Λυγερού Νεφέλη
Η νέα αλβανική πρόκληση με την έκθεση για τη “γενοκτονία” των Αλβανοτσάμηδων και την “κατοχή αλβανικών εδαφών από την Ελλάδα” έξω από το προεδρικό μέγαρο στα Τίρανα, προκάλεσε διάβημα της Αθήνας. Διάβημα που βεβαίως θα μπει στο ράφι και οι διμερείς σχέσεις θα συνεχίσουν την μέχρι τώρα προβληματική πορεία τους. Αυτό, ωστόσο, που για μία ακόμα φορά επιβεβαιώνεται είναι ότι ο εθνικισμός και ειδικότερα ο κομπλεξικός ανθελληνισμός (κεντρική συνιστώσα του το Αλβανοτσάμικο) έχει εδραιωθεί ως σταθερά στην αλβανική πολιτική κουλτούρα.
Κι αυτό συμβαίνει, όταν στη συντριπτική πλειονότητά τους οι Βορειοηπειρώτες έχουν εγκαταλείψει τις πατρογονικές εστίες του, έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα και κατά κανόνα πολυενδιαφέρονται για τις εκλογές στην Αλβανία. Δεν κάνουν τον κόπο να ταξιδέψουν για να ψηφίσουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δραματική αποδυνάμωση της εκλογικής και κατ’ επέκταση και πολιτικής εκπροσώπησης του βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού στο αλβανικό πολιτικό σύστημα.
Ειδικά μετά την εκτέλεση Κατσίφα, οι σχέσεις Αθήνας-Τιράνων, μετά από μία περίοδο ύφεσης, έχουν επανέλθει στον αστερισμό της έντασης. Ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να συμβεί. Δεν είναι μόνο η κυβέρνηση Ράμα που καλλιεργεί τον ανθελληνισμό. Περισσότερο ή λιγότερο αυτός είναι κοινός παρονομαστής. Το απέδειξε η σύμπραξη του Αλβανού προέδρου Ιλίρ Μέτα στην εν λόγω έκθεση.
Σ’ αυτό το πλαίσιο εγγράφεται η αλυσίδα των προκλητικών κινήσεων. Δεν ήταν μόνο το δραματικό περιστατικό στους Βουλιαράτες στις 28 Οκτωβρίου 2018. Ούτε η προσπάθεια η εκτέλεση Κατσίφα να παρουσιαστεί σαν αυτοκτονία. Δεν είναι καν μόνο η συνεχιζόμενη προσπάθεια αφελληνισμού της Χιμάρας και κυρίως η συστηματική λεηλασία ελληνικών περιουσιών ειδικά στην παραθαλάσσια ζώνη. Παράλληλα, είχαμε και τους ανιστόρητους ισχυρισμούς ότι οι Αρβανίτες είναι αλβανική μειονότητα στην Ελλάδα!
Έχοντας, όμως, αποτύχει παταγωδώς στις προσπάθειές τους να δημιουργήσουν πρόβλημα εντός της ελληνικής επικράτειας, τα Τίρανα έχουν σηκώσει ψηλά το Αλβανοτσάμικο. Αρχικά το χρησιμοποίησαν σαν μοχλό για να εξισορροπήσουν την υποχρέωσή τους να σέβονται τα δικαιώματα της αναγνωρισμένης εθνικής ελληνικής μειονότητας. Σταδιακά, αυτό το ιστορικού χαρακτήρα ζήτημα έχει αναγορευθεί σε κεντρική συνιστώσα της εξωτερικής πολιτικής των Τιράνων και χρησιμοποιείται σαν μοχλός πίεσης προς την Αθήνα.
Από περιθωριακός σύλλογος κοινοβουλευτικό κόμμα
Οι Αλβανοτσάμηδες είναι οι απόγονοι των μουσουλμάνων που κατοικούσαν σε περιοχές της Θεσπρωτίας και οι οποίοι στην Κατοχή είχαν με τη βοήθεια των Ιταλών κατακτητών ιδρύσει “κράτος” και είχαν προβεί σε διώξεις και σφαγές εναντίον του ελληνικού στοιχείου! Στην απελευθέρωση μετακινήθηκαν μαζικά προς την Αλβανία για να αποφύγουν την ελληνική Δικαιοσύνη και ενδεχόμενα αντίποινα.
Πρωτοεμφανίσθηκαν όταν το 1991 ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Μητσοτάκης είχε επισκεφθεί την Αλβανία. Εντάσσοντας την κίνησή τους στο πλαίσιο του αλβανικού εθνικισμού, κατάφεραν σταδιακά να μετατραπούν από μάλλον περιθωριακός σύλλογος σε κόμμα με κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και κυρίως σε παράγοντα που επηρεάζει σημαντικά το πολιτικό κλίμα έναντι της Ελλάδας και κατ’ επέκταση τις διμερείς σχέσεις.
Το 2004, με την έγκριση σχετικού ψηφίσματος από τη Βουλή, οι απαιτήσεις τους κατέστησαν επίσημη θέση της Αλβανίας. Η 27η Ιουνίου, μάλιστα, ορίσθηκε ημέρα εθνικής μνήμης για τη «γενοκτονία των Τσάμηδων»! Οι Αλβανοτσάμηδες υποστηρίζονται ποικιλοτρόπως και από την Άγκυρα, η οποία τους θεωρεί ένα χρήσιμο μοχλό πίεσης σε βάρος της Ελλάδας. Είναι ενδεικτικό πως όταν ο Ερντογάν είχε επισκεφθεί την Αλβανία είχε συναντήσει όχι μόνο τον Αλβανό ομόλογό του, αλλά και τον πρόεδρο του κόμματος των Αλβανοτσάμηδων Ιντρίζι!
Το επαναλαμβανόμενο σκηνικό
Όποτε, πάντως, Έλληνας αξιωματούχος επισκέπτεται την Αλβανία, οι Αλβανοτσάμηδες διοργανώνουν συγκεντρώσεις, οι οποίες διευκολύνουν τους Αλβανούς κυβερνητικούς να θέτουν στις συνομιλίες το ζήτημα. Το 2008, μάλιστα, ο Πρόεδρος Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας είχε ακυρώσει τη συνάντησή του με τον Αλβανό ομόλογό του στους Αγίους Σαράντα, όταν πληροφορήθηκε ότι στον χώρο είχαν συγκεντρωθεί Αλβανοτσάμηδες για να του ασκήσουν πίεση.
Η πρώτη φορά που σε διμερείς συνομιλίες πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας δεν επιχείρησε να θέσει θέμα Αλβανοτσάμηδων ήταν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Καραμανλή στα Τίρανα τον Απρίλιο του 2009. Ο λόγος ήταν πως εκείνη την εποχή η Αλβανία, που είχε γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, είχε καταθέσει και αίτηση υποψηφιότητας για ένταξη στην ΕΕ.
Το κόμμα των Αλβανοτσάμηδων ξεκίνησε το 2009 με δύο έδρες. Ο τότε αρχηγός του δεξιού Δημοκρατικού Κόμματος Μπερίσα τους έβαλε στην κυβέρνησή του και τους παραχώρησε τον έλεγχο τομέων του κρατικού μηχανισμού που διαχειρίζονται χρήματα και προσφέρονται για διαπλοκή και διαφθορά. Στις εκλογές του 2013 οι Αλβανοτσάμηδες κατέβηκαν και πάλι με το Δημοκρατικό Κόμμα, εξασφαλίζοντας πέντε έδρες στην 140μελή αλβανική Βουλή.
Εκείνες της εκλογές τις είχε κερδίσει το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Για λόγους ενδοκυβερνητικών ισορροπιών, ο αρχηγός του και πρωθυπουργός Ράμα συμπεριέλαβε στο κυβερνητικό σχήμα το κόμμα των Αλβανοτσάμηδων. Όταν, μάλιστα, του έδωσε και θέση αντιπροέδρου της Βουλής, ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ (κόμμα της ελληνικής μειονότητας και όχι μόνο) Ντούλες, εις ένδειξη διαμαρτυρίας, παραιτήθηκε από αντιπρόεδρος της Βουλής και αποχώρησε από τον συνασπισμό.
Τα ίδια με τον Κοτζιά
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Κοτζιά στα Τίρανα είχε στηθεί το ίδιο σκηνικό. Έξω από τον χώρο των συνομιλιών είχαν συγκεντρωθεί 200-300 Αλβανοτσάμηδες και είχε τότε θεατρικά παρέμβει ο Αλβανός υπουργός Εξωτερικών Μπουσάτι για να απελευθερωθεί η είσοδος! Ο Μπουσάτι, που έχει περάσει και από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, όπως όλοι οι υπουργοί, είναι ημιμαθή εκτελεστικά όργανα του Ράμα, χωρίς δικό τους πολιτικό εκτόπισμα. Ο πρώην υπουργός στην κυβέρνηση Νάνο, πρώην πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Σοσιαλιστικού Κόμματος και γνωστός συγγραφέας Μπλούσι έχει πει γι’ αυτούς ότι δεν κάνουν όχι για υπουργοί, αλλά ούτε για γραμματείς!
Ο τότε Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε αυταπάτες για τη δυνατότητά του να οικοδομήσει μία παραγωγική γειτονική σχέση με την Αλβανία. Παρά το προαναφερθέν επεισόδιο και παρά το γεγονός ότι τον Σεπτέμβριο του 2016 ξέσπασε η υπόθεση του non paper, με το οποίο υποτίθεται ότι αποδεχόταν να εγγραφεί στην ατζέντα των συνομιλιών το Αλβανοτσάμικο, δεν άλλαξε γραμμή πλεύσης.
Το επεισόδιο με το non paper είναι ενδεικτικό. Οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για την επίλυση των διμερών προβλημάτων, τον οποίο ήθελε και η Κομισιόν για να προωθηθεί η αλβανική ενταξιακή διαδικασία. Τα πράγματα, όμως, στράβωσαν, επειδή τα Τίρανα εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία για να προσπαθήσουν να εντάξουν το Αλβανοτσάμικο στη διμερή ατζέντα.
Ο Κοτζιάς είχε ξεκαθαρίσει ότι θέση της Αθήνας ήταν και παραμένει πως δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Όποιος θεωρεί ότι έχει αδικηθεί από την ελληνική Πολιτεία μπορεί να καταφύγει στα ελληνικά και στη συνέχεια στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Η σχετική δήλωση του επιτρόπου Χαν, όμως, είχε δικαιολογημένα προκαλέσει τότε πανηγυρισμούς στα Τίρανα, επειδή είχε προσδώσει ευρωπαϊκή υπόσταση σ’ ένα πολιτικά ανύπαρκτο ζήτημα.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να φουσκώσει τα πολιτικά πανιά του κόμματος των Αλβανοτσάμηδων. Όπως στη συνέχεια αποκαλύφθηκε, πίσω από την παρέμβαση του επιτρόπου Χαν ήταν η Κροάτισσα επικεφαλής της διπλωματικής αντιπροσωπείας της ΕΕ στα Τίρανα. Ο Μαυροβούνιος σύζυγός της είχε αναλάβει τρία δημόσια έργα από την κυβέρνηση Ράμα! Κάπως έτσι γίνονται οι δουλειές στην Αλβανία.
Στην ίδια γραμμή πλεύσης
Μετά από εκείνη την πικρή εμπειρία του, ο Κοτζιάς θα έπρεπε να είχε κάνει δεύτερες σκέψεις και να προσαρμόσει τη διπλωματική τακτική του με βάση αυτούς που έχει απέναντί του. Αντί γι’ αυτό, παρέμεινε στην ίδια γραμμή πλεύσης. Στην αρχή του καλοκαιριού του 2017, μάλιστα, είχε φθάσει στο σημείο να προαναγγείλει την υπογραφή διμερούς Συμφώνου με τα Τίρανα για τη διευθέτηση όλων των ζητημάτων. Έπεσε και σ’ αυτό έξω.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Όταν ο Νίκος Κοτζιάς έγινε παρελθόν για το υπουργείο Εξωτερικών, ο Αλβανός υπουργός Εξωτερικών είχε παρουσιάσει δημοσίως την κατ’ αρχήν συμφωνία του με τον αποχωρήσαντα Έλληνα ομόλογό του. Αυτή περιλαμβάνει την παραχώρηση μίας σημαντικής θαλάσσιας έκτασης στην Αλβανία. Αυτή η θαλάσσια έκταση είχε αποδοθεί στην Ελλάδα με την ελληνοαλβανική συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών που είχε υπογραφεί προ δωδεκαετίας, αλλά τα Τίρανα είχαν αρνηθεί να κυρώσουν και εφαρμόσουν.
Ο ερχομός της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν άλλαξε ούτε το κλίμα ούτε τις παραμέτρους στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Ο Ράμα δεν κρύβει τον επιθετικό ανθελληνισμό του, παρ’ ότι η μητέρα του είναι ελληνικής καταγωγής. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η αρχική μας επισήμανση: ο κομπλεξικός ανθελληνισμός, ως ειδική έκφραση του ακραίου αλβανικού εθνικισμού έχει καταστεί σταθερά στην αλβανική πολιτική κουλτούρα. Κατά συνέπεια, “πουλάει” πολιτικά-εκλογικά. Εξ ου και ο πλήρως αποδυναμωμένος Αλβανός πρόεδρος Ιλίρ Μέτα κατέφυγε σ’ αυτόν…
Δημοσίευση σχολίου