Σαρακινός Βαγγέλης
Στην κόψη του ξυραφιού βρέθηκαν τις προηγούμενες ημέρες οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Δύση, αλλά και η συνοχή της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς ο Τσαβούσογλου φέρεται πως απείλησε με παραίτηση, αν ο Ερντογάν προχωρούσε στην απέλαση των πρεσβευτών δέκα δυτικών χωρών, όπως είχε προαναγγείλει. Η παρέμβαση του υπουργού Εξωτερικών και η διευκόλυνση από πλευράς πρέσβεων οδήγησαν τελικά σε αποκλιμάκωση της έντασης. Ο τρόπος όμως με τον οποίο χειρίστηκε ο Τούρκος πρόεδρος την εξέλιξη δείχνει ότι οι ουσιαστικές αιτίες που την προκάλεσαν δεν έχουν ξεπεραστεί, καθώς ο ίδιος εξακολουθεί να συμπεριφέρεται σαν μην ξέρει πότε να σταματήσει.
Αυτό έκανε και μετά τη νέα δήλωση των υπό απέλαση πρέσβεων, οι οποίοι με αναρτήσεις τους στο Twitter ανέφεραν ότι εφαρμόζουν το άρθρο 41 της Σύμβασης της Βιέννης που αφορά τις διπλωματικές σχέσεις και απαγορεύει κάθε παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας που τους φιλοξενεί. Οι πρεσβευτές δεν ξεκαθάριζαν πάντως ευθέως, εάν η πρώτη κοινή δήλωσή τους, για την άμεση απελευθέρωση του επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά, υπερέβαινε τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το συγκεκριμένο άρθρο ή αν ήταν σύννομη.
Αυτή η διπλωματική εκφορά έδινε στον Τούρκο πρόεδρο τον απαραίτητο χώρο, ώστε να μην προχωρήσει σε ενέργειες που θα έκαναν χειρότερη την κατάσταση και να υπαναχωρήσει από τις εξαγγελίες του για απελάσεις, χωρίς να εμφανιστεί ηττημένος. Με απλά λόγια του άφηνε ανοιχτή μια αξιοπρεπή έξοδο διαφυγής από το αδιέξοδο στο οποίο είχε αυτοεγκλωβιστεί, ενώ παραλλήλως διέσωζε και το κύρος των πρεσβευτώνκαι των χωρών τους.
Το όριο και η αμετροέπεια
Γνωστός, ωστόσο, για την αμετροέπειά του, ο Ερντογάν, αφού χαιρέτισε τα νέα δήλωση των πρεσβευτών, προχώρησε σε δηλώσεις πανηγυρικού τύπου, ότι κανένας δεν μπορεί να υποδείξει στην Τουρκία και στην τουρκική δικαιοσύνη τι θα πράξουν. Επανέλαβε μάλιστα και τα γνωστά, ότι για να μείνει κάποιος στη Τουρκία θα πρέπει να σέβεται τη χώρα, ενώ παρουσίασε την διευκόλυνση που του έκαναν οι πρεσβευτές ως δήλωσή τους πως από εδώ και πέρα “θα είναι καλά παιδιά”.
Δεν είναι βέβαια η μοναδική φορά που ο Ερντογάν αντιστρέφει την πραγματικότητα για να πετύχει τους στόχους του στην εξωτερική πολιτική ή για να συντηρήσει την εικόνα του αποφασιστικού και ακλόνητου ηγέτη στο εσωτερικό της Τουρκίας. Αυτή τη φορά αγνόησε όμως και το μήνυμα που του είχε στείλει νωρίτερα το, συνήθως φιλικό προς αυτόν, Βερολίνο.
Η γερμανική κυβέρνηση (κυβερνητικός εκπρόσωπος) και η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών ήταν οι πρώτοι που επικαλέστηκαν το άρθρο 41 της Σύμβασης της Βιέννης, τονίζοντας όμως ότι οι γερμανικές διπλωματικές αποστολές, στην Τουρκία και παντού, κινούνται πάντα εντός του πλαισίου που καθορίζει το συγκεκριμένο άρθρο. Το Βερολίνο κάλυψε με αυτόν τον τρόπο την υπογραφή του Γερμανού πρεσβευτή κάτω από το αίτημα για την αποφυλάκιση του Καβαλά, αλλά και τους υπόλοιπους διπλωμάτες, καθώς επρόκειτο για κοινή δήλωση. Παραλλήλως έστειλε στον Ερντογάν και το μήνυμα για το που είναι τα όρια.
Καταλύτης ο Τσαβούσογλου
Οι πανηγυρισμοί του Ερντογάν προκάλεσαν και την αντίδραση της Ουάσιγκτον, κάτι που ο Τσαβούσογλου προσπαθούσε να αποφύγει σε όλη τη διάρκεια του κρίσιμου τριημέρου. Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ άδειασε τον Τούρκο πρόεδρο, τονίζοντας ότι η ανακοίνωση που εξέδωσαν οι δέκα πρεσβευτές, στις 18 Οκτωβρίου, για τον Οσμάν Καβαλά συνάδει με το άρθρο 41 της Σύμβασης της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις. Επανέλαβε δηλαδή το όριο, που έκανε ότι δεν κατάλαβε ο Ερντογάν, εκφράζοντας παραλλήλως την πεποίθηση ότι, αφού αποκλιμακώθηκε η ένταση, είναι καλύτερο να συνεχιστεί ο διάλογος με την Τουρκία.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλε έτσι στον Τούρκο πρόεδρο το μήνυμα να μην το συνεχίσει σε αυτούς τους τόνους. Για αυτό προσπαθούσε όμως να τον πείσει και ο Τσαβούσογλου από το Σάββατο, όταν έλαβε την εντολή για απέλαση των πρέσβεων, ενώ βρισκόταν στη μακρινή Νότια Κορέα. Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας ήταν αντίθετος με αυτήν την απόφαση και αρχικά ζήτησε από τον Ερτογάν να την αναβάλει μέχρι το υπουργκό συμβούλιο της Δευτέρας. Όπως και έγινε.
Το ερώτημα που φέρεται ότι έθεσε ο Τσαβούσογλου στον Ερντογάν ήταν το πώς θα πάει σε λίγες ημέρες στη Σύνοδο της G20 στη Ρώμη, επιδιώκοντας συνάντηση με τον Μπάιντεν (για την αγορά 40 νέων F16και την αναβάθμιση 80 παλαιών), όταν έχει απελάσει τον Αμερικανό πρέσβη και μαζί με αυτόν συνολικά επτά πρεσβευτές χωρών μελών του ΝΑΤΟ και έξι χωρών μελών της ΕΕ. Ο Τούρκος πρόεδρος είχε όμως και άλλα σεκλέτια, όπως η βουτιά της λίρας και η υπόθεση Halkbank) και έτσι τραβούσε το σχοινί με τη Δύση.
Την ίδια ώρα, ο Τσαβούσογλου ακροβατούσε ανάμεσα στην υποχρέωσή του να εκτελέσει την εντολή του Ερτογάν (η άρνηση δεν συνεπάγεται θανατική ποινή όπως στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά όσο να ναι έχει συνέπειες) και στην προσπάθειά του να τον πείσει. Και εκεί επάνω έπεσε και η δήλωσή του ότι, εάν απελαθούν οι πρεσβευτές, θα πρέπει να φύγει από το υπουργείο Εξωτερικών. Μια δήλωση που έπαιξε το ρόλο της, στο βαθμό βέβαια που ο Ερντογάν μπορεί να καταλάβει ότι παίζουν κάποιον ρόλο και οι άλλοι.
Δημοσίευση σχολίου