Αδαλής Γιώργος
Μετά την εξαγορά της Noble Energy από την Chevron, η Chevron ανέλαβε operator του κοιτάσματος Tamar στην ισραηλινή ΑΟΖ. Η Chevron έχει το 25% του Πεδίου και τον κατάλογο συμπληρώνουν οι Isramco (28,75%), η Delec Drilling (22%), η Tamar Petroleum (16,75%), η Dor Gas (4%) και η Everest (3,5%). Οι πρόσφατες συγκρούσεις Ισραήλ-Χαμάς ξεκίνησαν σε μια περίοδο που η ισραηλινή Delek είχε αποφασίσει να πωλήσει το 22% που είχε στα Εμιράτα, συγκεκριμένα στην Mubadala Petroleum!
Οι Εμιρατινοί πήραν το φιλέτο, στο πλαίσιο της απόφασης των Ισραηλινών να μειώσουν την παρουσία τους στα κοιτάσματα και να προσελκύσουν ξένους στρατηγικούς επενδυτές. Η οριστική συμφωνία Delek-Mumbadala επρόκειτο να υπογραφεί στις 31 Μαΐου και ήταν συνολικού ύψους 1,1 δισ. δολαρίων. Την προηγούμενη χρονιά είχε υπογραφεί η συμφωνία “Αβραάμ” που έφερε μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές μεταξύ Ισραήλ και Αράβων, κάτι που δεν άρεσε στην Τουρκία και στο Ιράν. Κατά έναν απρόσμενο τρόπο, μερικές ημέρες πριν την επίσημη “είσοδο” των Εμιράτων στους υδρογονάνθρακες του Ισραήλ, ξεκίνησε η σύγκρουση με την Χαμάς.
Από την πρώτη μέρα, η Χαμάς δήλωνε ότι στοχεύει τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου του Ισραήλ, μεταξύ των οποίων και αυτές που είχε συμφωνηθεί να πωλήσει το Ισραήλ στα Εμιράτα. Αυτό θορύβησε την αμερικανική Chevron, που έκλεισε την υπεράκτια πλατφόρμα εξόρυξης στο Tamar για λόγους ασφαλείας. Δεύτερο αποτέλεσμα ήταν ότι έκλεισε επίσης για λόγους ασφαλείας και ο αγωγός EMG, ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Αίγυπτο.
O αγωγός EMG έχει μεταφορική ικανότητα 7 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως και διατρέχει την χερσόνησο του Σινά. Πολλοί παίκτες όπως η Chevron έχουν επενδύσει τόσο στον υφιστάμενο αγωγό όσο και σε μια νέα υποθαλάσσια επέκτασή του, εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Η νέα εποχή των σχέσεων Ισραήλ και Αιγύπτου, έχει ξεκινήσει πριν μερικά χρόνια κι έχει επιστεγαστεί με μια συμφωνία, με την οποία η Αίγυπτος εισάγει φυσικό αέριο από το Ισραήλ.
Στο τραπέζι μεγάλοι εχθροί
Η Αίγυπτος καλύπτει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο από τέσσερα δικά της κοιτάσματα, αλλά χρειάζεται επιπλέον ένα 8% για να καλύψει την συνολική εσωτερική ζήτηση. Αυτό το 8% το καλύπτει με εισαγωγές, ένα μεγάλο μέρος των οποίων γίνεται από το Ισραήλ, μετατρέποντας την Ανατολική Μεσόγειο σε “πιάτσα” φυσικού αερίου. Και οι διαρκώς αυξημένες ανάγκες των Αιγυπτίων σε φυσικό αέριο, τους οδηγούν σε περαιτέρω αύξηση των εισαγωγών τους από το Ισραήλ.
Εάν λοιπόν κάποιος έλεγε πριν 10 χρόνια ότι το Ισραήλ θα εξάγει φυσικό αέριο στην Αίγυπτο και θα πουλά μερίδια των κοιτασμάτων του στα Εμιράτα, θα τον περνούσατε για τρελό. Τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου φαίνεται ότι κατάφεραν να φέρουν στο τραπέζι μεγάλους “εχθρούς”. Δημιούργησαν ένα πλέγμα συνεργασίας και ασφάλειας, πάνω στο οποίο προωθούν στρατηγικές που μέχρι και πριν από μερικά χρόνια ήταν σενάρια επιστημονικής φαντασίας!
Από τις 10 Μαΐου που ξεκίνησαν οι συγκρούσεις Ισραήλ-Χαμάς, πραγματικός στόχος ήταν να δημιουργηθεί γεωπολιτικός σεισμός στην περιοχή που θα δημιουργούσε ανεξέλεγκτες αλυσιδωτές αντιδράσεις. Με μεγάλο “στόχο” φυσικά την Αίγυπτο και τα Εμιράτα που έχουν προχωρήσει σε ενεργειακές συμφωνίες με το Ισραήλ. Οι 10 μέρες που διήρκησαν οι εχθροπραξίες, έκαναν τους διπλωμάτες να τρέχουν. Μόλις συμφωνήθηκε η κατάπαυση του πυρός αποκαταστάθηκε η ροή του αγωγού EMG και η Chevron έλαβε εντολή από το Ισραήλ να ανοίξει ξανά την πλατφόρμα της στο Tamar.
Η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς και το ενεργειακό
Η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, επετεύχθη σχετικά γρήγορα, αλλά τα θύματα ξεπέρασαν τους 260. Τραγικές απώλειες! Η ειρήνη παρότι ακόμα εύθραυστη, επανήλθε μετά από μαραθώνιες διαμεσολαβήσεις από Αίγυπτο και Εμιράτα και λιγότερο από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Σε άλλες εποχές, Αίγυπτος και Εμιράτα θα έριχναν λάδι στη φωτιά!
Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές μπορεί το Ισραήλ να κέρδισε στρατιωτικά, αλλά η Χαμάς κέρδισε στον επικοινωνιακό πόλεμο. Αυτό κατά τη γνώμη μου, δεν ισχύει. Είναι μια άποψη που υπερπροβάλλεται από το Αl Jazeera του Κατάρ, το οποίο έχει τους δικούς του λόγους να εναντιώνεται στα ενεργειακά σχέδια Ισραήλ-Αιγύπτου-Εμιράτων, στην “ουρά” των οποίων βρίσκεται η Ελλάδα και η Κύπρος.
Η Χαμάς παρασύρθηκε σε ένα παιχνίδι που σχεδίασε πρωτίστως η Τουρκία και δευτερευόντως το Ιράν. Ευτυχώς, γρήγορα κατάλαβε ότι αν συνέχιζε να λειτουργεί σαν εργαλείο του Ερντογάν και της Τεχεράνης, κάτω από συνθήκες, θα οδηγούσε μεσοπρόθεσμα στην διάλυσή της. Η πλειονότητα πλέον των Αράβων, επικρίνει την Χαμάς ότι στοχεύει να καταστρέψει την πιο δύσκολη συνθήκη ειρήνης στην σύγχρονη ιστορία.
Ο ρόλος Ερντογάν και Τεχεράνης
Οι αγορές, οι πολυεθνικές, οι διπλωμάτες και οι ακαδημαϊκοί αναγκάστηκαν αυτή τη φορά να σηκώσουν την κουρτίνα και να δουν ποιοι βρίσκονται πίσω από την Χαμάς. Ο Ερντογάν διότι σχεδιάζει με βάση την στρατηγική του “ζωτικού χώρου”, όπως στο παρελθόν και ο Χίτλερ. Η Τεχεράνη διότι πιέζει για να απεμπλακεί από τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στις εξαγωγές πετρελαίου.
Δεν έχω πειστεί ότι η Χαμάς ήθελε πραγματικά να ξεκινήσει φέτος μια τρίτη Ιντιφάντα. Πιστεύω ότι ήθελαν απλά να δημιουργήσουν συναισθήματα ανασφάλειας στο Ισραήλ, αλλά και στους Άραβες που ποντάρουν στην ειρήνη μαζί του. Επιθυμούσαν διακαώς μια διευρυμένη Ιντιφάντα ο Ερντογάν και η Τεχεράνη. Μπορεί λοιπόν η Χαμάς να κέρδισε την συμπάθεια κάποιων ως «μια μικρή δύναμη που μάχεται κατά της υπερδύναμης του Ισραήλ», αλλά αυτό αποτελεί κατά την άποψή μου επιδερμική ανάλυση.
Οι Αιγύπτιοι προβληματίστηκαν εξ αιτίας της ανασφάλειας και της αστάθειας που προκάλεσαν οι δεκαήμερες συγκρούσεις. Όπως άλλωστε και τα Εμιράτα που ετοιμάζονται να επενδύσουν 1,1 δισ. δολάρια στο Ισραήλ. Και φυσικά προβληματίστηκαν και οι Ευρωπαίοι που σκέφτονται να επενδύσουν 7 δις δολάρια στον East Med. Με μια διαφορά. Τούτη τη φορά, οι Άραβες, δεν πήραν σαφέστατη θέση υπέρ των Παλαιστινίων όπως παλιότερα. Για να είμαστε ειλικρινείς, τούτη τη φορά η νέα σύγκρουση, τους έσπρωξε πιο κοντά στο Ισραήλ από ποτέ, γεγονός που συνειδητοποίησε η ηγεσία της Χαμάς.
Κρίσιμο σταυροδρόμι
Άλλωστε, οι μεγάλοι παίκτες είχαν πάρει τα μαθήματά τους από τον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Όταν έμειναν με το στόμα ανοιχτό βλέποντας την αλλαγή πλεύσης του Ιράν, που ενώ αρχικά υποστήριξε ανοιχτά την Αρμενία, αιφνιδιαστικά άλλαξε στάση υπέρ του Αζερμπαϊτζάν και των Τούρκων. Η παγκόσμια κοινότητα, αναγκάστηκε αυτή τη φορά να σταματήσει να ακούει φήμες.
Είμαι βέβαιος ότι στους επόμενους μήνες, η συντριπτική πλειονότητα των “παικτών” της Αγοράς αλλά και κράτη που στέκονταν ουδέτερα απέναντι στην Τουρκία, θα αλλάξουν ρότα, σκληραίνοντας την στάση τους. Και θα πολλαπλασιαστούν αυτοί που βρίσκονται σήμερα απέναντι στην Τουρκία, σε όλες τις εστίες φωτιάς που έχει ανάψει ο Ερντογάν. Και είναι πολλές! Συρία, Ιράκ, Παλαιστίνη, Σαουδική Αραβία, Λιβύη, Ελλάδα, Κύπρος και πρόσφατα στην Ουκρανία, εξοργίζοντας μέχρι και τον Πούτιν. Έχει δε απλώσει τα πόδια του σε επικίνδυνες “γειτονιές” όπως οι δυτικές επαρχίες της Κίνας με τους Ουιγούρους η Αφρική και τα Δυτικά Βαλκάνια.
Ο Ερντογάν ξέρει καλά ότι έχει εισέλθει σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Ή θα πάρει τον δρόμο της σωφροσύνης και θα ασχοληθεί με τα εσωτερικά του προβλήματα, ή θα κάνει το ίδιο λάθος με τον Καντάφι, παίζοντας την Τουρκία στα ζάρια! Αν τελικά ακολουθήσει τον δεύτερο δρόμο, για να επιβιώσει πολιτικά και βιολογικά, θα αναγκαστεί να κάψει ακόμα και δυνατά “χαρτιά”, όπως η Χαμάς μιας και έχει ξεμείνει πλέον από εναλλακτικές.
Μπορεί παλιά να κέρδισε κάποιες παρτίδες, φέρνοντας σερί από εξάρες αλλά στον δρόμο που ακολουθεί στη δύση της καριέρας του θα συρθεί από άλλους να παίξει την τελευταία του παρτίδα: Το Κουρδικό! Το πρόβλημα για τον Τούρκο πρόεδρο είναι, ότι με αυτά που είπε κι έκανε τον Μάϊο, το άστρο του έσβησε κάπου πάνω από τον ουρανό της Ιερουσαλήμ! Και γνωρίζει και ο ίδιος, ότι για να κερδίσει και τούτη την παρτίδα, πρέπει να φέρει οκτάρες!
Δημοσίευση σχολίου