Του Μιχάλη Ιγνατίου
Οι δηλώσεις του προέδρου της Αμερικής Ντόναλντ Τραμπ στην Οσάκα, πριν και μετά τη συνάντηση του με τον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν, προκάλεσαν αγανάκτηση για πολλούς και διάφορους λόγους.
Πρώτος και βασικός είναι ότι ύμνησε ένα αυταρχικό ηγέτη, ο οποίος διακρίνεται για τον άκρατο αντιαμερικανισμό και αντισημιτισμό του, και ο οποίος συντάσσεται με τους μεγαλύτερους εχθρούς των ΗΠΑ: Τη Ρωσία, το Ιράν, τη Βενεζουέλα, την Κούβα και άλλες χώρες με τις οποίες η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε αντιπαράθεση.
Υπήρχε και ένας άλλος λόγος: Όλο το προηγούμενο διάστημα, οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του κ. Τραμπ, σε όλα τα επίπεδα, στάθηκαν ισχυρά στο αρχικό αφήγημα τους: «Ή τα S-400, ή τα F-35, όχι και τα δύο μαζί» στο τουρκικό έδαφος.
Τόνιζαν επίσης σε όλους τους τόνους ότι η Τουρκία θα πληρώσει με κυρώσεις στη βάση του νόμου CAATSA, που έχει ψηφιστεί για να αντιμετωπίζονται σκληρά και χωρίς οίκτο όλες οι χώρες που θέτουν σε κίνδυνο τα συμφέροντά των ΗΠΑ. Και η Τουρκία είναι μία κλασσική περίπτωση. Σημειώνουμε ότι αυτή η γραμμή εγκρίθηκε και από τον Λευκό Οίκο. Αποτελούσε, με λίγα λόγια, και θέση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι πρώτοι, λοιπόν, που έμειναν άφωνοι ακούγοντας τα λόγια του προέδρου των ΗΠΑ ήταν οι αξιωματούχοι της κυβέρνησής του, οι οποίοι ξαφνικά είδαν να εκτίθενται και να επιβεβαιώνεται ο κ. Ερντογάν, που δήλωσε δημόσια πως ο Αμερικανός Πλανητάρχης δεν συμφωνεί με τις θέσεις των συνεργατών του. Δεν ήταν η πρώτη φορά που τους άφηνε «στήλη άλατος», αφού είχε προηγηθεί η περίπτωση της Βορείου Κορέας, όταν άλλα πρέσβευαν τα «γεράκια» υπό την ηγεσία του Τζον Μπόλτον, συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας και άλλα έπραξε ο κ. Τραμπ.
Προκάλεσε έτσι μεγάλη εντύπωση, όταν τόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και το Πεντάγωνο έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι δεν αλλάζουν οι θέσεις τους και ότι τα F-35 δεν πρόκειται να παραδοθούν στην Τουρκία από τη στιγμή που προχωρούσε στην παραλαβή και στην εγκατάσταση τους. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, στη γραπτή δήλωση του, επανάφερε και το θέμα των κυρώσεων. Από την πλευρά του, ο Λευκός Οίκος σιώπησε. Με αποτέλεσμα να αιωρείται η απορία τι ακριβώς σχεδιάζουν ο πρόεδρος Τραμπ και ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, για τον οποίο λέγονται και γράφονται πολλά.
Είναι δε τουλάχιστον περίεργη η στάση του κ. Ερντογάν έναντι του προεδρικού γαμπρού, ο οποίος ήταν αυτός που άνοιξε ξανά το κλειστό κανάλι επικοινωνίας του Τούρκου προέδρου με τον Λευκό Οίκο. Μετά το παραλήρημα του κ. Τραμπ για τον «φίλο του Ταγίπ», ο Τούρκος ηγέτης εναντιώθηκε στο σχέδιο του κ. Κούσνερ για τη λύση του Μεσανατολικού, που αποτελεί την «καρδιά και τη ψυχή» της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Και ο κάθε καλόπιστος παρατηρητής δικαιούται να αναρωτηθεί, τι στο καλό κέρδισαν ο κ. Τραμπ και ο γαμπρός του από τον κ. Ερντογάν, όταν απέτυχαν να τον πείσουν να συνταχθεί μαζί τους και να υποστηρίξει το φιλόδοξο σχέδιό τους. Η απόρριψη συνολικά της προσπάθειας για τη λύση του Μεσανατολικού από τον Τούρκο πρόεδρο, μπορεί και να αποτελέσει την ταφόπετρα για το σχέδιο του κ. Κούσνερ.
Ο Ερντογάν έδειξε με τον τρόπο αυτό ότι δεν υπολογίζει τον κ. Τραμπ, ο οποίος όμως είναι ένας «μουσαμάς». Δεν γνωρίζουμε ακόμα την αντίδραση του, ούτε τις τελικές αποφάσεις του για την Τουρκία, διότι -όπως πάντα- μετά από τέτοιες κινήσεις επανέρχεται στην τάξη και το ξανασκέφτεται. Θα μείνει ως μνημείο αλλαγής στάσης, η ακύρωση της απόφασης του για την αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτών από τη Συρία, την οποία έλαβε πάλι μετά από μία συνομιλία του με τον πρόεδρο της Τουρκίας.
Είχε κάνει τότε θριαμβευτικές δηλώσεις «για τους στρατιώτες μας που επιστρέφουν» για να αναγκαστεί μέσα σε μερικές μέρες να αποφασίσει την αύξηση των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία, με σκοπό να προστατεύουν τους εχθρούς του Ερντογάν και συμμάχους της Αμερικής, Κούρδους μαχητές του YPG.
Θα αλλάξει και τώρα γνώμη; Αυτό πιστεύει η πλειοψηφία των διπλωματών που ασχολούνται με το θέμα των S-400 και των F-35. Οι λόγοι είναι πολλοί και βασικά αφορούν τα στρατηγικά σχέδια της Αμερικής, που δεν εξυπηρετούνται πλέον από την Τουρκία. Παράλληλα, εντοπίζεται μία άνευ προηγουμένου εχθρότητα στο Κογκρέσο απέναντι στην κατοχική δύναμη και τον ηγέτη της, και πιστεύεται ότι οι βουλευτές και οι γερουσιαστές δεν θα υποχωρήσουν.
Μέλη του Κογκρέσου με τα οποία συνομιλήσαμε εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είναι «δεμένος» από τους νόμους που ψηφίστηκαν και μπορεί να κάνει ελάχιστα πράγματα για να διασώσει τον Ερντογάν. Εκτός εάν ο τελευταίος αποφασίσει ότι οι S-400 θα παραμείνουν μέσα στα κουτιά και δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ. Είναι ένα σενάριο που έρπει τις τελευταίες ημέρες στην Ουάσιγκτον, αν και οι νόμοι υπαγορεύουν ότι πρέπει να ακυρωθεί η αγορά του ρωσικού συστήματος και αυτό να μην φτάσει ποτέ στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Ερντογάν, η αγορά και η εγκατάσταση είναι «ένα τετελεσμένο γεγονός». Οπότε οι επιλογές του κ. Τραμπ και οι ελπίδες του για να επαναφέρει την Τουρκία στο «δυτικό μαντρί» εξανεμίζονται.
Το επόμενο διάστημα θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος μας έχει συνηθίσει στις ανατροπές και δεν πρέπει να αποκλείσουμε να δούμε το σκηνικό του περασμένου καλοκαιριού όταν ένας έξαλλος Τραμπ επιτέθηκε με σφοδρότητα στην Τουρκία, οδηγώντας την οικονομία της σε μερική κατάρρευση.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει τραβήξει πολύ το σχοινί με τους Αμερικανούς. Και παρά τα όμορφα λόγια του κ. Τραμπ στην Οσάκα της Ιαπωνίας, το σχοινί μπορεί να κοπεί…
Το «βαθύ κράτος» της Ουάσιγκτον δεν χωρατεύει και το έχει αποδείξει πολλές φορές. Ιδιαίτερα οι ηγεσίες του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Πενταγώνου, έχουν αποδείξει ότι πάνω απ’ όλα και όλους βάζουν το στρατηγικό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών. Όλα τα υπόλοιπα απλά δεν υπάρχουν…
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου