Εποχή μεσοπολέμου θυμίζουν οι παραλογισμοί του καθεστώτος Ερντογάν.
Συνέπεια της ανοχής της Δύσης και των διεθνών θεσμικών οργάνων.
Του ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Η τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο και οι απειλές κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδος, για κατάληψη νησιών, έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, σε σημείο που κανείς πλέον δεν αποκλείει ένα θερμό επεισόδιο, που μπορεί να οδηγήσει και σε πολεμική αναμέτρηση.
Μόλις προ δύο ημερών ο πολιτικός εταίρος του καθεστώτος Ερντογάν, ο γνωστός ακροδεξιός Μπαχτσελί, αμφισβήτησε την ελληνική κυριαρχία επί των Δωδεκανήσων, τα οποία χαρακτήρισε… τουρκικά. Συγχρόνως, η Τουρκία υπέγραψε νέα συμφωνία με τη Λιβύη, η οποία παραβιάζει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, γεγονός που έτυχε γενικότερης καταδίκης από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τη Γερμανία και άλλες χώρες.
Οι ακραίες αυτές θέσεις, που προκαλούν πρόσθετη ένταση στις ήδη τεταμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις, ασφαλώς έτυχαν της ψύχραιμης αλλά και δέουσας απάντησης από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των υπολοίπων κοινοβουλευτικών κομμάτων. Παράλληλα, ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας και οι διπλωματικές μας αρχές στο εξωτερικό προέβησαν σε άμεση ενημέρωση των κοινοτικών και άλλων χωρών για τις απειλές του τούρκου αξιωματούχου, ενώ και τα τρία όπλα των Ενόπλων Δυνάμεων τέθηκαν σε ετοιμότητα για αντιμετώπιση τυχόν έμπρακτης απειλής.
Ενδιαφέρον έχει η αντίδραση των δυτικών χωρών, κυρίως σε επίπεδο ΕΕ και ΝΑΤΟ. Εύλογα διερωτάται κανείς γιατί η Άγκυρα εντείνει τις απειλές της σε μια περίοδο που η διεθνής κατάσταση, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, είναι λίαν εύθραυστη, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, που απειλεί τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι θα λάβει γενικότερη και ευρύτερη έκταση, πυροδοτώντας έναν Τρίτο Παγκόσμιο πόλεμο, που θα ήταν η καταστροφή της ανθρωπότητας.
Οι ερμηνείες και οι απόψεις για την έξαρση της τουρκικής παραβατικότητας, πολλές. Για παράδειγμα, πολλοί πιστεύουν ότι με τη νέα τουρκολιβυκή συμφωνία, που παραβιάζει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου, ο Ερντογάν επιδιώκει τη δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων, αποκτώντας διπλωματικά και νομικά ερείσματα για διενέργεια ερευνών, με περαιτέρω στόχο να εξαναγκάσει την Ελλάδα σε συνεκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή νοτίως και ανατολικά της Κρήτης και του Καστελλόριζου και γενικότερα στον διαμερισμό του Αιγαίου. Η έξαρση της τουρκικής παραβατικότητας αποδίδεται, επίσης, και σε εσωτερικές σκοπιμότητες.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η επανεκλογή του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές την ερχόμενη άνοιξη είναι λίαν αμφίβολη έως αδύνατη και ο τούρκος Πρόεδρος προκαλεί τεχνητή ένταση με την Ελλάδα για να προκαλέσει αναβολή της διεξαγωγής τους και να αυξήσει το προσωπικό του κύρος, ως υπέρμαχος των εθνικών συμφερόντων. Και οι δύο εκδοχές είναι βάσιμες και ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα. Η αιτιώδης όμως συνάφεια, ή causa adequate κατά το Ρωμαϊκό Δίκαιο, που συντελεί αποφασιστικά στην αλαζονική έως παρανοϊκή συμπεριφορά των τούρκων αξιωματούχων, συνδέεται με την ανοχή που επιδεικνύει η Δύση – με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ και άλλες μεγάλες χώρες της ΕΕ. Και η ανεκτική στάση πηγάζει από υπερεκτίμηση της γεωπολιτικής σημασίας της Τουρκίας για τη Δύση, ακόμη και στη σημερινή εποχή που η σύγχρονη τεχνολογία έχει αλλάξει πολλές σταθερές της γεωπολιτικής.
Διερωτήθηκαν, άραγε, οι διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής των χωρών της Δύσης ποια θα ήταν η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας χωρίς την Κρήτη, το αβύθιστο αεροπλανοφόρο, όπως χαρακτηρίζεται, το Ισραήλ και εσχάτως την Αλεξανδρούπολη; Ασφαλώς, εκτός της αντίληψης για τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας, εκείνο που επίσης παίζει μεγάλο ρόλο είναι τα επενδυμένα οικονομικά συμφέροντα πολλών δυτικών χωρών, και μάλιστα υπό πολλές μορφές. Όσο για το ΝΑΤΟ και τις χώρες-μέλη ισχύει η εύστοχη σύγκριση που κάνει παλαιός διακεκριμένος πρέσβης με την Αθηναϊκή Συμπολιτεία, στην οποία μετρούσε μόνο ο λόγος των Αθηναίων, όπως ισχύει σήμερα για τον ρόλο των ΗΠΑ στη Νατοϊκή Συμμαχία.
Θα επιχειρήσουμε να απαριθμήσουμε ορισμένα από τα γεγονότα που αποδεικνύουν τον αρνητικό ρόλο που έπαιξε η ανοχή της Δύσης σε παραβατικές συμπεριφορές της Άγκυρας που δεν περιορίζονται μόνο στην περίοδο Ερντογάν. Δεν θα συμπεριλάβουμε την Κύπρο και το Κυπριακό, όπου η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει το 1/3 της εδαφικής επικράτειας, που αποτελεί όνειδος για τον ΟΗΕ και την παγκόσμια κοινότητα. Προ τριετίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε αποφασίσει την επιβολή κυρωτικών μέτρων κατά της Τουρκίας, αναθέτοντας στον αρμόδιο Επίτροπο για τις Εξωτερικές Υποθέσεις Ζοζέπ Μπορέλ να μελετήσει και να εισηγηθεί συγκεκριμένες προτάσεις. Ακόμη τις μελετάει… Πώς, άραγε, ερμηνεύει ο τούρκος Πρόεδρος αυτήν τη σιωπηρή ακύρωση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Το ερώτημα δεν νομίζουμε ότι απαιτεί ιδιαίτερη αναλυτική σκέψη. Ένα άλλο ερώτημα είναι: Γιατί εκλήθη η Τουρκία να συμμετάσχει στις εργασίες του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Πράγα, αφού οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν από καιρού ανασταλεί, ενώ με τη μη πρόσκλησή της θα μπορούσε να σταλεί ένα σαφές μήνυμα αποδοκιμασίας των απειλών που μόλις προ ημερών εξαπέλυσε κατά χώρας-μέλους της ΕΕ; Υποκριτική απάντηση: Προς διευκόλυνση επαφών και διπλωματικού διαλόγου! Ποια ήταν και εξακολουθεί να είναι η στάση της Τουρκίας στο Ουκρανικό; Πλήρης διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την επιβολή κυρωτικών μέτρων κατά της Ρωσίας, για να κερδίσει την ανάθεση μεσολαβητικού ρόλου, που ανεβάζει το στρατηγικό και πολιτικό βάρος της.
Ανοχή σημειώνεται και στο θέμα της καταπάτησης από το ερντογανικό καθεστώς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών αξιών, όπως και των δικαιωμάτων της κουρδικής μειονότητας, που υπολογίζεται σε 25 εκατομμύρια. ΗΠΑ και Ρωσία ανέχθηκαν, προ ετών, την προώθηση τουρκικών στρατευμάτων επί συριακού εδάφους και σε περιοχή 100 περίπου χιλιομέτρων κατά μήκος και 30 χιλιομέτρων εις βάθος, όπου κυριαρχεί το κουρδικό στοιχείο, προς προστασία δήθεν από τις δυνάμεις του PKK.
Η εγκατάλειψη από τον πρώην Πρόεδρο Τραμπ των Κούρδων, που είχαν συντελέσει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των δυνάμεων του ISIS, σε συνδυασμό με την παραμονή τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Συρία ουσιαστικά ανέβαλε ή και ματαίωσε τις χρόνιες επιδιώξεις των Κούρδων για απόκτηση δικής τους, αυτόνομης υπόστασης στο Ιράκ και στις όμορες χώρες, ενώ αφαίρεσε από τον κόρφο της Τουρκίας ένα αγκάθι που τη βασανίζει και την εκθέτει διεθνώς, το Κουρδικό...
Η ελληνική διπλωματία, που υλοποιεί και εφαρμόζει τις αποφάσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, οφείλει, όπως είναι βέβαιο ότι πράττει, να ενημερώνει τη διεθνή κοινότητα για την τουρκική παραβατικότητα και συγχρόνως να υπενθυμίζει ανοχές, ελλείψεις και παραλείψεις που συντελούν στην παράνομη συμπεριφορά της Άγκυρας, η οποία αργά ή γρήγορα θα προσλάβει και γενικότερο αντιδυτικό χαρακτήρα.
Η τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο και οι απειλές κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδος, για κατάληψη νησιών, έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, σε σημείο που κανείς πλέον δεν αποκλείει ένα θερμό επεισόδιο, που μπορεί να οδηγήσει και σε πολεμική αναμέτρηση.
Μόλις προ δύο ημερών ο πολιτικός εταίρος του καθεστώτος Ερντογάν, ο γνωστός ακροδεξιός Μπαχτσελί, αμφισβήτησε την ελληνική κυριαρχία επί των Δωδεκανήσων, τα οποία χαρακτήρισε… τουρκικά. Συγχρόνως, η Τουρκία υπέγραψε νέα συμφωνία με τη Λιβύη, η οποία παραβιάζει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, γεγονός που έτυχε γενικότερης καταδίκης από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τη Γερμανία και άλλες χώρες.
Οι ακραίες αυτές θέσεις, που προκαλούν πρόσθετη ένταση στις ήδη τεταμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις, ασφαλώς έτυχαν της ψύχραιμης αλλά και δέουσας απάντησης από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των υπολοίπων κοινοβουλευτικών κομμάτων. Παράλληλα, ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας και οι διπλωματικές μας αρχές στο εξωτερικό προέβησαν σε άμεση ενημέρωση των κοινοτικών και άλλων χωρών για τις απειλές του τούρκου αξιωματούχου, ενώ και τα τρία όπλα των Ενόπλων Δυνάμεων τέθηκαν σε ετοιμότητα για αντιμετώπιση τυχόν έμπρακτης απειλής.
Ενδιαφέρον έχει η αντίδραση των δυτικών χωρών, κυρίως σε επίπεδο ΕΕ και ΝΑΤΟ. Εύλογα διερωτάται κανείς γιατί η Άγκυρα εντείνει τις απειλές της σε μια περίοδο που η διεθνής κατάσταση, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, είναι λίαν εύθραυστη, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, που απειλεί τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι θα λάβει γενικότερη και ευρύτερη έκταση, πυροδοτώντας έναν Τρίτο Παγκόσμιο πόλεμο, που θα ήταν η καταστροφή της ανθρωπότητας.
Οι ερμηνείες και οι απόψεις για την έξαρση της τουρκικής παραβατικότητας, πολλές. Για παράδειγμα, πολλοί πιστεύουν ότι με τη νέα τουρκολιβυκή συμφωνία, που παραβιάζει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου, ο Ερντογάν επιδιώκει τη δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων, αποκτώντας διπλωματικά και νομικά ερείσματα για διενέργεια ερευνών, με περαιτέρω στόχο να εξαναγκάσει την Ελλάδα σε συνεκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή νοτίως και ανατολικά της Κρήτης και του Καστελλόριζου και γενικότερα στον διαμερισμό του Αιγαίου. Η έξαρση της τουρκικής παραβατικότητας αποδίδεται, επίσης, και σε εσωτερικές σκοπιμότητες.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η επανεκλογή του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές την ερχόμενη άνοιξη είναι λίαν αμφίβολη έως αδύνατη και ο τούρκος Πρόεδρος προκαλεί τεχνητή ένταση με την Ελλάδα για να προκαλέσει αναβολή της διεξαγωγής τους και να αυξήσει το προσωπικό του κύρος, ως υπέρμαχος των εθνικών συμφερόντων. Και οι δύο εκδοχές είναι βάσιμες και ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα. Η αιτιώδης όμως συνάφεια, ή causa adequate κατά το Ρωμαϊκό Δίκαιο, που συντελεί αποφασιστικά στην αλαζονική έως παρανοϊκή συμπεριφορά των τούρκων αξιωματούχων, συνδέεται με την ανοχή που επιδεικνύει η Δύση – με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ και άλλες μεγάλες χώρες της ΕΕ. Και η ανεκτική στάση πηγάζει από υπερεκτίμηση της γεωπολιτικής σημασίας της Τουρκίας για τη Δύση, ακόμη και στη σημερινή εποχή που η σύγχρονη τεχνολογία έχει αλλάξει πολλές σταθερές της γεωπολιτικής.
Διερωτήθηκαν, άραγε, οι διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής των χωρών της Δύσης ποια θα ήταν η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας χωρίς την Κρήτη, το αβύθιστο αεροπλανοφόρο, όπως χαρακτηρίζεται, το Ισραήλ και εσχάτως την Αλεξανδρούπολη; Ασφαλώς, εκτός της αντίληψης για τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας, εκείνο που επίσης παίζει μεγάλο ρόλο είναι τα επενδυμένα οικονομικά συμφέροντα πολλών δυτικών χωρών, και μάλιστα υπό πολλές μορφές. Όσο για το ΝΑΤΟ και τις χώρες-μέλη ισχύει η εύστοχη σύγκριση που κάνει παλαιός διακεκριμένος πρέσβης με την Αθηναϊκή Συμπολιτεία, στην οποία μετρούσε μόνο ο λόγος των Αθηναίων, όπως ισχύει σήμερα για τον ρόλο των ΗΠΑ στη Νατοϊκή Συμμαχία.
Θα επιχειρήσουμε να απαριθμήσουμε ορισμένα από τα γεγονότα που αποδεικνύουν τον αρνητικό ρόλο που έπαιξε η ανοχή της Δύσης σε παραβατικές συμπεριφορές της Άγκυρας που δεν περιορίζονται μόνο στην περίοδο Ερντογάν. Δεν θα συμπεριλάβουμε την Κύπρο και το Κυπριακό, όπου η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει το 1/3 της εδαφικής επικράτειας, που αποτελεί όνειδος για τον ΟΗΕ και την παγκόσμια κοινότητα. Προ τριετίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε αποφασίσει την επιβολή κυρωτικών μέτρων κατά της Τουρκίας, αναθέτοντας στον αρμόδιο Επίτροπο για τις Εξωτερικές Υποθέσεις Ζοζέπ Μπορέλ να μελετήσει και να εισηγηθεί συγκεκριμένες προτάσεις. Ακόμη τις μελετάει… Πώς, άραγε, ερμηνεύει ο τούρκος Πρόεδρος αυτήν τη σιωπηρή ακύρωση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Το ερώτημα δεν νομίζουμε ότι απαιτεί ιδιαίτερη αναλυτική σκέψη. Ένα άλλο ερώτημα είναι: Γιατί εκλήθη η Τουρκία να συμμετάσχει στις εργασίες του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Πράγα, αφού οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν από καιρού ανασταλεί, ενώ με τη μη πρόσκλησή της θα μπορούσε να σταλεί ένα σαφές μήνυμα αποδοκιμασίας των απειλών που μόλις προ ημερών εξαπέλυσε κατά χώρας-μέλους της ΕΕ; Υποκριτική απάντηση: Προς διευκόλυνση επαφών και διπλωματικού διαλόγου! Ποια ήταν και εξακολουθεί να είναι η στάση της Τουρκίας στο Ουκρανικό; Πλήρης διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την επιβολή κυρωτικών μέτρων κατά της Ρωσίας, για να κερδίσει την ανάθεση μεσολαβητικού ρόλου, που ανεβάζει το στρατηγικό και πολιτικό βάρος της.
Ανοχή σημειώνεται και στο θέμα της καταπάτησης από το ερντογανικό καθεστώς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών αξιών, όπως και των δικαιωμάτων της κουρδικής μειονότητας, που υπολογίζεται σε 25 εκατομμύρια. ΗΠΑ και Ρωσία ανέχθηκαν, προ ετών, την προώθηση τουρκικών στρατευμάτων επί συριακού εδάφους και σε περιοχή 100 περίπου χιλιομέτρων κατά μήκος και 30 χιλιομέτρων εις βάθος, όπου κυριαρχεί το κουρδικό στοιχείο, προς προστασία δήθεν από τις δυνάμεις του PKK.
Η εγκατάλειψη από τον πρώην Πρόεδρο Τραμπ των Κούρδων, που είχαν συντελέσει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των δυνάμεων του ISIS, σε συνδυασμό με την παραμονή τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Συρία ουσιαστικά ανέβαλε ή και ματαίωσε τις χρόνιες επιδιώξεις των Κούρδων για απόκτηση δικής τους, αυτόνομης υπόστασης στο Ιράκ και στις όμορες χώρες, ενώ αφαίρεσε από τον κόρφο της Τουρκίας ένα αγκάθι που τη βασανίζει και την εκθέτει διεθνώς, το Κουρδικό...
Η ελληνική διπλωματία, που υλοποιεί και εφαρμόζει τις αποφάσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, οφείλει, όπως είναι βέβαιο ότι πράττει, να ενημερώνει τη διεθνή κοινότητα για την τουρκική παραβατικότητα και συγχρόνως να υπενθυμίζει ανοχές, ελλείψεις και παραλείψεις που συντελούν στην παράνομη συμπεριφορά της Άγκυρας, η οποία αργά ή γρήγορα θα προσλάβει και γενικότερο αντιδυτικό χαρακτήρα.
Δημοσίευση σχολίου