Τον Φεβρουάριο του 2022, καθώς η Ρωσία βάδιζε προς το Κίεβο, ο Oleksandr Dmitriev συνειδητοποίησε ότι ήξερε πώς να σταματήσει τους άνδρες της Μόσχας: Να ανατινάξει το φράγμα που έφραζε τον ποταμό Irpin βορειοανατολικά της πρωτεύουσας και να αποκαταστήσει την από καιρό χαμένη πλημμυρική πεδιάδα με τους βάλτους.
Ο Dmitriev, σύμβουλος άμυνας που διοργάνωνε αγώνες εκτός δρόμου στην περιοχή πριν από τον πόλεμο, ήταν εξοικειωμένος με το έδαφος. Ήξερε ακριβώς τι θα προκαλούσε στην πολεμική μηχανή της Ρωσίας η επαναπλημμύριση της λεκάνης του ποταμού, μιας τεράστιας έκτασης από βάλτους και έλη που είχαν αποστραγγιστεί κατά τη σοβιετική εποχή.
«Μετατρέπεται σε ένα αδιάβατο βάλτο, όπως λένε οι οδηγοί τζιπ», είπε. Είπε το ίδιο στον διοικητή που ήταν υπεύθυνος για την άμυνα του Κιέβου και του δόθηκε το πράσινο φως για να ανατινάξει το φράγμα.
Η ιδέα του Dmitriev λειτούργησε. «Κατ’ αρχήν, σταμάτησε τη ρωσική επίθεση από τον βορρά», είπε. Οι εικόνες των τανκς της Μόσχας που είχαν βαλτώσει στη λάσπη έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Τρία χρόνια αργότερα, αυτή η πράξη απελπισίας εμπνέει χώρες κατά μήκος του ανατολικού πλευρού του ΝΑΤΟ να εξετάσουν την αποκατάσταση των δικών τους βάλτων, συνδυάζοντας δύο ευρωπαϊκές προτεραιότητες που ανταγωνίζονται όλο και περισσότερο για την προσοχή και τη χρηματοδότηση: την άμυνα και το κλίμα.
Αυτό συμβαίνει επειδή η ιδέα δεν είναι μόνο να προετοιμαστούν για μια πιθανή ρωσική επίθεση. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη βασίζονται εν μέρει στη βοήθεια της φύσης, και οι πλούσιοι σε τύρφη βάλτοι παγιδεύουν το διοξείδιο του άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη, εξίσου καλά με το που βυθίζουν τα εχθρικά τανκς.
Ωστόσο, οι μισοί από τους βάλτους της ΕΕ αποστραγγίζονται από το νερό τους για να δημιουργηθεί έδαφος κατάλληλο για την καλλιέργεια. Οι ξηραμένες τυρφώνες με τη σειρά τους απελευθερώνουν αέρια του θερμοκηπίου και επιτρέπουν στα βαρέα οχήματα να διασχίζουν με ευκολία.
Ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναρωτιούνται τώρα εάν η αναβίωση των προβληματικών βάλτων μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα ταυτόχρονα. Η Φινλανδία και η Πολωνία δήλωσαν στο Politico ότι διερευνούν ενεργά την αποκατάσταση των βάλτων ως ένα μέτρο πολλαπλών χρήσεων για την υπεράσπιση των συνόρων τους και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Το τεράστιο έργο οχύρωσης των συνόρων της Πολωνίας, το «Eastern Shield», ύψους 10 δισεκατομμυρίων ζλότι (2,3 δισεκατομμύρια ευρώ), που ξεκίνησε πέρυσι, «προβλέπει την προστασία του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων, με… τη δημιουργία τυρφώνων και τη δάσωση των παραμεθόριων περιοχών», ανέφερε το υπουργείο Άμυνας της χώρας σε δήλωση.
«Είναι μια κατάσταση που κερδίζουν όλοι και επιτυγχάνει πολλούς στόχους ταυτόχρονα», δήλωσε η Tarja Haaranen, γενική διευθύντρια για τη φύση στο υπουργείο Περιβάλλοντος της Φινλανδίας.
Βάλτοι! Σε τι είναι χρήσιμοι;
Στην αρχική τους κατάσταση, οι βάλτοι είναι καλυμμένοι με ευαίσθητα βρύα που δεν μπορούν να αποσυντεθούν πλήρως στα υδάτινα ενδιαιτήματά τους και μετατρέπονται αργά σε μαλακό χώμα πλούσιο σε άνθρακα, γνωστό ως τύρφη.
Αυτό είναι που τους καθιστά τους πιο αποτελεσματικούς αποθηκευτικούς χώρους CO2 της Γης. Αν και καλύπτουν μόνο το 3% του πλανήτη, δεσμεύουν το ένα τρίτο του παγκόσμιου άνθρακα, δύο φορές την ποσότητα που αποθηκεύεται στα δάση.
Ωστόσο, όταν αποστραγγίζονται, οι βάλτοι αρχίζουν να απελευθερώνουν τον άνθρακα που αποθήκευσαν για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια, τροφοδοτώντας την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Περίπου το 12% των τυρφώνων παγκοσμίως έχουν υποβαθμιστεί, παράγοντας το 4% της ρύπανσης που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη. (Για να συγκρίνουμε, η παγκόσμια αεροπορία είναι υπεύθυνη για περίπου το 2,5%).
Στην Ευρώπη, όπου οι βάλτοι θεωρούνταν για πολύ καιρό ως μη παραγωγικά εδάφη για να μετατραπούν σε αγροτική γη, η εικόνα είναι ιδιαίτερα δραματική: Οι μισοί από τους τυρφώνες της ΕΕ έχουν υποβαθμιστεί, κυρίως λόγω της αποστράγγισης για γεωργικούς σκοπούς.
Ως αποτέλεσμα, οι χώρες της ΕΕ ανέφεραν 124 εκατομμύρια τόνους ρύπανσης από αέρια του θερμοκηπίου από αποστραγγισμένους τυρφώνες το 2022, ποσότητα κοντά στις ετήσιες εκπομπές της Ολλανδίας. Ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι ακόμα και αυτό είναι μια υποεκτίμηση.
Διάφορα έργα αποκατάστασης τυρφώνων βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη, με την αποκατάσταση των βάλτων να έχει αποκτήσει δυναμική βάσει του νέου Νόμου για την Αποκατάσταση της Φύσης της ΕΕ, ο οποίος απαιτεί από τις χώρες να αναβιώσουν το 30% των υποβαθμισμένων τυρφώνων έως το 2030 και το 50% έως το 2050.
Οι 27 κυβερνήσεις του μπλοκ έχουν τώρα προθεσμία έως τον Σεπτέμβριο του 2026 για να καταρτίσουν σχέδια σχετικά με το πώς σκοπεύουν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους.
Στο ανατολικό πλευρό του ΝΑΤΟ, η αποκατάσταση των βάλτων θα ήταν ένα σχετικά φθηνό και απλό μέτρο για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για τη φύση και των στόχων άμυνας ταυτόχρονα, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
«Είναι σίγουρα εφικτό», δήλωσε η Aveliina Helm, καθηγήτρια οικολογίας αποκατάστασης στο Πανεπιστήμιο του Tartu, η οποία μέχρι πρόσφατα συμβούλευε την κυβέρνηση της Εσθονίας για τη στρατηγική της για την αποκατάσταση της φύσης της ΕΕ.
«Είμαστε αυτή τη στιγμή στην ανάπτυξη του εθνικού μας σχεδίου αποκατάστασης, όπως και πολλές χώρες της ΕΕ», πρόσθεσε, «και ως μέρος αυτού βλέπω μεγάλες δυνατότητες για να ενωθούν αυτοί οι δύο στόχοι».
Η ζώνη βάλτων του ΝΑΤΟ
Όπως συμβαίνει, οι περισσότεροι από τους τυρφώνες της ΕΕ είναι συγκεντρωμένοι στα σύνορα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και τη σύμμαχο του Κρεμλίνου Λευκορωσία, εκτεινόμενοι από την Αρκτική της Φινλανδίας μέσω των κρατών της Βαλτικής, περνώντας από το δύσκολα υπερασπίσιμο Διάδρομο Suwałki της Λιθουανίας και φτάνοντας στην ανατολική Πολωνία.
Όταν το έδαφος είναι υγρό, αποτελεί μια επικίνδυνη παγίδα για στρατιωτικά φορτηγά και τανκς. Σε ένα τραγικό παράδειγμα νωρίτερα φέτος, τέσσερις Αμερικανοί στρατιώτες που είχαν σταθμεύσει στη Λιθουανία πέθαναν όταν οδήγησαν το τεθωρακισμένο όχημά τους M88 Hercules των 63 τόνων σε έναν βάλτο.
Και όταν οι στρατοί δεν μπορούν να διασχίσουν υγρά ανοιχτά εδάφη, αναγκάζονται να κινηθούν σε περιοχές που υπερασπίζονται πιο εύκολα, όπως διαπίστωσε η Ρωσία όταν ο Dmitriev και οι στρατιώτες του ανατίναξαν το φράγμα βόρεια του Κιέβου τον Φεβρουάριο του 2022.
«Οι Ρώσοι εκεί με τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού κόλλησαν στην είσοδο, στη συνέχεια σκοτώθηκαν με έναν Javelin [αντιαρματικό πύραυλο], μετά όταν οι Ρώσοι προσπάθησαν να χτίσουν πλωτές γέφυρες… οι δικοί μας τους πυροβόλησαν με πυροβολικό», διηγήθηκε ο Dmitriev.
Η άμυνα που βασίζεται στους βάλτους δεν είναι μια νέα ιδέα. Το υγρό έδαφος έχει σταματήσει στρατεύματα σε όλη την ευρωπαϊκή ιστορία, από τις γερμανικές φυλές που προκάλεσαν ήττα στις ρωμαϊκές λεγεώνες παγιδεύοντάς τες δίπλα σε έναν βάλτο το 9 μ.Χ., μέχρι τα σύνορα της Φινλανδίας που παγίδευσαν τους Σοβιετικούς τη δεκαετία του 1940. Οι ύπουλοι βάλτοι βόρεια του Κιέβου αποτέλεσαν μια τρομερή πρόκληση για τους στρατούς και στους δύο παγκόσμιους πολέμους.
Η στρατηγική επαναπότιση των αποστραγγισμένων τυρφώνων για την προετοιμασία μιας εχθρικής επίθεσης, ωστόσο, θα ήταν μια καινοτομία. Αλλά είναι μια ιδέα που αρχίζει να κερδίζει έδαφος, μεταξύ των περιβαλλοντολόγων, των στρατηγικών άμυνας και των πολιτικών.
Ο Pauli Aalto-Setälä, βουλευτής του κυβερνώντος Εθνικού Κόμματος Συνασπισμού της Φινλανδίας, υπέβαλε πέρυσι μια κοινοβουλευτική πρόταση καλώντας τη φινλανδική κυβέρνηση να αποκαταστήσει τους τυρφώνες για να διασφαλίσει τα σύνορά της και να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή.
«Στη Φινλανδία, έχουμε χρησιμοποιήσει τη φύση μας από μια άποψη άμυνας στην ιστορία», δήλωσε ο Aalto-Setälä, ο οποίος έχει τον βαθμό του ταγματάρχη και εκπαιδεύτηκε ως αξιωματικός αρμάτων μάχης κατά τη διάρκεια της θητείας του. «Συνειδητοποίησα ότι ειδικά στα ανατολικά σύνορα, υπάρχουν πολλές εξαιρετικές περιοχές για αποκατάσταση, για το κλίμα, αλλά και για να γίνει όσο το δυνατόν πιο δύσκολη η διέλευση».
Τα υπουργεία Άμυνας και Περιβάλλοντος της Φινλανδίας θα ξεκινήσουν τώρα συνομιλίες το φθινόπωρο σχετικά με το αν θα ξεκινήσουν ένα πιλοτικό έργο αποκατάστασης βάλτων, σύμφωνα με τη Haaranen, η οποία θα ηγηθεί της ομάδας εργασίας. «Προσωπικά είμαι πολύ ενθουσιασμένη με αυτό».
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου