Του Κώστα Ράπτη
Η ελληνική ματιά στις πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική Αλβανία συνηθίζεται να επικεντρώνεται σε θέματα όπως η εκπροσώπηση της ομογένειας ή η παρουσία στοιχείων που ανεβάζουν τους τόνους στις διμερείς σχέσεις (Τσάμηδες, ακροδεξιοί κτλ.).
Όμως το μεγάλο διακύβευμα για τη σταθερότητα της περιοχής προκύπτει από τη μεγάλη εικόνα: αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι το 43% των κατοίκων της χώρας θα ήταν πρόθυμο να μεταναστεύσει και όπου το βασικό αντικείμενο προεκλογικής αντιπαράθεσης ήταν ποιος κάνει πλάτες στην καλλιέργεια κάνναβης που αναδεικνύεται στον πλέον αναπτυσσόμενο κλάδο της αλβανικής οικονομίας.
Η δε ειρωνεία του πράγματος είναι ότι η Αλβανία δεν υφίσταται κάποιον "αποκλεισμό”, όπως λ.χ. η ΠΓΔΜ, αλλά ακολουθεί μια σχετικά ομαλή πορεία ενσωμάτωσης στους ευρωατλαντικούς θεσμούς: από το 2009 αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ και από το 2014 υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. χώρα.
Η φιλοδοξία της αλβανικής πλευράς είναι να κυλήσουν έτσι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ώστε η χώρα να είναι σε θέση να ενταχθεί στην Ε.Ε. το 2022. Μετά τις χθεσινές εκλογές γνωρίζουμε ότι αυτός που θα καθοδηγήσει την πορεία προς την ένταξη θα είναι ο ηγέτης των Σοσιαλιστών και πρωθυπουργός από το 2013 Edi Rama, και μάλιστα με αυτοδυναμία.
Με καταμετρημένο το 30% των ψήφων, το Σοσιαλιστικό Κόμμα εμφανίζεται να αποσπά το 51,39% των ψήφων και 76 έδρες του κοινοβουλίου επί συνόλου 140. Το κεντροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα του Lulzim Basha κατακτά το 28,53%, ενώ ο "μπαλαντέρ” του πολιτικού συστήματος, το Κόμμα Σοσιαλιστικής Ολοκλήρωσης του νεοεκλεγέντος στην προεδρία της Δημοκρατίας Ilir Meta, περιορίζεται στο 15,65%.
Rama και Basha φέρονται να έχουν αφήσει κατά μέρος τις παλαιότερες αντιπαραθέσεις τους και να έχουν διαμορφώσει ένα πλαίσιο συνεννόησης, ώστε ακριβώς να συμπιέσουν το κόμμα του Meta.Με αυτή την έννοια, το στοίχημα του πρωθυπουργού να απαλλαγεί από τον έως τώρα κυβερνητικό του εταίρο πέτυχε.
Ούτως ή άλλως, το Δημοκρατικό Κόμμα (που ίδρυσε ο Sali Berisha) δεν είχε σοβαρές αξιώσεις να επανέλθει στην εξουσία – μάλιστα βλέπει να υποχωρεί διαχρονικά η δύναμή του στα εκλογικά του φέουδα στο βόρειο τμήμα της χώρας. (Η διαίρεση Βορρά-Νότου είναι από τις πιο καθοριστικές στην Αλβανία).
Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό συμμετοχής ήταν το χαμηλότερο από την καθιέρωση του κοινοβουλευτισμού το 1991. Μόλις το 45% των ψηφορόρων προσήλθαν στις κάλπες, ήτοι , 1.514.851 πολίτες επί συνόλου 3.452.260 εγγεγραμμένων. Το 2013 το ποσοστό συμμετοχής ανερχόταν σε 52,7%.
Η υψηλή αποχή αποδίδεται στον καύσωνα αλλά και την μουσουλμανική εορτή του τέλους του Ραμαζανιού. Η ψηφοφορία πάντως σημαδεύτηκε από κατά τόπους εντάσεις και κυρίως από καταγγελίες για απόπειρες εξαγοράς ψήφων – σε σημείο, ώστε ο Meta, να λησμονήσει ότι επίκειται η ανάρρησή του στο ύπατο αξίωμα και να εξαπολύσει βαρύτατες φραστικές επιθέσεις στον "αρχισαδιστή” Rama.
Ο Αλβανός πρωθυπουργός καταφέρνει να είναι "τα πάντα για τους πάντες” και κυρίως να ηγείται μιας χώρας όπου επελαύνει το οργανωμένο έγκλημα και η διαφθορά, ενώ ταυτοχρόνως ο ίδιος προβάλλει ως σταυροφόρος της διαφάνειας και του εκσυγχρονισμού.
Χαρακτηριστικές είναι λ.χ. οι μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις του 2014 εναντίον των καλλιεργειών κάνναβης στο Λαζαράτι του αλβανικού Νότου, που εντυπωσίασαν το διεθνές ακροατήριο, αλλά μάλλον είχαν να κάνουν με την αναδιάρθρωση συμφερόντων και συσχετισμών, καθώς η Αλβανία δεν έπαψε να είναι ο πρώτος τροφοδότης των χωρών της Ε.Ε. σε κάνναβη.
Στην παρούσα περίοδο ο Rama προϊσταται ενός μεγάλου επανελέγχου, με τη βοήθεια Αμερικανών ειδικών, των προσόντων και της περιουσιακής κατάστασης του δικαστικού σώματος, ανάμεσά τους και 400 δικαστών που κινούν υποψίες διαφθοράς. Το ότι η Δικαιοσύνη απέκτησε την παρούσα στελέχωσή της επί των ημερών του Δημοκρατικού Κόμματος είναι μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια.
Πάντως, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει σταθερότητα στη χώρα, ο ευρωατλαντικός παράγοντας αντικειμενικά λειτουργεί ως στήριγμα του Rama, όποτε προκύπτουν καταστάσεις κρίσης. Λ.χ. η σκέψη του Δημοκρατικού Κόμματος να μποϊκοτάρει τις βουλευτικές εκλογές αποκρούσθηκε με την παρέμβαση του Αμερικανού πρεσβευτή.
Αν δείχνει να χάνει κάποιο έρεισμα το τελευταίο διάστημα ο Rama, αυτό είναι η Τουρκία του Tayyip Erdogan, καθώς η Άγκυρα θεωρεί ότι η Αλβανία υπήρξε και παραμένει πολύ "φιλόξενη” στο δίκτυο του Fethullah Gulen. Μάλιστα σε μία συγκυρία κατά την οποία ακόμη συζητείται έντονα η "ατζέντα των Τιράνων” (δηλ. η πρωτουβουλία του Rama να συγκεντρώσει στο γραφείο του τους ηγέτες των αλβανικών κομμάτων της ΠΓΔΜ για τη σύνταξη ενός κοινού πλαισίου διεκδικήσεων έναντι των Σκοπίων) ο ίδιος ο Erdogan τάχθηκε ανοιχτά εναντίον της φιλολογίας περί "Μεγάλης Αλβανίας”.
Σε τηλεοπτική του συνέντευξη την περασμένη Δευτέρα στο Top Channel της Αλβανίας ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε "κακή και απαράδεκτη” την ιδέα της ενοποίησης των αλβανόφωνων περιοχών διαφορετικών κρατών, την οποία απέδωσε σε "παιχνίδια” που κάποιοι παίζουν σε βάρος της περιοχής, τάχθηκε υπέρ του σεβασμού της κυριαρχίας και της ακεραιότητας των επιμέρους χωρών, χαρακτήρισε "πλούτο” την ποικιλομορφία που επικρατεί στα Βαλκάνια και προειδοποίησε για τους κινδύνους που προκύπτουν επικαλούμενος το παράδειγμα του Ιράκ και της Συρίας. Ο φόβος της αλλαγής συνόρων στα νοτιανατολικά της Τουρκίας δεν καθιστά δημοφιλή στην Άγκυρα τυχόν αντίστοιχα βαλκανικά πειράματα.
Δημοσίευση σχολίου