Του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Η Αμερική βιώνει έναν ιδιότυπο θεσμικό εκφυλισμό, με τον ηττημένο πρόεδρο Τραμπ να αρνείται να αναγνωρίσει την ήττα του, στέλνοντας έτσι ουσιαστικά στον Καιάδα την ναυαρχίδα των διαχρονικών υποκριτικών ισχυρισμών των Αμερικανών, για την χώρα δήθεν προστάτιδα της Δημοκρατίας, στο όνομα της οποίας εξαπολύθηκαν φονικοί πόλεμοι με εκατόμβες θυμάτων σε ολόκληρο τον πλανήτη και φυσικά στην ευρύτερη γεωπολιτική μας γειτονιά…
Πρόκειται για μια ακόμη νοσηρή κατάσταση η οποία αργά ή γρήγορα θα διευθετηθεί με εντελώς συστημικό τρόπο, παραδίδοντας την σκυτάλη σε πολιτικές επιθετικής εξωστρέφειας, τις οποίες έχει ανάγκη η Αμερικανική εξωτερική πολιτική στο πλαίσιο της αμφιλεγόμενης προσπάθειάς της να επαναβεβαιώσει τον ηγετικό πλανητικό της ρόλο.
Οι κεντρικοί άξονες αυτής της προσπάθειας, όπως είναι αναμενόμενο, θα στραφούν σε τρεις τουλάχιστον κυρίαρχες κατευθύνσεις:
Α. Στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης και του ρόλου των ΗΠΑ στο πλαίσιο των παραδοσιακών συμμαχικών δομών (ΝΑΤΟ, ΕΕ κλπ) και των νέων συμμαχικών δογμάτων (βλέπε ΝΑΤΟ 2030 κοκ)…
Β. Στην προσπάθεια επικαιροποίησης της περιφερειακής τους στρατηγικής, δίνοντας έμφαση και ιδιαίτερη βαρύτητα – όπου αυτό απαιτείται – προκειμένου να ανακοπεί το φαινόμενο της στρατηγικής υποχώρησης των ΗΠΑ. Και…
Γ. Στην οριστικοποίηση του κεντρικού στρατηγικού δόγματος γύρω από το οποίο θα επιχειρηθεί να χοροθετηθούν σύμμαχοι και ανταγωνιστές με κυρίαρχο ζητούμενο την ανάγκη διαμόρφωσης μιας νέας ισορροπίας ισχύος.
Αυτή η διαδικασία δεν θα είναι ευθύγραμμη, αφού για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία των ΗΠΑ, το μονοπώλιό τους στον στρατηγικό σχεδιασμό δεν είναι διόλου δεδομένο.
Παραδοσιακοί σύμμαχοι έχουν σε σημαντικό βαθμό αυτονομηθεί ή διεκδικούν αναβαθμισμένο λόγο και ρόλο στο πλαίσιο των ιδιαίτερων δικών τους στρατηγικών επιδιώξεων.
Η λίστα των στρατηγικών αντιπάλων έχει διευρυνθεί και μαζί της έχει διευρυνθεί σημαντικά και το στρατηγικό αποτύπωμα ενός εκάστου εξ αυτών, με τις περιφερειακές και άλλες γεωπολιτικές συμφύσεις που έχουν μεσολαβήσει κατά την διάρκεια τουλάχιστον της τελευταίας δεκαετίας.
Η φυσιογνωμία των στρατηγικών απειλών έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά και αυτή η εξέλιξη συνιστά μια συνολικά καινούρια κατάσταση την οποία ουδείς δικαιούται πλέον να αγνοήσει.
Το κρίσιμο ερώτημα…
Είναι αν οι ΗΠΑ διαθέτουν την ετοιμότητα και την βούληση να αξιολογήσουν με νηφαλιότητα τα πραγματικά δεδομένα και τους αντικειμενικούς όρους που διέπουν την πραγματική αλληλεξάρτηση όλων των παραπάνω. Η απάντηση προφανώς δεν είναι εύκολη. Όχι γιατί υπάρχει έλλειμμα στην αμερικανική στρατηγική σκέψη που δεν επιτρέπει καθαρές και νηφάλιες αναγνώσεις, αλλά διότι η σύγκρουση αντιλήψεων, η διαφορετικότητα των ιεραρχήσεων και μια σειρά από διαχρονικές εμμονές και ακρότητες που διαμόρφωσαν σχολές σκέψεις στην στρατηγική των ΗΠΑ, παραμένουν υπαρκτές… εμφανίζονται να είναι εξ ίσου ισχυρές… Και εξ αυτού του λόγου συνεχίζει να παραμένει ασαφής η αντίληψη που επίκειται τελικά να κυριαρχήσει.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο πως η Αμερικανοτουρκική διένεξη, για την έκβαση της οποίας πολλοί επένδυσαν πολλά – εξόχως αυθαίρετα – στην εκλογή Μπάιντεν (πράγμα που παρατηρείται να συμβαίνει και στην δική μας την χώρα), δεν είναι παρά μια παράμετρος που ενσωματώνεται άρρηκτα στην διαχείριση της συγκεκριμένης εξίσωσης, η οποία όπως όλα δείχνουν δεν εγκλωβίζεται σε έναν συγκεκριμένο μονόδρομο σε ότι αφορά στην αμερικανική στρατηγική σκέψη.
Η ίδια η Τουρκία…
Αντιλαμβάνεται το μέγεθος του γεωπολιτικού ειδικού της βάρους, και επενδύει τα μέγιστα σε αυτό διεκδικώντας αυξημένο, αυτοτελή και ιδιαίτερα δυναμικό ρόλο στην αρχιτεκτονική της επόμενης μέρας. Τον διεκδικεί και αυτοτελώς αλλά και έναντι τρίτων – εν προκειμένω της Ρωσίας, των ΗΠΑ αλλά και της Κίνας – στο πλαίσιο πολλών παράλληλων στρατηγικά συνεργατικών σχέσεων, στις οποίες ο καθένας ξεχωριστά επενδύει τις δικές του ιδιαίτερες στρατηγικές προσδοκίες έναντι των υπολοίπων. Και φυσικά τον διεκδικεί έχοντας ανεβάσει πάρα πολύ ψηλά τον πήχη των προσδοκιών, διεκδικώντας ακόμη και μια ηγεμονική ως προς τον χαρακτήρα της εκπροσώπησης παρουσία ακόμη και στα ύπατα αξιώματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Για την Τουρκία και για την επιτυχημένη προώθηση του στρατηγικού της σχεδιασμού, κρίσιμο στοίχημα παραμένει η προσπάθειά της να προσδώσει συγκεκριμένα ταυτοτικά χαρακτηριστικά στην κυρίαρχη αντίληψη για την περιφερειακή ασφάλεια στον χώρο της Ευρασίας.
Οι Αμερικανοί, τόσο επί Τραμπ όσο και επί Μπάιντεν (όπως τουλάχιστον διαφαίνεται), δεν δείχνουν να έχουν αντιληφθεί επαρκώς τον τουρκικό στρατηγικό σχεδιασμό και αυτήν την γενική διαπίστωση δεν την αναιρούν ΟΥΤΕ οι επιμέρους χειρισμοί που κυριάρχησαν κατά την περίοδο Τραμπ, ΟΥΤΕ πολύ περισσότερο αυτοί που διαφαίνεται πως θα κυριαρχήσουν με την επερχόμενη διοίκηση Μπάιντεν.
Η Τουρκία πουλά στους Αμερικανούς ακριβή διαμεσολάβηση σε περιβάλλον μιας πολυμερούς ισορροπίας μεταξύ των ιδίων και των κορυφαίων στρατηγικών τους αντιπάλων Ρωσίας και Κίνας. Η διοίκηση Τράμπ με την μονομέρεια του οικονομισμού στην οποία διέπρεψε, τσίμπησε το σχετικό δόλωμα θεωρώντας πως η χαλαρή εργαλειοποίηση της Τουρκικής παρουσίας, θα μπορούσε να διευκολύνει την έκβαση των ανταγωνιστικών της σχεδιασμών έναντι του κίτρινου γίγαντα.
Η διοίκηση Μπάιντεν εμφανίζεται περισσότερο επιρρεπής στην αναβίωση μιας νεοψυχροπολεμικής αντίληψης, και από αυτήν την άποψη ο συνδυασμός μιας διττής τακτικής καρότου και μαστιγίου απέναντι στην Τουρκία, φαίνεται πως προκρίνεται ως τακτική σε μια προσπάθεια να ριχτεί η Ρωσία στο γεωπολιτικό καναβάτσο και να αναβιώσει έτσι η απολεσθείσα ιστορική «αίγλη» των ΗΠΑ.
Και όσο οι ΗΠΑ, με όποια κυρίαρχη αντίληψη στην διοίκηση, συνεχίζουν να παγιδεύονται στην λογική της αντιμετώπισης του ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ αντιπάλου, με την ψευδαίσθηση ότι μια δήθεν εργαλειοποιημένη Τουρκία μπορεί να αποτελεί εις το διηνεκές το πολύτιμο δεκανίκι τους για μια νικηφόρα έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης, τόσο η στρατηγικά χειραφετημένη Τουρκία θα συνεχίσει να επενδύει ανενόχλητα στην ενδυνάμωση του ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΥ αντιπάλου και αυτός δεν είναι ΟΥΤΕ η Ρωσία, ΟΥΤΕ η Κίνα.
Ο πραγματικός ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΣ αντίπαλος είναι το ΙΣΛΑΜ. Για την ακρίβεια ο ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΣ αντίπαλος είναι το φονταμενταλιστικό κοινωνικό Ισλάμ, το οποίο εργαλειοποιεί πολιτικά η Τουρκία και το οποίο ενέχει ιδιαίτερη θέση και ρόλο στην Τουρκική αναθεωρητική στρατηγική, και μάλιστα σε έκταση και σε βαθμό ικανό να εκβιάσει ανατροπές, που θα φέρουν την Ευρασία αντιμέτωπη με πολύ δυσάρεστα και επώδυνα τετελεσμένα.
Από αυτήν την άποψη, η Τουρκία δεν μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζεται ως δυνητικός σύμμαχος στο περιβάλλον της όποιας Δυτικής στρατηγικής. Η Τουρκία είναι η πέμπτη φάλαγγα που απειλεί ευθέως τον Δυτικό κόσμο και ναρκοθετεί την περιφερειακή ασφάλεια προς ίδιον όφελος, και μόνο ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Σε ότι αφορά στην πατρίδα μας επομένως…
Καλό θα είναι να δραπετεύσει από τις αυταπάτες της, και να σταματήσει να εναποθέτει την δική της Νιρβάνα δίπλα στην Νιρβάνα που διαφαίνεται πως κυριαρχεί μεταξύ άλλων ΚΑΙ στον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι οι Αμερικανοί προσεγγίζουν τις σύνθετες προκλήσεις της εποχής μας.
Και φυσικά είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσει, πως η νομή ρόλων μεταξύ των παραδοσιακών συμμάχων στην οποία προσφεύγουν οι ΗΠΑ προκειμένου να τονώσουν τις γεωστρατηγικές τους αυταπάτες, τυφλώνει και δελεάζει το γερμανικό συμμαχικό μας δεκανίκι, ενώ για την ίδια την χώρα μας, δεν προβλέπεται ρόλος σε αυτό το προσωρινό αυτοκτονικό συμμαχικό «πάρτι» που παραβλέπει με τρόπο προκλητικό κρίσιμους γεωπολιτικούς κανόνες. Και αν θα πρέπει απαραίτητα να μιλήσουμε για κάποιον ρόλο, αυτός δεν είναι άλλος από τον ρόλο της Ιφιγένειας και καλό θα είναι να μην εφησυχάζουμε.
Η ρήξη στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι βέβαιο πως ΔΕΝ θα προκύψει εξ αιτίας της προμήθειας των S-400 από τους Τούρκους, ούτε καν ως συνέπεια της ισχυρής γεωστρατηγικής αυτονόμησης στην οποία επιδίδεται σταθερά και μεθοδικά η «απείθαρχη» Τουρκία. ΟΙ ΗΠΑ έχουν πολλούς λόγους να συντηρούν και να ανατροφοδοτούν τις αυταπάτες τους και φυσικά η Τουρκία διαθέτει πολλά και εξόχως λειτουργικά εργαλεία για να κλιμακώνει τους γεωπολιτικούς της εκβιασμούς ΚΑΙ απέναντι στις ΗΠΑ.
Η Ελλάδα λοιπόν αντί να «χουζουρεύει» περιμένοντας την έξωθεν σωτηρία, οφείλει με την δική της γεωπολιτική χειραφέτηση που θα ταράξει οριστικά τα λιμνάζοντα ύδατα, να εκβιάσει τον συλλογικό ορθολογισμό σε ότι αφορά στην προσέγγιση των πραγματικών προκλήσεων, ενισχύοντας αντίστοιχες λογικές μεταξύ των «συμμάχων» της και ταυτόχρονα – υλοποιώντας έναν σχεδιασμό επιθετικής διπλωματίας στο πλαίσιο μιας συνολικά αναβαθμισμένης εξωτερικής πολιτικής – να εμποδίσει να αναβιώσουν με τον γνωστό εμμονικό τρόπο τα αναχρονιστικά και ξεπερασμένα ψυχροπολεμικά μοντέλα που θα τροφοδοτήσουν εξελίξεις αδιέξοδες και καταστροφικές, ενώ την ίδια στιγμή θα διασφαλίσουν πολύτιμο περιβάλλον ανοχής στους πραγματικούς συστημικούς κινδύνους που δυναμώνουν.
Τέλος, καθοριστική σημασία για την χώρα μας, αναφορικά με την θέση της στο γεωπολιτικό παζλ της επόμενης μέρας, θα έχει η αποφασιστικότητά της να εγκαταλείψει τις παραδοσιακές συναισθηματικές και λοιπές παρασιτικές αντιλήψεις, και η συνακόλουθη ικανότητά της να προσεγγίσει τις νέες σύνθετες προκλήσεις με ρεαλισμό, διεκδικώντας ρόλο και λόγο πρωταγωνιστικό, ακόμη και στην αποτύπωση των κανόνων για την νέα περιφερειακή ασφάλεια και την νέα ισορροπία ισχύος.
Πρόκειται για μια πραγματικά σύνθετη πρόκληση, που η επιτυχημένη διαχείρισή της θα έχει γενικότερη εποικοδομητική συμβολή στην περιφερειακή και στην Ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η πατρίδα μας αυτό το γάντι οφείλει να το σηκώσει και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επαναπαυθεί σε αυταπάτες που ενδέχεται να καλλιεργεί η επιχειρούμενη επαναπροσέγγιση του Ισραήλ με Αραβικές χώρες. Η Ελλάδα οφείλει να είναι παρούσα με λόγο και σθένος σε αυτές τις περιφερειακές ανακατατάξεις διότι οφείλει να θυμάται πως η στοχοπροσήλωσή τους παραμένει ευμετάβλητη και υπό προϋποθέσεις μπορεί εν τέλει να καταστεί ακόμη και επιζήμια για την χώρα μας, ένα οι στρατηγικές σκοπιμότητες τροποποιηθούν και εάν η πατρίδα μας δεν είναι δυναμικά παρούσα με ισχυρό ρόλο και χειραφετημένο λόγο.
Δημοσίευση σχολίου