνεται όμως το μεγάλο ρίσκο: οι παραχωρήσεις εδαφών και ο περιορισμός των ενόπλων δυνάμεων θεωρούνται μεγάλη ήττα σε όρους Εθνικής Ασφάλειας και εθνικής αξιοπρέπειας.
Στο ίδιο πλαίσιο, το σχέδιο περιλαμβάνει μεγάλη πίεση χρόνου: το “σφιχτό χρονοδιάγραμμα” που θέτει η αμερικανική πλευρά για αποδοχή της πρότασης, από το Κίεβο ισοδυναμεί με εκβιασμό.
Παρά τις δυσκολίες και την πίκρα από την έκβαση αυτή, η Ουκρανία μπορεί να δει και κάποια οφέλη: η προσφερόμενη ασφάλεια και η οικονομική βοήθεια (μέσω επενδύσεων ανοικοδόμησης) θα μπορούσαν να είναι πολύ σημαντικές, αν και για πολλούς οι όροι είναι αμφίβολο αν είναι βιώσιμοι μακροπρόθεσμα.
Τι κερδίζει η Ρωσία
Η Ρωσία, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, «κερδίζει πολλά» από το σχέδιο: το μεγαλύτερο κομμάτι των εδαφικών της απαιτήσεων (Κριμαία, Ντονμπάς) επικυρώνεται de facto μέσω της συμφωνίας.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης την επανένταξη της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ. G8), κάτι που είναι στρατηγικό κέρδος για το Κρεμλίνο, αν υλοποιηθεί.
Υπάρχει, όμως, και ένα αδύνατο σημείο για τη Ρωσία: για να διατηρηθεί η ειρήνη σύμφωνα με το σχέδιο, θα χρειαστούν από τη Μόσχα εγγυήσεις και θα δημιουργηθούν μηχανισμοί ελέγχου και αποτροπής, κάτι που δεν ήταν στους σχεδιασμούς της.
Τα Κρίσιμα Σενάρια και οι Κίνδυνοι
Με βάση τις αναλύσεις έγκυρων παρατηρητών, με το Σχέδιο Τραμπ, προκύπτουν μερικά βασικά σενάρια:
Σενάριο αποδοχής από την Ουκρανία: Αν ο Ζελένσκι δεχτεί το σχέδιο (ή μεγάλο μέρος του), μπορεί να υπάρξει “πάγωμα” του πολέμου, αλλά με μεγάλο κόστος κυριαρχίας για την Ουκρανία. Η ειρήνη θα συνοδεύεται από σημαντικές παραχωρήσεις, που «δεν καταπίνονται» εύκολα.
Σενάριο απόρριψης: Αν η Ουκρανία αρνηθεί τους όρους, υπάρχει ρίσκο ότι οι ΗΠΑ θα μειώσουν την υποστήριξη τους προς τη χώρα, ειδικά αν η πίεση από τις ΗΠΑ είναι πραγματικά “aggressive” όπως αναφέρουν ευρωπαίοι αναλυτές.
Σενάριο “εκεχειρίας και παγώματος χωρίς ειρήνη”: Είναι πιθανό να υπάρξει μερική συμφωνία για πάγωμα μετώπων («παγωμένες γραμμές»), χωρίς όμως μια «καθαρή» ειρήνη και με ρωσικές «εγγυήσεις» αμφίβολης διάρκειας.
Μακροπρόθεσμο γεωστρατηγικό σενάριο: Η Ρωσία κερδίζει ένα σταθερότερο “status” στις εξωτερικές της σχέσεις και «τα βρίσκει» με τις ΗΠΑ, ενώ η Ουκρανία γίνεται “λιγότερο σημαντική” ως στρατιωτική δύναμη και υπό υπό ευάλωτο καθεστώς. Η Ευρώπη βγαίνει λαβωμένη διπλωματικά, αν και αφυπνισμένη αμυντικά.
Οι κριτικές για το Σχέδιο
Επικριτές του σχεδίου λένε ότι αυτή η πρόταση είναι περισσότερο “φιλορωσική” και δεν οδηγεί σε δίκαιη ειρήνη, δεδομένου ότι οι όροι ευνοούν πολύ τη Μόσχα.
Άλλοι αναλυτές θεωρούν ότι οι εγγυήσεις ασφάλειας που δίνονται στην Ουκρανία δεν είναι ισοδύναμες με αυτές του ΝΑΤΟ, και ότι χωρίς πραγματική δυνατότητα άμυνας, η Ουκρανία θα παραμείνει ευάλωτη.
Υπάρχει επίσης αμφιβολία για το αν οι ΗΠΑ έχουν την πολιτική βούληση να επιβλέψουν και να διασφαλίσουν την εφαρμογή ενός τόσο σύνθετου σχεδίου – ειδικά αν η Ρωσία παραβιάσει κάποιους όρους στο μέλλον.
Το πρώτο Συμπέρασμα
Το σχέδιο Τραμπ είναι μια εξαιρετικά φιλόδοξη και ρηξικέλευθη πρόταση: προσπαθεί να συνδυάσει παραχωρήσεις εδάφους από την Ουκρανία και “ασφάλεια” μέσω εγγυήσεων, με ολίγον από «διπλωματική ειρήνη».
Αν εφαρμοστεί, η Ουκρανία θα αντιμετωπίσει πολύ σημαντικά διλήμματα: ειρήνη με “κόστος”, ή συνέχιση του πολέμου για την υπεράσπιση της κυριαρχίας της.
Η Ρωσία μάλλον “κερδίζει περισσότερο” από αυτή τη διαπραγμάτευση, αλλά δεν είναι δεδομένο ότι όλα τα κέρδη της είναι χωρίς ρίσκο.
Η Ευρώπη φαίνεται διπλωματικά έρημη και γεωπολιτικά ανήσυχη: τόσο για την περιθωριοποίηση της από τον “μεγάλο αδελφό” όσο και για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της Pax Amerikana στη Γηραιά Ήπειρο.
Το μεγάλο ερώτημα, βέβαια, είναι αν θα υπάρξει πραγματική εφαρμογή και έλεγχος (“υλοποίηση” της συμφωνίας), ή αν το σχέδιο θα μείνει απλώς ένα διπλωματικό εργαλείο και μια άσκηση πίεσης σε Μόσχα και Κίεβο.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου