Του Σωτήρη Σιδέρη
Ο Ερντογάν επιστρέφει σταδιακά στους πολύπλευρους τακτικισμούς του, αναβαθμίζοντας την εξωτερική του πολιτική στην Μέση Ανατολή, ωστόσο ρόλο δεν έχει πάρει όπως στον πόλεμο της Ουκρανίας. Για να εδραιώσει μάλιστα την τακτική του, επέλεξε να κάνει σπαραξικάρδιες δηλώσεις για τις γειτονιές του κόσμου που κάποτε ήταν επαρχίες της οθωμανικής αυτοκρατορίας και μετά τόλμησαν να κάνουν εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Ο Ερντογάν είναι σπουδαίος ηγέτης, ενίοτε όμως χάνεται στις φαντασιώσεις του.
Ο Ερντογάν επιστρέφει σταδιακά στους πολύπλευρους τακτικισμούς του, αναβαθμίζοντας την εξωτερική του πολιτική στην Μέση Ανατολή, ωστόσο ρόλο δεν έχει πάρει όπως στον πόλεμο της Ουκρανίας. Για να εδραιώσει μάλιστα την τακτική του, επέλεξε να κάνει σπαραξικάρδιες δηλώσεις για τις γειτονιές του κόσμου που κάποτε ήταν επαρχίες της οθωμανικής αυτοκρατορίας και μετά τόλμησαν να κάνουν εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Ο Ερντογάν είναι σπουδαίος ηγέτης, ενίοτε όμως χάνεται στις φαντασιώσεις του.
Το ταξίδι στον χρόνο του Ερντογάν περιελάμβανε και την Θεσσαλονίκη μεταξύ άλλων. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν ένας Έλληνας πολιτικός ενώπιον του Ερντογάν μιλούσε για τις πόλεις της καρδιάς του, την Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο. Πέρα όμως από τις φαντασιώσεις, ο Τούρκος πρόεδρος και αξιωματούχοι του, επαναφέρουν την αναθεωρητική τους ατζέντα, προφανώς για να υπονομεύσουν το κλίμα του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας που είναι προγραμματισμένο για τις 7 Δεκεμβρίου. Υπάρχει κάτι στο παρασκήνιο που δεν πάει καλά και η Άγκυρα επαναφέρει ένα κλίμα ελεγχόμενης έντασης ή απλά επαναλαμβάνει τον εαυτό του ο Ερντογάν;. Και να σκεφθεί κανείς ότι ο Μητσοτάκης ομνύει στην θετική ατζέντα...
Ελιγμοί στην σκακιέρα
Το τελευταίο διάστημα είναι πυκνό σε γεγονότα που είναι μάλιστα σε εξέλιξη και είναι δύσκολο προς το παρόν να γίνει αξιόπιστη αποτίμηση. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που προκαλούν προβληματισμό. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πιστή στο πνεύμα κατευνασμού της Τουρκίας δεν έχει κάνει την παραμικρή κίνηση ούτε στο Αιγαίο, ούτε στην διεθνή σκηνή που να προκαλέσει την Άγκυρα. Έγινε η συνάντηση για τα ΜΟΕ που θα συνεχιστεί, έγινε η συνάντηση σε επίπεδο ΥΠΕΞ και λογικά όλα φαντάζουν θετικά για την πραγματοποίηση του Συμβουλίου στις 7 Δεκεμβρίου.
Στον πόλεμο της Γάζας ο Ερντογάν έχει πάρει σαφή θέση. Δύο παράγοντες επηρεάζουν την τακτική του. Πρώτος, η ανάγκη της Άγκυρας να καταστήσει σαφές στις ΗΠΑ ότι είναι απαραίτητη στη Μέση Ανατολή και στο Ισραήλ, αλλά πρώτα να ακουστούν οι όροι της που σίγουρα έχουν σχέση με την Συρία και τους Κούρδους. Ο Τούρκος πρόεδρος διαμαρτύρεται μονίμως και έντονα για την προστασία που παρέχουν οι ΗΠΑ στους Κούρδους της Βόρειας Συρίας, όπου έχει εισβάλλει τη Τουρκία σε μια ζώνη 30 χιλιομέτρων και δεν τον αφήνουν να ολοκληρώσει έναν πόλεμο εναντίον τους. Οι Κούρδοι ωστόσο πολεμούν κατά των υπολειμμάτων του ISIS και τους στηρίζουν και οι Ρώσοι.
Δεύτερος παράγοντας , η προσπάθεια του Ερντογάν να γίνει απαραίτητος και στις αραβικές χώρες που δεν φαίνεται να θέλουν όμως αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας. Έτσι βλέπουμε το Κατάρ να κάνει δική του διπλωματία παρασκηνίου και να μιλά και με το Ισραήλ και με την Χαμάς. Τη Σαουδική Αραβία να μιλά και με το Ισραήλ και με το Ιράν, προφανώς και με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η Αίγυπτος έχει την δική της πολιτική και φυσικά δεν θέλει την Τουρκία στα σύνορά της, στη Γάζα, το αντίθετο μάλιστα.
Οπότε το όνειρο μιας Τουρκίας που ηγείται του ισλαμικού κόσμου και πρωταγωνιστεί διπλωματικά χάνει έδαφος. Οπότε μοιάζει σχεδόν αυτονόητο , ο Ερντογάν να αρχίζει να κινείται και σε άλλα μέτωπα , είτε για να ενεργοποιήσει τη Δύση ως συνομιλητή της, είτε για εσωτερικούς λόγους. Με απλά λόγια οι δηλώσεις για τα νησιά και οι δηλώσεις περί των πόλεων της καρδιάς του Ερντογάν είναι εντελώς αψυχολόγητες. Εκτός και αν απευθύνεται αποκλειστικά στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπου τυγχάνουν θερμής υποδοχής τα εθνικιστικά παραληρήματα του Τούρκου προέδρου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συνεχίσει να είναι υποχωρητικός μέχρι του σημείου που θα νοιώσει ότι αντιδρά η ακροδεξιά του πτέρυγα για να αντιδράσει. Θέλει πάση θυσία να γίνει το Συμβούλιο και να υπάρξουν θετικές ανακοινώσεις για το μεταναστευτικό και το μορατόριουμ, καθώς βλέπει ότι η ηρεμία στο Αιγαίο κλυδωνίζεται από τις δηλώσεις Τούρκων.
Επί της ουσίας ο Μητσοτάκης , ακόμη και αν υπάρξει πρόβλημα θα απευθυνθεί στις ΗΠΑ , τη Γερμανία και την ΕΕ για να κατευνάσουν την Άγκυρα. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να λύσει κανένα πρόβλημα, όπως δεν έλυσε κανένα πρόβλημα η στεγανοποίηση της εξωτερικής πολιτικής, οι διπλωματικές αρρυθμίες που ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει προκαλέσει με την ασάφεια των δηλώσεών του. Το ερώτημα είναι αν η Άγκυρα ζητά κάτι στο παρασκήνιο και για τον λόγο αυτό οξύνει το κλίμα. Η λογική του Ερντογάν είναι πως όταν ανοίγει ένα μέτωπο το πάει μέχρι τέλους. Υπό αυτό το πρίσμα, αν πράγματι υπάρχει κάτι στο παρασκήνιο , είναι θέμα χρόνου να το δημοσιοποιήσει η ίδια η Τουρκία.
Δυστυχώς και στην εξωτερική πολιτική, η κυβέρνηση δεν έχει αντιπολίτευση.
Γι αυτό και η νέα εξέλιξη προκαλεί προβληματισμό και ισχυρές επιφυλάξεις για το τι διακυβεύεται.
Δημοσίευση σχολίου