Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Για άλλη μια φορά, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, η Μεγάλη Βρετανία έγινε στόχος ακραίων Ισλαμιστών τρομοκρατών. Χτύπησαν Σάββατο βράδυ στην καρδιά του Λονδίνου, αφήνοντας πίσω τους έξι νεκρούς και δεκάδες τραυματίες.
Γιατί αυτή η στοχοποίηση και γιατί τώρα, μόλις τον τελευταίο χρόνο; Στις διεθνείς σχέσεις συνηθίζουμε να λέμε ότι πάνω από δύο «συμπτώσεις» παύει το γεγονός να αποτελεί «σύμπτωση» και θα πρέπει να θεωρείται δουλειά του «εχθρού».
Είναι «εισαγόμενη» η Ισλαμική τρομοκρατία στη Βρετανία ή μήπως η χώρα έχει το πρόβλημα στο εσωτερικό της και για παράδειγμα θα πρέπει να αρχίσει να ζει με το πρόβλημα, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση του Ισραήλ;
Τέλος, τι σχέση μπορεί να έχει η έξαρση της Ισλαμικής τρομοκρατίας στη Βρετανία με την κήρυξη πρόωρων εκλογών στη χώρα και την κατά τα φαινόμενα ισχυρή απόφαση να προχωρήσουν σε ένα σκληρό Brexit με την ΕΕ;
Τα παραπάνω, είναι μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρούμε να προσεγγίσουμε.
Ισλάμ και Βρετανία
Στο παρελθόν και για περίπου τριακόσια χρόνια η Βρετανία υπήρξε Αυτοκρατορία με ισχυρή παρουσία σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Μεγάλο μέρος των κτήσεών της αφορούσε περιοχές του Μουσουλμανικού κόσμου.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, το Λονδίνο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εθνοκρατική συγκρότηση της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και όταν μετά το Β’ ΠΠ η Αυτοκρατορία αυτοδιαλυόταν, πολλοί Μουσουλμάνοι, πρώην άποικοι, μετανάστευσαν στις Βρετανικές νήσους με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής μακριά από την αστάθεια, την αβεβαιότητα και την έλλειψη προοπτικής στις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Πολλοί λοιπόν Μουσουλμάνοι, πρώην άποικοι, που πολέμησαν συνειδητά υπό το Βρετανικό Στέμμα κατά τον Β’ ΠΠ πόλεμο, είδαν μετέπειτα τη Βρετανία ως νέα πατρίδα τους και εντάχθηκαν ομαλά και σύμμορφα σε αυτή.
Στο διάστημα από το τέλος του Β’ ΠΠ ως σήμερα, η Βρετανία, από μία κοινωνία συντηρητική εξελίχθηκε σε μια υπέρμετρα φιλελεύθερη κοινωνία. Έγινε τόσο φιλελεύθερη που πολλές φορές και εμείς οι Δυτικοί αισθανόμαστε άβολα με ορισμένες προωθημένες επιλογές της. Η νέα Παγκοσμιοποίηση της μεταψυχροπολεμικής εποχής δεν είχε το χαρακτήρα της εξωστρέφειας, αλλά αντίθετα μετέβαλλε επαναστατικά το εσωτερικό της Βρετανικής κοινωνίας. Και αυτή η παγκοσμιοποίηση έφερε αλλαγές όχι μόνο σε επίπεδο κουλτούρας, αλλά και σε πρακτικό επίπεδο. Μεγάλο μέρος των νέων Βρετανών άρχισαν να βλέπουν τους εαυτούς τους στο περιθώριο των εξελίξεων.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, η νέα Παγκοσμιοποίηση άρχισε να αφορά όλο και λιγότερους νέους ανθρώπους στη χώρα. Λόγω αύξησης των γεννήσεων τις προηγούμενες δεκαετίες μεταξύ των Μουσουλμάνων υπηκόων, μεγάλο μέρος των νέων που βρέθηκαν στο περιθώριο αφορούσε νέους Μουσουλμάνους. Βρετανούς Μουσουλμάνους που τα κοινωνικά, πολιτισμικά και κυρίως επαγγελματικά αδιέξοδα τους έριξαν στην αγκαλιά άθλιων ιμάμηδων που εκμεταλλευόμενοι τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της Βρετανικής κοινωνίας άρχισαν να υποσκάπτουν σταθερά και συστηματικά την κοινωνική σταθερότητα, λέγοντας σε αυτούς τους νέους προβληματισμένους ανθρώπους το παραμύθι ότι το Ισλάμ έχει Ιερή Αποστολή γι’ αυτούς – την δολοφονία αθώων αλλοθρήσκων – συμπληρώνοντας την κατήχηση με ενδιαφέρουσες οικονομικές απολαβές προς τους Μάρτυρες και τις οικογένειές τους. Κανονική στρατολόγηση μισθοφόρων!
Με το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης, πολλοί νέοι Μουσουλμάνοι από την Βρετανία ταξίδεψαν στα κέντρα της τρομοκρατίας στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή για να λάβουν εκπαίδευση, οδηγίες και κατευθύνσεις.
Γύρισαν πίσω και άρχισαν να διαδίδουν τη «γνώση». Εκμεταλλευόμενοι τις δομές, τους θεσμούς και την ανοχή μιας πραγματικά φιλελεύθερης και ανοιχτόμυαλης κοινωνίας και χώρας. Και έκαναν την νέα Παγκοσμιοποίηση που κατά το αφήγημά τους, τους περιθωριοποίησε, εργαλείο στα τρομοκρατικά τους σχέδια.
Γιατί επέλεξαν όμως να χτυπήσουν τώρα μετά την απόφαση της Βρετανίας να προχωρήσει σε μια νέα εποχή με το Brexit;
Ισλαμική τρομοκρατία και Brexit – Υπάρχει σύνδεση;
Και φτάνουμε στο περσινό καλοκαίρι του 2016 με το Βρετανικό ψήφισμα για Brexit να δικαιώνει οριακά τους υποστηρικτές του. Η ερασιτεχνική διαχείριση του ζητήματος από τις Βρυξέλλες σκλήρυνε ακόμη περισσότερο τους Βρετανούς, οι οποίοι πλέον θέλουν ένα «σκληρό» Brexit με την υπόλοιπη ΕΕ.
Ένα από τα καυτά ζητήματα-διακυβεύματα είναι το Μεταναστευτικό. Η Βρετανία είναι αποφασισμένη να αλλάξει ριζικά την μεταναστευτική της πολιτική προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο απογαλακτισμός από την ΕΕ, η οποία εξακολουθεί να κινείται σε ρυθμούς 90s, είναι το πρώτο βήμα για τους Βρετανούς. Θέλουν να ελέγχουν οι ίδιοι το παιχνίδι, να επιβάλλουν ενδεχομένως απαγορεύσεις ή περιορισμούς στη μετανάστευση, από και προς συγκεκριμένες χώρες (στα πρότυπα του σχεδίου Τράμπ;). Θέλουν να ψηφίσουν και να εφαρμόσουν αυστηρούς νόμους στο εσωτερικό τους για να πλήξουν σε βάθος το σαλαφιστικό απόστημα στη χώρα, και που ενδεχομένως οι ΜΚΟ των Βρυξελλών να ενοχλούνταν από αυτό (φυσικά οι Βρετανικές ΜΚΟ να μπορούν να συνεχίζουν το «έργο» τους σε άλλες περιοχές ανά τον κόσμο). Βαθιές τομές αναμένονται και στον εκπαιδευτικό τομέα της χώρας, κυρίως στους πανεπιστημιακούς χώρους.
Ένα άλλο ζήτημα είναι οι φορολογικοί παράδεισοι και οι ύποπτες χρηματοπιστωτικές ροές. Είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο συμφερόντων με εξόχως ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες που απαιτείται οι συγγραφή τόμων μόνο για να το περιγράψει κανείς.
Με το Brexit η Βρετανία θέλει επίσης να ελέγξει και εκεί το παιχνίδι, ειδικά την ώρα που οι Βρυξέλλες της έθεταν επιτακτικά ζήτημα απεμπόλησης των συμφερόντων της στο ισχυρότερο όπλο ήπιας ισχύος που διέθετε και διαθέτει η χώρα. Αυτό ακριβώς το πολύπλοκο δίκτυο εκμεταλλευόταν και εκμεταλλεύεται το ακραίο Ισλάμ για να χρηματοδοτεί τις δράσεις του στο εξωτερικό.
Και η Βρετανία θέλει αυτές τις ροές να τις ελέγξει. Και να το κάνει – για να το θέσω κομψά – με ένα εκλεκτικό και ευέλικτο τρόπο, πράγμα που από τη μία σαφώς υπονομεύει τα συμφέροντα των ακραίων Ισλαμιστών εντός Βρετανίας αλλά και απ’ την άλλη θα την έφερνε σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες.
Ενοχλούνται οι τρομοκράτες από το Brexit;
Πιθανότατα ναι! Γι’ αυτό έχουν εξαπολύσει ένα μπαράζ τρομοκρατικών ενεργειών για να φοβίσουν την Βρετανική κοινωνία απέναντι στην σημερινή τους κυβέρνηση, υπέρμαχου του «σκληρού» Brexit, εμφανίζοντάς τη ως ανίκανη να ελέγξει την εσωτερική τάξη και ασφάλεια των πολιτών.
Θέλουν επίσης να φοβίσουν την Βρετανική κοινωνία και να την προειδοποιήσουν για το τι την περιμένει αν υλοποιηθεί η λαϊκή ετυμηγορία απομάκρυνσης της χώρας από την διεθνοποίηση της παγκοσμιοποίησης μέσω της συμμετοχής της στην ανυποψίαστη ακόμη ΕΕ, αντί της κρατικοποίησης της παγκοσμιοποίησης που οραματίζεται η κυβέρνηση της Πρωθυπουργού May, η οποία πιθανότατα θα κόψει τους δεσμούς μεταξύ των εξωτερικών αποσταθεροποιητικών παρεμβάσεων και των εσωτερικών θυμάτων αυτής της στρατηγικής των τρομοκρατών.
Φυσικά, οι παραπάνω σκέψεις μπορεί να είναι υπερβολικές. Μπορεί η έλλειψη επαρκούς ανάλυσης να τις κάνει να φαίνονται ως ένα λογικό άλμα. Όμως, καλό είναι στην εποχή που ζούμε, να σκεφτόμαστε και λίγο «έξω από το κουτί». Διότι έτσι σκέφτεται ο «εχθρός» και μας πιάνει συστηματικά εξαπίνης…
*Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
Δημοσίευση σχολίου