“Το κόμμα του Ερντογάν οδηγεί την Τουρκία σε εμφύλιο πόλεμο”, αναφέρει σε άρθρο του ο σημαντικό; αναλυτής Γιούρι Μαβάσεφ, ανατολιστής, που είναι διευθυντής του Κέντρου Μελέτης της Νέας Τουρκίας. Ο Ερντογάν σαφώς δεν μπορεί να συμβιβαστεί με το γεγονός ότι ο ίδιος και το κόμμα του δεν έχουν πλέον την ισχύ να υποτάξουν ολόκληρη τη χώρα. Η τουρκική αντιπολίτευση έχει γίνει συλλογικά η φωνή περισσότερων από τους μισούς απογοητευμένους πολίτες. Και όσο ισχυρότερος είναι ο υπερπληθωρισμός στην Τουρκία, τόσο λιγότερη συμπάθεια υπάρχει για τον Ερντογάν.
Στις 23 Φεβρουαρίου, ένα σημαντικό γεγονός για τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν έλαβε χώρα στην Άγκυρα: το 8ο συνέδριο του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του οποίου ηγείται. Η εκδήλωση είχε σκοπό να ξεκαθαρίσει την πολιτική πορεία του κράτους μέχρι το 2028, όταν ο σημερινός αρχηγός, σύμφωνα με το σύνταγμα, θα υποχρεωθεί να αποχωρήσει από τα καθήκοντά του. Στο μεταξύ, η αντιπολίτευση επιμένει ολοένα και περισσότερο στη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών με φόντο την καταστροφική κατάσταση με τον υπερπληθωρισμό στη χώρα. Ο Ερντογάν και το κόμμα του, ως απάντηση στην κριτική, αποφάσισαν να κηρύξουν την έναρξη «κυνηγετικής περιόδου» εναντίον της αντιπολίτευσης, ισορροπώντας στο χείλος του εμφυλίου πολέμου.
Σημειωτέον ότι, το συνέδριο οποιουδήποτε κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία απέχει πολύ από μια συνηθισμένη, επίσημη εκδήλωση. Άλλωστε, ακόμη και μετά την αλλαγή της μορφής της διακυβέρνησης από κοινοβουλευτική σε προεδρική το 2017, η δημοκρατία, στην ουσία, παρέμεινε μια κομματική χώρα. Και αυτό είναι απολύτως κατανοητό, αφού στην Τουρκία οι συμπάθειες των πολιτών για το ένα ή το άλλο κόμμα σχετίζονται άμεσα με τον τρόπο ζωής τους.
Ακόμη και σε τέτοια χρηστικά ζητήματα όπως η απασχόληση, δεδομένης της παραδοσιακά υψηλής ανεργίας, συχνά εξαρτώνται από το ποιο κόμμα θα κερδίσει τις γενικές και τοπικές εκλογές. Έτσι, ένας ισλαμιστής ή εθνικιστής πολιτικός από τον σύμμαχο του AKP του Ερντογάν, το MHP (Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος), είναι πιο πιθανό να προτιμήσει τα θρησκευτικά στελέχη. Στην περίπτωση των γυναικών, το πράσινο χρώμα το βλέπουμε σε όσες φορούν μαντίλα ενώ στους άνδρες, σε όσους επιδεικτικά δεν πίνουν αλκοόλ και επίσης τηρούν επιδεικτικά άλλους ισλαμικούς κανόνες.
Φυσικά, οι ισχυρές θέσεις των ισλαμιστικών ή κοσμικών κομμάτων σε ένα συγκεκριμένο έδαφος της Τουρκίας εξασφαλίζουν και την κατανομή των δημοσιονομικών πόρων που χρειάζονται. Οι συμβάσεις ανατίθενται σε ιδρύματα και οργανισμούς που βρίσκονται ιδεολογικά κοντά στους νικητές, ενώ οι υπόλοιποι αφήνονται να περιμένουν προ των πυλών με την ελπίδα της νίκης των άλλων υποψηφίων.
Επιπλέον, η μοίρα αυτής ή της άλλης επιχείρησης εξαρτάται από τις κομματικές προτιμήσεις των Τούρκων, για παράδειγμα, εκείνων που κερδίζουν χρήματα πουλώντας αλκοόλ, το οποίο απαγορεύεται στους μουσουλμάνους και το οποίο πρόσφατα έχει τρομερή ζήτηση στις μεγάλες πόλεις. Τα ροκ-κλαμπ και τα αποκαλυπτικά ρούχα δεν είναι επίσης του γούστου των ισλαμιστών.
Αν κρίνουμε, όμως, από τις δηλώσεις του ο Ερντογάν στο συνέδριο, δεν ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για τη διαιρεμένη χώρα του, αλλά για τη διατήρηση της προσωπικής του εξουσίας και τη μετενσάρκωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη μια ή την άλλη μορφή. Προκειμένου να λυθούν αυτά τα δύο προβλήματα, σύμφωνα με τον πρόεδρο, είναι πολύ πιο σημαντικό ότι η Τουρκία είναι «ο παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή UAV και κατατάσσεται 11η στον κόσμο στις εξαγωγές αμυντικής βιομηχανίας».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα βρίσκεται στο κατώφλι ενός τόσο «μεγάλου μετασχηματισμού και εντυπωσιακής οικονομικής επανάστασης» που ο 21ος αιώνας είναι εγγυημένο ότι θα γίνει ο «τουρκικός αιώνας». Ταυτόχρονα, το μόνο που εμποδίζει την προέλασή της είναι το πρόβλημα της τρομοκρατίας, από το οποίο οι Τούρκοι «σίγουρα θα απαλλαγούν». Ο εθνικός ηγέτης δεν εξέφρασε άλλες συνταγές για τη βελτίωση της ζωής σε μια χώρα που υποφέρει από υπερπληθωρισμό στο συνέδριο. Όμως ο Ερντογάν απέχει πολύ από το να είναι αδρανής.
Την παραμονή του κυβερνώντος συνεδρίου του AKP, η αστυνομία συνέλαβε τους συντάκτες της έκθεσης της Τουρκικής Ένωσης Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών (TUSIAD), Ορχάν Τουράν και Ομέρ Αράς, των οποίων το αμάρτημα ήταν ότι, «μη κατανοώντας τη θέση τους», αποφάσισαν να επιστήσουν νομικά την προσοχή της κυβέρνησης στα προβλήματα στην οικονομία και το δικαστικό σύστημα.
Στην έκθεσή τους, διακεκριμένοι εκπρόσωποι της τουρκικής επιχειρηματικής κοινότητας επέτρεψαν στους εαυτούς τους να δώσουν στις αρχές αρκετές συστάσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος στη δημοκρατία. Αν και το συνέδριο του κόμματος ανακοίνωσε επίσημα μεταρρυθμίσεις που δήθεν θα επηρέαζαν τα συμφέροντα της επιχειρηματικής κοινότητας. Προφανώς, κατά την κατανόηση των κομματικών λειτουργών, τα «συμφέροντα» θα υπάρχουν πλέον απομονωμένα από την «επιχειρηματική κοινότητα».
Από την άλλη, τα λόγια του Ερντογάν στο γεγονός ότι στη «νέα Τουρκία» δεν υπάρχει πλέον «θέση για την παραοικονομία» ξεκαθαρίζουν πολλά. Οι αρχές χρειάζονται και τους κατάλληλους επιχειρηματίες. Τα κυβερνητικά ΜΜΕ τους επιτέθηκαν με σφοδρότητα…
Το να λέμε ότι η κράτηση επιχειρηματιών και οι θρησκευτικές επιθέσεις εναντίον τους από κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης έχουν ξεσηκώσει την αντιπολίτευση δεν σημαίνει τίποτα. Άλλωστε, η «κυνηγετική περίοδος» άνοιξε επίσημα όχι μόνο για την αντιπολίτευση, αλλά και για κάθε επικριτή του καθεστώτος Ερντογάν. Και αυτό το συναίσθημα δεν ξεγέλασε την αντιπολίτευση.
Σύντομα, μια εξίσου σκανδαλώδης δήλωση με τον ίδιο ριζοσπαστικό θρησκευτικό τόνο έγινε στο κοινοβούλιο. Ο ισλαμιστής βουλευτής Faruk Dinç φέρεται να είπε μόνο για λογαριασμό του: «Το φάρμακό μας είναι το αγαπημένο μας Ισλάμ και ο κεμαλισμός είναι ένα δηλητήριο που δεν θα πιούμε». Εν τω μεταξύ, τέτοιες αναφορές στο Ισλάμ και η αντίθεση στον ιδρυτή και πρώτο πρόεδρό του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ δεν αποτελούν απλώς πρόκληση ή προσβολή προς το κόμμα του CHP. Ο κεμαλισμός ως ιδεολογία είναι πολύ ευρύτερος από τη συστημική αντιπολίτευση και επηρεάζει τις απόψεις ίσως της πλειοψηφίας του πληθυσμού της χώρας. Ακόμη και μεταξύ των ισλαμιστών υπάρχουν εκείνοι που αναγνωρίζουν τη συμβολή του Ατατούρκ, τουλάχιστον στον πόλεμο για την ανεξαρτησία.
Με λίγα λόγια, ο βουλευτής έριξε αναμμένο σπίρτο στις εύφλεκτες ουσίες της τουρκικής πολιτικής. Αλλά δύσκολα θα τολμούσε να το κάνει αυτό χωρίς την άνωθεν κάλυψη.
Υπάρχει μόνο μία εξήγηση για τέτοια αυτοκτονικά βήματα προς τον εμφύλιο πόλεμο. Ο Ερντογάν σαφώς δεν μπορεί να συμβιβαστεί με το γεγονός ότι ο ίδιος και το κόμμα του δεν έχουν πλέον την ισχύ να υποτάξουν ολόκληρη τη χώρα. Η τουρκική αντιπολίτευση έχει γίνει συλλογικά η φωνή περισσότερων από τους μισούς απογοητευμένους πολίτες. Αυτό αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα των γενικών εκλογών του 2023 και ιδιαίτερα των τοπικών εκλογών του 2024, όταν η αντιπολίτευση πήρε, μεταξύ άλλων, τον έλεγχο της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης,.
Παρεμπιπτόντως, στις τελευταίες προεδρικές εκλογές πριν από δύο χρόνια, ο Ερντογάν κατάφερε να εξασφαλίσει τη στήριξη όχι της συντριπτικής πλειοψηφίας των ψηφοφόρων, και κέρδισε την προεδρία στον δεύτερο γύρο. Και αυτό έγινε μόνο χάρη σε μια μεγαλειώδη χειρονομία ενός από τους συμμετέχοντες στον αγώνα – ενός γραφειοκράτη που δεν κρύβει ιδιαίτερα τις σχέσεις του με τις ειδικές υπηρεσίες της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν – τον Σινάν Ογκάν. Ο τελευταίος μοιράστηκε εγκαίρως με τον Ερντογάν το ελάχιστο ποσοστό των ψήφων που έλειπαν.
Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι όλες οι πρόσφατες κοινοβουλευτικές νίκες της φιλοπροεδρικής Λαϊκής Συμμαχίας συνδέονται στενά με την υποστήριξη των εταίρων του συνασπισμού – των εθνικιστών από το MHP. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το ΑΚΡ του Ερντογάν, άρα και ο ίδιος, δεν έχει μια ανεξάρτητη πολιτική δύναμη που να στέκεται γερά στα πόδια της. Το κόμμα του Ερντογάν χάνει ραγδαία δημοτικότητα – και τα στοιχεία το επιβεβαιώνουν.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η εταιρεία κοινωνιολογικών ερευνών ASAL Arastirma στα τέλη Ιανουαρίου 2025, οι μισοί από τους ερωτηθέντες στην Τουρκία τάσσονται υπέρ της διεξαγωγής πρόωρων γενικών εκλογών. Εν τω μεταξύ, μια άλλη εταιρεία δημοσκοπήσεων, η SER-AR, διαπίστωσε ότι το 54,92% των Τούρκων που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν υπέρ των πρόωρων εκλογών.
Αυτά τα θλιβερά αποτελέσματα για την κυβέρνηση, που συνδέονται με τον υπερπληθωρισμό, ο οποίος σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία ξεπέρασε το 80% το 2024, ενίσχυσαν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην ιδέα ότι πρέπει να επισπεύσει την ανακοίνωση του υποψηφίου του. Ως εκ τούτου, ήδη στις 23 Μαρτίου, η Τουρκία θα μάθει το όνομα του υποψηφίου για την προεδρία της αντιπολίτευσης.
Στη συνέχεια, ο αναλυτής αναφέρεται στην περίπτωση του νυν δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος παραμένει φαβορί σε πολλές δημοσκοπήσεις. Αυτό φοβίζει τις αρχές, δεδομένων και των δικαστικών ερευνών εναντίον του από το καθεστώς. Ωστόσο, σύμφωνα με μια μακρόχρονη παράδοση στην Τουρκία, ένας πολιτικός που αδιαφορεί για το νόμο δεν είναι ήρωας και επομένως δεν έχει θέση στην πολιτική. Ο ίδιος ο Ερντογάν έλαβε κάποτε εθνική αναγνώριση μετά τη φυλάκιση που του επέβαλε το σύστημα.
Φυσικά, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι αρχές κινητοποιούν το εκλογικό σώμα μέσα από εθνικιστικά και θρησκευτικά συναισθήματα. Η μέθοδος είναι κλασική και έχει λειτουργήσει στο παρελθόν. Όμως, τέτοια παιχνίδια είναι αποτελεσματικά και προβλέψιμα μόνο σε μια σχετικά σταθερή οικονομική κατάσταση, όταν τα «καλά» μπορούν ακόμα να μοιραστούν με τον πληθυσμό. Τώρα όμως η κατάσταση είναι ριζικά διαφορετική.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου