Η στάση που τήρησε ο πολιτικός και δημοσιογραφικός κόσμος, στη συντριπτική του πλειονότητα, στο ζήτημα της προμήθειας των γαλλικών μαχητικών Rafale F3R, “σκοτώνει” κάθε ελπίδα σταδιακής προσαρμογής της χώρας στην πραγματικότητα. Πιο συγκεκριμένα, την ελπίδα για ψύχραιμη και όσο το δυνατόν πολιτικά αποφορτισμένη συζήτηση για τα θέματα εθνικής ασφάλειας.
Του ΖΑΧΑΡΙΑ Β. ΜΙΧΑ*Ο εθισμός στις “οπαδικές” συζητήσεις που διεξάγονται σε τηλεοπτικά παράθυρα και στην πολιτική “κλωτσοπατινάδα” αποδεικνύει του λόγου το αληθές: Επιβεβαιώνεται για μία ακόμα φορά ότι “για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ”. Το ζητούμενο είναι εάν υπάρχει αρκετός χρόνος, όταν μάλιστα, είναι αμφίβολη η διάθεση του πολιτικού συστήματος να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση. Η νοοτροπία στις συζητήσεις των τηλεοπτικών παραθύρων κατά κανόνα ταιριάζει με την επιλογή των προσκεκλημένων. Τα Rafale έδωσαν άλλη μια ευκαιρία για πολιτικό καυγά, με αφορμή αυτό που θεωρήθηκε –όχι αβάσιμα– προσπάθεια πολιτικής αξιοποίησης του θέματος από τη σημερινή κυβέρνηση.
«Δεν καλέσατε τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης για να το καπηλευτείτε κομματικά, φαίνεται από το σποτ με κομματική υπογραφή από κάτω» «Ναι, αλλά εμείς τα πήραμε, επανεξοπλίζουμε τη χώρα». «Ναι αλλά εμείς που αναβαθμίσαμε τα F-16 δεν κάναμε τα ίδια». «Καταστρέφετε τη χώρα, δεν κάνετε τίποτα να προστατέψετε τη χώρα από την ενεργειακή κρίση».
Τέτοιες ατάκες γέμισαν τα τηλεοπτικά παράθυρα. Τι να τους πεις! Ότι εάν είχαν ακολουθήσει εδώ και 15 χρόνια τον δρόμο της Κύπρου με την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων ίσως να είχαμε γλιτώσει από την κρίση, ή τουλάχιστον να ήταν ηπιότερη; Να τους πεις για τη συλλογική τους ανοησία που έβλεπαν αστάθεια μερικών μηνών στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου για να επιστρέψουμε μετά “ευτυχισμένοι στο κυνήγι της… πράσινης πεταλούδας”;
Ή μήπως να τους πεις ότι εάν είχαμε εκμεταλλευθεί τους ενεργειακούς πόρους που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις διαθέτει η Ελλάδα, θα είχαμε τη δυνατότητα να αγοράσουμε τον αριθμό μαχητικών που χρειαζόμαστε. Τα 24 Rafale ενισχύουν ποιοτικά την Πολεμική Αεροπορία, αλλά δεν λύνουν από μόνα τους το αμυντικό πρόβλημα της χώρας. Εκτός αυτού, αργεί η πλήρης επιχειρησιακή τους ένταξη. Υπενθυμίζουμε ότι αυτά που είναι σήμερα του συρμού ήταν κάποτε λόγος να χαρακτηριστεί όποιος τα έλεγε υπερεθνικιστής και πολεμοκάπηλος!
Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι τα ίδια πρόσωπα που εξέφραζαν βεβαιότητα για τις δυνατότητες συνεννόησης με την Τουρκία, σήμερα εξανίστανται και επιπλήττουν τους προσκεκλημένους τους εάν τύχει και εκφράσουν κάποια αντίρρηση για τη σύγχρονη συμβατική σοφία περί τα αμυντικά. Και δεν ξεχνούν να καλούν σαν “ειδικούς” εκπροσώπους της σχολής που ειρωνευόταν όσους προειδοποιούσαν ότι οι ολιγωρίες πληρώνονται και ότι θα τρέχουμε… Εκτός φυσικά εξαιρέσεων.
Συχνά πυκνά, οι ίδιοι και οι ίδιοι “αστέρες” βαφτίζονται “ειδικοί” επί παντός του επιστητού. Δεν έχει πολύ σημασία να αναφέρουμε τις ανακρίβειες που ακούγονται. Θα πιάναμε πολύ χώρο. Όταν δε καλούνται επιστήμονες καταξιωμένοι στο αντικείμενό τους, είναι σύνηθες οι οικοδεσπότες δημοσιογράφοι να τους διακόπτουν προτού καταφέρουν να δώσουν μια ολοκληρωμένη απάντηση για το θέμα που έχουν ερωτηθεί!
Αναρωτιέται ο τηλεθεατής εάν οι οικοδεσπότες ενδιαφέρονται πραγματικά να ακούσουν την απάντηση, ή απλώς παίζουν τον ρόλο τους σε μία στιχομυθία που περιέχει μόνο ατάκες, κατά κανόνα πομφόλυγες. Θα ήμασταν άδικοι εάν δεν τονίζαμε ότι υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις. Αλλά ο κανόνας είναι οι “παντογνώστες” τηλεοπτικοί “μαϊντανοί” που ρητορεύουν για πολιτικά, διεθνολογικά, στρατηγικά και στρατιωτικά θέματα σαν κάτοχοι της απόλυτης αλήθειας!
Η απουσία θεσμών για την παραγωγή στρατηγικής σκέψης τόσο για την εξωτερική πολιτική όσο και για την άμυνα, αλλά και η απέχθεια του πολιτικού συστήματος στην επεξεργασία ενός δόγματος εθνικής ασφαλείας, το οποίο να επικαθορίζει, ή τουλάχιστον να επηρεάζει τον σχετικό δημόσιο διάλογο έχει οδηγήσει στη σημερινή θλιβερή πολιτικάντικη “κλωτσοπατινάδα”.
Κάθε κόμμα που αναλαμβάνει την εξουσία κουβαλάει μαζί του πρόσωπα, συνήθως “παιδιά του κομματικού σωλήνα”, τα οποία, αν και δεν διαθέτουν τα αναγκαία ουσιαστικά προσόντα, αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης με τις γνωστές συνέπειες. Κατά κανόνα, για να επιβιώσουν αποκλείουν τους ικανούς, θεωρώντας τους δυνάμει ανταγωνιστές. Αλλά έχουν την τάση να “τακιμιάζουν” με υπηρεσιακούς παράγοντες που έχουν ιδιοτελή ατζέντα.
Λίγο πολύ παντού στον κόσμο υπάρχουν τέτοια φαινόμενα. Στην Ελλάδα, όμως, το φαινόμενο είναι κανόνας, όχι εξαίρεση, άρα συστημικό. Τόσο οι πολιτικοί φορείς, όσο και οι παντός είδους γραφειοκρατίες έχουν τον χώρο και αναπτύσσουν συμπεριφορές για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων, πολλά εκ των οποίων είναι αντίθετα με το καλώς εννοούμενο εθνικό και δημόσιο συμφέρον. Κι αυτό μπορεί να ισχύει από το απλούστερο θέμα, μέχρι τους ζωτικής σημασίας εξοπλισμούς της χώρας…
*Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA
Δημοσίευση σχολίου