Οι κινήσεις του Ιράν στο άμεσο διάστημα πρόκειται να φέρουν σε δύσκολη θέση και κράτη που εξαρτούν την αμυντική τους επιβίωση από οργανισμούς, στους οποίους ηγείται η Ουάσιγκτον.
Κωνσταντίνα Τσάκαλου*Τα σενάρια και οι ανησυχίες για μια επερχόμενη εμπόλεμη κρίση μεταξύ των δυνάμεων του διεθνούς γίγνεσθαι, ύστερα από τη δολοφονία του Κασέμ Σολεϊμάνι,επιβεβαιώνουν στο μέγιστο την πεποίθηση πως ένα σύστημα αμιγώς πολυπολικό τείνει προς την αστάθεια και την σύγκρουση συμφερόντων.
Οι τελευταίες πράξεις που σημειώθηκαν στον πόλεμο της Συρίας επισφράγισαν το γεγονός πως η Ρωσία και το Ιράν θεωρούνται οι μεγάλοι νικητές της περιοχής. Είναι σαφές πως η ύπαρξη δυτικών δυνάμεων στη Συρία και στο Ιράκ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανάγκη ολοκληρωτικής καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους. Μάλιστα, ύστερα από το πρόσφατο ξέσπασμα της έντασης μεταξύ Ιράν-ΗΠΑ, η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία έσπευσαν αμέσως να εκφράσουν την επιθυμία τους για αποκλιμάκωση των εντάσεων σε μία περιοχή που μετρά ήδη αιματηρές συγκρούσεις.
Η απόφαση που έλαβε το Κοινοβούλιο του Ιράκ για εκδίωξη των ξένων δυνάμεων από τα ιρακινά εδάφη γνώρισε την αμφισβήτηση των ευρωπαϊκών κρατών, τα οποία και τάχθηκαν υπέρ της διατήρησης των συμμαχικών δυνάμεων στην περιοχή, προς αντιμετώπιση της τζιχαντιστικής απειλής.
Για τα κράτη της Δύσης, η δράση της ομάδας του Ισλαμικού Κράτους αποτέλεσε και την αιτία για ανάπτυξη από κοινού επιχειρήσεων στα εδάφη της Μέσης Ανατολής, με απώτερο σκοπό την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Η εμφάνιση της ρητορικής του λεγόμενου “άξονα του κακού”, μετά από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, μπορούμε να ισχυριστούμε πως λειτούργησε ως μια νέα μορφή αιτιολόγησης των επιθετικών πρακτικών ανά τον κόσμο, χωρίς να θεωρείται απαραίτητη η περαιτέρω νομιμοποίηση για πράξεις κατά τρομοκρατικών υποκειμένων.
Η σημερινή κατάσταση υποδεικνύει πως στο υποθετικό σκηνικό αποχώρησης των δυτικών δυνάμεων από την Μέση Ανατολή, αυτομάτως θα αυξηθεί με ρυθμό γεωμετρικής προόδου η επιρροή δυνάμεων, αντίθετων με τα στρατηγικά συμφέροντα της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ.
Στο συγκεκριμένο σενάριο, για ακόμη μια φορά θα επιβεβαιωθεί και η τραγικότητα της αμυντικής εξάρτησης των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία εφόσον δεν αναπτύσσουν ουσιαστικές προσπάθειες για την αμυντική τους αυτάρκεια, έτι μια φορά θα επιζητήσουν την θωράκιση και εξασφάλιση της επιβίωσής τους από μια τρίτη δύναμη, ικανή να σηκώσει τα βάρη του διεθνούς ανταγωνισμού.
Οι ΗΠΑ, οι οποίες από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κι έπειτα είχαν αναλάβει το συγκεκριμένο καθήκον, πλέον βρίσκονται σε εξαιρετικά κρίσιμο σημείο, μιας και με την πιθανότητα απώλειας της στρατιωτικής τους παρουσίας σε Ιράκ και Συρία, την ίδια στιγμή θα απολέσουν και την ιδιότητα της ηγέτιδας δύναμης.
Αντιθέτως, η επιρροή που έχει αποκτήσει το Ιράν στην περιοχή, προσδίδει στο κράτος τα απαραίτητα εχέγγυα για την αύξηση του γοήτρου και του διεθνούς στάτους της χώρας.
Η ανακοίνωση δε πως το Ιράν παύει να δεσμεύεται σε ό, τι αφορά τους όρους του πυρηνικού της προγράμματος, αυξάνουν στο μέγιστο τις ανησυχίες πως στο εξής η Τεχεράνη τίθεται σε ανεξέλεγκτη τροχιά δράσης.
Οι κινήσεις του Ιράν στο άμεσο διάστημα πρόκειται να φέρουν σε δύσκολη θέση όχι μόνο χώρες, στρατηγικά αντίπαλες προς εκείνο, όπως είναι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, αλλά και κράτη που εξαρτούν την αμυντική τους επιβίωση από οργανισμούς, στους οποίους ηγείται η Ουάσιγκτον.
Εστιάζοντας στο γεγονός πως τα κράτη στο μέλλον θα υποστούν τη διαδικασία επιλογής στρατοπέδων, η Τουρκία φαίνεται να λαμβάνει ήδη τα πρώτα ηχηρά μηνύματα. Οι πρόσφατες επιθέσεις που σημειώθηκαν στην Σομαλία και στην Κένυα,με στόχο τόσο Τούρκους, όσο και Αμερικανούς πολίτες, με κύριο υπαίτιο την ομάδα alshabaab, ενδεχομένως να είναι και μια ένδειξη προειδοποίησης προς την Άγκυρα, η οποία μέχρι στιγμής έχει επικεντρωθεί στα αναθεωρητικά της σχέδια, επιλέγοντας την τακτική της ελιγματικής διέλευσης μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
Συμπερασματικά, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας και η επιλογή μεθόδων καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους στο εξής θα καθορίσει και τα επόμενα βήματα των Μεγάλων Δυνάμεων εντός της περιοχής της Μέσης Ανατολής, καθώς και τα σχέδια επιβίωσης συγκεκριμένων κρατών εντός του πολυπολικού και ανασφαλούς διεθνούς συστήματος.
*Ερευνήτρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, στον Τομέα Ρωσίας, Ευρασίας και Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, στην Ομάδα της Εξωτερικής Πολιτικής
Δημοσίευση σχολίου