Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Το νέο αφήγημα της Τουρκίας όσον αφορά τα μαχητικά αεροσκάφη για την Αεροπορία της, επικεντρώνεται στα F-35. Φαίνεται πως εγκαταλείπει τα F-16 που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του αεροπορικού της στόλου. Το ερώτημα είναι εάν η κακή πορεία της τουρκικής οικονομίας υπαγορεύει αυτή την απόφαση, γνωρίζοντας ότι η αποδέσμευση των πέμπτης γενιάς F-35 μοιάζει αυτή τη στιγμή με “mission impossible”. Κι αν αποδεσμευθούν, αυτό θα συνοδευθεί από οικονομικές εξελίξεις που θα επιτρέψουν στην Τουρκία να προχωρήσει, με βάση τα έξι που ήδη είχαν παραχθεί και πληρωθεί, ενώ ουδέποτε παραδόθηκαν. Κάπου εκεί υπεισέρχεται και η παράμετρος του εγχώριου μαχητικού KAAN…
Σε τηλεοπτική συνέντευξη στο CNN Turk στις 9 Απριλίου, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, εξέφρασε την ελπίδα ότι η χώρα του θα επιστρέψει στο πρόγραμμα των αμερικανικών μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35, κάνοντας λόγο για μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη με αυτό ως τελικό στόχο. Ο Φιντάν είπε ότι ελπίζει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να λάβει έξι αεροπλάνα για τα οποία έχει ήδη καταβάλει 1,4 δισ. δολ., σύμφωνα με το Middle East Eye. Το θέμα είχε θέσει ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Αμερικανό ομόλογό του Τραμπ, ζητώντας του την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα.
Έχουν περάσει έξι χρόνια από τότε που οι ΗΠΑ απομάκρυναν την Τουρκία, εξαιτίας της προμήθειας ρωσικών συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιβληματικής προστασίας S-400 Triumf. Οι Τούρκοι αναζητούν έκτοτε την ευκαιρία και τον τρόπο για να επιστρέψουν στα F-35. Το ερώτημα είναι εάν η “προσωπική σχέση” Τραμπ-Ερντογάν μπορεί να διευκολύνει την αποστολή τους. Η ιστορία αποδεικνύει ότι όσα είναι τα “όπλα” που θεωρεί η Τουρκία πως έχει για να πετύχει τον στόχο της, άλλες τόσες και περισσότερες είναι οι δυσκολίες και τα εμπόδια.
Ακόμα κι αν υπάρχει θετική προδιάθεση από την πλευρά του Τραμπ λόγω της αγάπης του για τις εμπορικές συμφωνίες δισεκατομμυρίων που περιλαμβάνουν και τον τομέα των εξοπλισμών, αυτό δεν αρκεί ειδικά στην περίπτωση της Τουρκίας, με δεδομένη την ειδική σχέση του Ισραήλ υπό τον Μπενιαμίν Νετανιάχου με τις ΗΠΑ και ειδικότερα με την κυβέρνηση Τραμπ. Παράλληλα, στο σύστημα λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ το Κογκρέσο έχει βαρύνουσα γνώμη και την τρέχουσα περίοδο οι διαθέσεις δεν είναι θετικές απέναντι στην Άγκυρα, ακόμα και από μεγάλο αριθμό Ρεπουμπλικάνων.
Σε κάθε περίπτωση, για να έχει ελπίδες επιστροφής η Άγκυρα θα πρέπει να βρει αποδεκτή από τους Αμερικανούς λύση στο θέμα των S-400, κάτι το οποίο δεν μοιάζει εύκολο, δεδομένης της δηλωμένης επιθυμίας Ερντογάν να μη διαταράξει τις σχέσεις με τη Ρωσία του Πούτιν. Ας μην ξεχνούμε επίσης, ότι η προμήθεια του συστήματος έγινε το 2019, στα τέλη της πρώτης θητείας Τραμπ, με αποτέλεσμα, παρά την προσωπική σχέση που επικαλούνται ακόμα και σήμερα οι Τούρκοι, να επιβληθούν σκληρότατες κυρώσεις.
Οι κυρώσεις αυτές επιβλήθηκαν με βάση τον νόμο CAATSA (τον Δεκέμβριο του 2020) και είχαν ως αποτέλεσμα να εξοβελιστεί η Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35. Επρόκειτο για πολύ σκληρό πλήγμα των ΗΠΑ στην Τουρκία, διότι ο συγκεκριμένος νόμος που ψηφίστηκε το 2017, επέβαλε αυστηρές κυρώσεις σε αντιπάλους των ΗΠΑ όπως το Ιράν, η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα… μια λίστα στην οποία προφανώς η Τουρκία θα προτιμούσε να μην έχει ενταχθεί.
CAATSA… καλά!
Αυτός είναι και ο λόγος που η άρση των κυρώσεων CAATSA θα πρέπει να θεωρείται ως κορυφαία προτεραιότητα για την Άγκυρα και μάλιστα για λόγους πολύ ευρύτερους από την τουρκική επιστροφή στο πρόγραμμα των F-35. Οι κυρώσεις αυτές μπλόκαρε την παροχή ανταλλακτικών για αμερικανικά οπλικά συστήματα που υπηρετούν στο τουρκικό οπλοστάσιο, των F-16 συμπεριλαμβανομένων, καθώς επίσης και την πρόσβαση των τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών στην αμερικανική τεχνολογία.
Η λύση του “προβλήματος S-400” μόνο απλή δεν είναι για τους Τούρκους, που δίνουν μεγάλη έμφαση και στη διεθνή εικόνα τους. Τελευταία ακούστηκε και το σενάριο να παραληφθούν από την Ινδία! Θεωρητικό ενδεχόμενο υπάρχει, όμως θα πρέπει να αποδειχθεί πως οι Ινδοί έχουν κάποιον λόγο να διευκολύνουν τους Τούρκους και να δυσαρεστήσουν τους Ρώσους, των οποίων η συναίνεση είναι απαραίτητη αλλά μη δεδομένη,
Εάν φυσικά υποτεθεί ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι ενδιαφέρονται να εμπλακούν σε μια τυπικά νόμιμη εξοπλιστική συναλλαγή, με την παροχή του “πιστοποιητικού τελικού χρήστη” (end user certificate) από τον κατασκευαστή. Οτιδήποτε διαφορετικό θα περιέπλεκε τις σχέσεις όλων με όλους και θα δημιουργούσε ένα επικίνδυνο προηγούμενο σε μια πολύ επικίνδυνη μεταβατική περίοδο για το διεθνές σύστημα.
Το υπό ανάπτυξη τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος KAAN
Ο αθέατος μελλοντικός ρόλος του KAAN
Θα ήταν λάθος να μην συμπεριληφθεί στην εξίσωση και η τουρκική προσπάθεια ανάπτυξης εγχώριου μαχητικού αεροσκάφους, του KAAN. Μπορεί οι Τούρκοι να το αποκαλούν 5ης γενιάς, αλλά προφανώς δεν θα είναι. Αυτό δεν αναιρεί τη σημασία του για την τουρκική Αεροπορία, εάν το πρόγραμμα πετύχει. Η επιμονή της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας είναι αξιοθαύμαστη, ενώ δεδομένη είναι και η προσπάθεια όσο το δυνατόν μεγαλύτερης αυτονόμησης της Τουρκίας από τους διεθνείς προμηθευτές στον τομέα των εξοπλισμών.
Δεν αποκλείεται κι εδώ να σημειώσουν άλλη μια επιτυχία, όσο κι αν αυτή αργήσει να έρθει, όσα δισ. δολ. κι αν χρειαστεί να επενδύσουν. Όντας ρεαλιστές, προφανώς δεν σκοπεύουν να ανταγωνιστούν το F-35. Σκοπεύουν όμως να αναπτύξουν ένα αεροσκάφος που θα κάνει τη βρώμικη δουλειά για την THK, το οποίο θα έχει χαμηλό κόστος επιχειρησιακής αξιοποίησης και συντήρησης και θα στηρίζεται σε μεγάλους αριθμούς.
Με αυτό τον τρόπο η επένδυση θα επιστρέφει και θα ανακυκλώνεται συνεχώς στην τουρκική οικονομία, με στόχο κάποια στιγμή να επιτευχθεί απόσβεση. Εάν πετύχουν, ούτε την εξαγωγική προοπτική δεν πρέπει να αποκλείουμε, με δεδομένο το παράδειγμα των κορβετών κλάσης ADA. Δεν είναι πλοία – φόβητρα, πρώτης γραμμής. Όμως τα βελτιώνουν συνέχεια και τα ρίχνουν στο νερό με ένα ποσό πέριξ των 250 εκατ. δολ. Με ναυπήγηση 100% από τουρκικά ναυπηγεία…
Η αποδέσμευση της Τουρκίας από τους περιορισμούς CAATSA θα ανοίξει το δρόμο για την ενσωμάτωση αμερικανικών τεχνολογιών στο KAAN (π.χ. κινητήρες). Εξάλλου, οι Τούρκοι δεν αναπτύσσουν μόνοι τους εκ του μηδενός τις τεχνολογίες. Αγοράζουν κάτι “αξιοπρεπές” και εν συνεχεία προσπαθούν και το εξελίσσουν. Πολύ γενικά. Αυτό σημαίνει πλήρη μεταφορά τεχνογνωσίας.
Το αν κάποια στιγμή η τουρκική προσπάθεια θα “σκοντάψει” στο ότι τα τουρκικά εξοπλιστικά προϊόντα εμφανίζονται απέναντι σε αυτά των προμηθευτών τους, με ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές δεν μπορεί να αποκλειστεί. Προς το παρόν η Τουρκία πορεύεται με απόλυτη προσήλωση στον στόχο της ανάπτυξης προϊόντων επί των οποίων θα έχει τον απόλυτο έλεγχο. Ο Ερντογάν κομπάζει ότι η εξοπλιστική αυτονομία της χώρας του πλησιάζει το 80%. και 60-65% να είναι το πραγματικό, λίγο είναι;
Κοινώς, ο ανομολόγητος στόχος των Τούρκων είναι να τελειώσουν τις δεκαετίες που ακολουθούν με τα F-16. Όλα αυτά είναι κομμάτια ενός δυσεπίλυτου παζλ για όσους συναλλάσσονται με την Άγκυρα. Η γεωγραφική θέση της Τουρκίας που καθορίζει τη γεωστρατηγική της σημασία, εάν φυσικά παραμείνει ως έχει, κάτι που δεν κρύβουν οι ίδιοι οι Τούρκοι ότι τους ανησυχεί, θα αποτελεί πάντα το μεγάλο όπλο της -ισλαμιστικής ή κεμαλικής ή όποιας άλλης- ηγεσίας της.
Το δε αέναο παζάρι, είναι “χαραγμένο” στο αποκαλούμενο ως “τουρκικό DNA”, παρότι οι Τούρκοι πολίτες εξακολουθούν κατά συντριπτική πλειοψηφία να πέφτουν από τα σύννεφα, όταν διαπιστώνουν τις επιμειξίες αιώνων…
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου