Βοηθός του αρχηγού των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης (Pasdaran) ισχυρίστηκε μιλώντας σε αραβικό μέσο (Al-Jarida), ότι το Ιράν έχει κατασκευάσει υπόγειες εγκαταστάσεις κατασκευής πυραύλων και άλλων οπλικών συστημάτων στον Λίβανο, πολύ καλά προστατευμένες υπό τον φόβο ισραηλινών αεροπορικών πληγμάτων, τουλάχιστον 50 μέτρα κάτω από το έδαφος…
Του Ζαχαρία Μίχα*
Οι αποκαλύψεις αυτές, έρχονται σε συνέχεια σχετικών δηλώσεων που έγιναν προ ημερών από τον υπουργό Άμυνας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ταξίαρχο Χοσέιν Ντεχγκάν που είχε υποστηρίξει ότι η Χεζμπολάχ έχει τη δυνατότητα να κατασκευάζει τους πυραύλους της. Σύμφωνα μάλιστα με τον βοηθό του αρχηγού των «Φρουρών», τα υπόγεια εργοστάσια έχουν υπαχθεί στον έλεγχο της σιιτικής οργάνωσης.
Οι Ιρανοί υποστηρίζουν, ότι η απόφαση ελήφθη μετά την καταστροφή εργοστασίου στο Σουδάν που χρησιμοποιούσαν για τον σκοπό αυτό από τη ισραηλινή Αεροπορία, εργοστάσιο που προμήθευε με πυραύλους τη Χεζμπολάχ (σύμφωνα με άλλες πηγές και τη Χαμάς), αλλά και τους βομβαρδισμούς σε κομβόι της Χεζμπολάχ στη Συρία.
Σα να μην έφτανε αυτό, οι «Φρουροί» φέρονται να έχουν ιδρύσει στο πανεπιστήμιο «Imam Hossein» στην Τεχεράνη, με σκοπό την εκπαίδευση Λιβανέζων και άλλων στην κατασκευή πυραύλων και άλλων συστημάτων για να τροφοδοτεί με ειδικούς τις εγκαταστάσεις, ενώ φέρονται ήδη να έχουν ήδη εκπαιδευτεί εκατοντάδες…
Το πρόβλημα είναι ότι οι ενδείξεις αυτές δεν δείχνουν να κινητοποιούν διεθνώς στην κατεύθυνση αποτροπής ενός μεγάλου πολέμου, ο οποίος θα διεξαχθεί, σύμφωνα με το σενάριο, ανάμεσα στη Χεζμπολάχ και το Ισραήλ, με το εβραϊκό κράτος να επιχειρεί να επιφέρει αποφασιστικό πλήγμα στη σιιτική ένοπλη οργάνωση, η οποία ενώ δηλώνει το αντίθετο, κάνει τα πάντα για να προκαλέσει σύγκρουση… εκτός κι αν διαφωνεί με τις ενέργειες των Ιρανών.
Η συγκυρία δείχνει ευνοϊκή καταρχήν για το Ισραήλ, λόγω της συνολικής «καταπόνησης» του πολεμικού μηχανισμού της Χεζμπολάχ εξαιτίας του συριακού εμφυλίου. Οι Ισραηλινοί έχουν ζητήσει από τους Ρώσους να κρατήσουν μακριά τους Ιρανούς – μέσω της Χεζμπολάχ – από τα Υψώματα του Γκολάν.
Οι δυο χώρες έχουν πετύχει έναν βαθμό συνεννόησης ώστε να αποφευχθεί εμπλοκή των δυνάμεών τους στη Συρία, αν και οι Ισραηλινοί ξεκαθάρισαν ότι κινήσεις εξοπλισμού της Χεζμπολάχ δεν εμπίπτουν στην αμοιβαία δέσμευση αυτοσυγκράτησης και προσοχής.
Παράλληλα, προειδοποίησαν ότι μετά και τις θετικές για τη Χεζμπολάχ δηλώσεις του νέου προέδρου του Λιβάνου, στρατηγού εν αποστρατεία Μισέλ Αούν, ο Λίβανος και η Χεζμπολάχ αντιμετωπίζονται ως κάτι ενιαίο και η χώρα θα υποφέρει σε περίπτωση σύγκρουσης.
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα πολλαπλασιάζονται οι ειδήσεις που αφορούν σε ενέργειες, πίσω από τις οποίες κρύβεται λιγότερο ή περισσότερο το Ιράν, οι οποίες εντείνουν το δίλημμα ασφαλείας του Ισραήλ, αντί να στέλνουν μήνυμα αποκλιμάκωσης. Λόγω δε της κατάστασης στο έδαφος με τον συριακό εμφύλιο, μια σύγκρουση θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρά φύση συμμαχίες…
Οργανώσεις που δρουν με στόχο να ανατρέψουν το συριακό καθεστώς και έχουν βρει μπροστά τους τη Χεζμπολάχ, θα μπορούσαν να θεωρήσουν ότι βρήκαν την ευκαιρία που έψαχναν και να πολεμούν αυτούς που θα πολεμά και το Ισραήλ. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πόσο απίθανο, αν και σαφώς παρακινδυνευμένο πολλαπλώς, θα ήταν ένα πυραυλικό πλήγμα των Ιρανών στο Ισραήλ;
Ουδείς γνωρίζει, αλλά και δεν γίνεται να αποκλειστεί, για να μην μπούμε στον πειρασμό να αναλογιστούμε τι θα συμβεί αν ιρανικός πύραυλος δεν προσγειωθεί στη λωρίδα γης που είναι το Ισραήλ, αλλά π.χ. σε παλαιστινιακές περιοχές, στη Δυτική Όχθη, στη Γάζα… εκεί θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς την αντίδραση των επαγγελματιών ανθρωπιστών που παραδοσιακά τα αντανακλαστικά του αφυπνίζονται μόνο όταν πρόκειται για ισραηλινές βόμβες.
Από την εξίσωση αυτή δεν θα μπορούσε να λείπει και αναφορά στο «μεγάλο παιχνίδι» με τα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Ίσως, όλη η ταλαιπωρία της λεκάνης της Μεσογείου τα τελευταία χρόνια, από την ανατροπή του Μουμπάρακ, την «αραβική άνοιξη» και το φριχτό τέλος του Καντάφι, όλα να έχουν μια κεντρική αναφορά σε αυτό το – καταφανώς – γεωστρατηγικό παίγνιο.
Είναι πολλές οι ενδείξεις ότι πλούσια κοιτάσματα βρίσκονται και στην ΑΟΖ του Λιβάνου, ενώ η απειλή της Χεζμπολάχ να επιτεθεί σε ισραηλινές πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα μπορούσαν να εντάσσονται στο ανωτέρω σκεπτικό, αν μη τι άλλο να αποτελούν παράμετρο που «συμβουλεύει» ξεκαθάρισμα των λογαριασμών.
Κάπου εδώ εισέρχεται και ο παράγων Ρωσία, η στάση της οποίας θα καθοριστεί λογικά από τον βαθμό συμμετοχής της στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων, εξισορροπώντας την απώλεια γεωπολιτικής επιρροής λόγω μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, με τη συμμετοχή των εταιριών της στη νομή του πλούτου, έναντι δέσμευσης ελέγχου της συμπεριφοράς «μη κρατικών δρώντων», όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς.
Είναι ποτέ δυνατό να μείνουν μακριά οι Ηνωμένες Πολιτείες από τις «τελικές διευθετήσεις» στην περιοχή, ανεξαρτήτως της όποιας πολιτικής αναταραχής που επικρατεί στην Ουάσιγκτον; Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο όχι. Ταυτόχρονα, σε μια κατάσταση όπου φαίνεται να χάνεται το μέτρο, απειλώντας τον σχεδιασμό οποιουδήποτε, αφού οι εξελίξεις σπανίως επαληθεύουν επακριβώς εκτιμήσεις και προβλέψεις, καθώς κινούνται «χαοτικά», η στρατηγική αντιμετώπισης της κατάστασης χρειάζεται «σταθερές».
Το πρόβλημα αφορά άμεσα την ελληνική ασφάλεια και άμυνα, με την Ελλάδα να βρίσκεται όχι μόνο λόγω Τουρκίας στο επίκεντρο της προσοχής. Σε μια κατάσταση όπου περιφερειακές «σταθερές» βρίσκονται υπό αμφισβήτηση και χωρίς να επεκταθεί πολύ ο συλλογισμός, η βάση της Σούδας προσφέρει στην Ελλάδα ένα πολύ ισχυρό διαπραγματευτικό «χαρτί». Αρκεί να το αξιοποιήσει.
Οργανώσεις που δρουν με στόχο να ανατρέψουν το συριακό καθεστώς και έχουν βρει μπροστά τους τη Χεζμπολάχ, θα μπορούσαν να θεωρήσουν ότι βρήκαν την ευκαιρία που έψαχναν και να πολεμούν αυτούς που θα πολεμά και το Ισραήλ. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πόσο απίθανο, αν και σαφώς παρακινδυνευμένο πολλαπλώς, θα ήταν ένα πυραυλικό πλήγμα των Ιρανών στο Ισραήλ;
Ουδείς γνωρίζει, αλλά και δεν γίνεται να αποκλειστεί, για να μην μπούμε στον πειρασμό να αναλογιστούμε τι θα συμβεί αν ιρανικός πύραυλος δεν προσγειωθεί στη λωρίδα γης που είναι το Ισραήλ, αλλά π.χ. σε παλαιστινιακές περιοχές, στη Δυτική Όχθη, στη Γάζα… εκεί θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς την αντίδραση των επαγγελματιών ανθρωπιστών που παραδοσιακά τα αντανακλαστικά του αφυπνίζονται μόνο όταν πρόκειται για ισραηλινές βόμβες.
Από την εξίσωση αυτή δεν θα μπορούσε να λείπει και αναφορά στο «μεγάλο παιχνίδι» με τα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Ίσως, όλη η ταλαιπωρία της λεκάνης της Μεσογείου τα τελευταία χρόνια, από την ανατροπή του Μουμπάρακ, την «αραβική άνοιξη» και το φριχτό τέλος του Καντάφι, όλα να έχουν μια κεντρική αναφορά σε αυτό το – καταφανώς – γεωστρατηγικό παίγνιο.
Είναι πολλές οι ενδείξεις ότι πλούσια κοιτάσματα βρίσκονται και στην ΑΟΖ του Λιβάνου, ενώ η απειλή της Χεζμπολάχ να επιτεθεί σε ισραηλινές πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα μπορούσαν να εντάσσονται στο ανωτέρω σκεπτικό, αν μη τι άλλο να αποτελούν παράμετρο που «συμβουλεύει» ξεκαθάρισμα των λογαριασμών.
Κάπου εδώ εισέρχεται και ο παράγων Ρωσία, η στάση της οποίας θα καθοριστεί λογικά από τον βαθμό συμμετοχής της στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων, εξισορροπώντας την απώλεια γεωπολιτικής επιρροής λόγω μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, με τη συμμετοχή των εταιριών της στη νομή του πλούτου, έναντι δέσμευσης ελέγχου της συμπεριφοράς «μη κρατικών δρώντων», όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς.
Είναι ποτέ δυνατό να μείνουν μακριά οι Ηνωμένες Πολιτείες από τις «τελικές διευθετήσεις» στην περιοχή, ανεξαρτήτως της όποιας πολιτικής αναταραχής που επικρατεί στην Ουάσιγκτον; Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο όχι. Ταυτόχρονα, σε μια κατάσταση όπου φαίνεται να χάνεται το μέτρο, απειλώντας τον σχεδιασμό οποιουδήποτε, αφού οι εξελίξεις σπανίως επαληθεύουν επακριβώς εκτιμήσεις και προβλέψεις, καθώς κινούνται «χαοτικά», η στρατηγική αντιμετώπισης της κατάστασης χρειάζεται «σταθερές».
Το πρόβλημα αφορά άμεσα την ελληνική ασφάλεια και άμυνα, με την Ελλάδα να βρίσκεται όχι μόνο λόγω Τουρκίας στο επίκεντρο της προσοχής. Σε μια κατάσταση όπου περιφερειακές «σταθερές» βρίσκονται υπό αμφισβήτηση και χωρίς να επεκταθεί πολύ ο συλλογισμός, η βάση της Σούδας προσφέρει στην Ελλάδα ένα πολύ ισχυρό διαπραγματευτικό «χαρτί». Αρκεί να το αξιοποιήσει.
Αυτό δε σημαίνει διαπραγμάτευση «αλά Τούρκα» με εκβιασμούς, αλλά σαφέστατη κατάθεση αιτημάτων με παράλληλη υποστήριξή τους με βάση τη γεωστρατηγική πραγματικότητα της περιοχής και ικανότητα εκτίμησης της κατάστασης και μέσα από «ξένα γυαλιά».
Ένα παράδειγμα: Ήταν πλήρως αιτιολογημένο να έθετε κανείς θέμα «δυτικής υποκρισίας» στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η Λιβύη και ο δικτάτορας Καντάφι. Μια ψυχρή, ρεαλιστική και εθνοκεντρική ματιά όμως, δεν θα μπορούσε να μην διαπιστώσει, ότι από την εξίσωση της περιοχής απομακρύνθηκε ένας ηγέτης που είχε θέσει σαφέστατες διεκδικήσεις για την περιοχή νοτίως της Κρήτης, ακόμα και για την περιοχή της Γαύδου, με τρόπο πιο επιτακτικό ακόμα και από τον τουρκικό.
Πόσα προβλήματα θα αντιμετώπιζε κάποια αμερικανική εταιρία που θα ενδιαφερόταν για την αξιοποίηση των πιθανών χρυσοφόρων κοιτασμάτων στην περιοχή (π.χ. η ExxonMobil που φέρεται να συζητά την προοπτική σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ) εάν θα είχε να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη συμμαχία Τουρκίας-Λιβύης, με τον Καντάφι στο «τιμόνι» της δεύτερης, ενώ διακυβεύεται το ενεργειακό μέλλον του δυτικού κόσμου;
Χωρίς προέκταση του συλλογισμού και επιστρέφοντας στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η βάση της Σούδας στο αμερικανικό Ναυτικό και την Ατλαντική Συμμαχία, παρά την πολύ δύσκολη συγκυρία που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, με μια συνεκτική, μετριοπαθή, ορθολογική στρατηγική, μπορεί να εξέλθει εν καιρώ ωφελημένη. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις εσωτερικά;
*Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ/ISDA)
Ένα παράδειγμα: Ήταν πλήρως αιτιολογημένο να έθετε κανείς θέμα «δυτικής υποκρισίας» στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η Λιβύη και ο δικτάτορας Καντάφι. Μια ψυχρή, ρεαλιστική και εθνοκεντρική ματιά όμως, δεν θα μπορούσε να μην διαπιστώσει, ότι από την εξίσωση της περιοχής απομακρύνθηκε ένας ηγέτης που είχε θέσει σαφέστατες διεκδικήσεις για την περιοχή νοτίως της Κρήτης, ακόμα και για την περιοχή της Γαύδου, με τρόπο πιο επιτακτικό ακόμα και από τον τουρκικό.
Πόσα προβλήματα θα αντιμετώπιζε κάποια αμερικανική εταιρία που θα ενδιαφερόταν για την αξιοποίηση των πιθανών χρυσοφόρων κοιτασμάτων στην περιοχή (π.χ. η ExxonMobil που φέρεται να συζητά την προοπτική σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ) εάν θα είχε να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη συμμαχία Τουρκίας-Λιβύης, με τον Καντάφι στο «τιμόνι» της δεύτερης, ενώ διακυβεύεται το ενεργειακό μέλλον του δυτικού κόσμου;
Χωρίς προέκταση του συλλογισμού και επιστρέφοντας στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η βάση της Σούδας στο αμερικανικό Ναυτικό και την Ατλαντική Συμμαχία, παρά την πολύ δύσκολη συγκυρία που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, με μια συνεκτική, μετριοπαθή, ορθολογική στρατηγική, μπορεί να εξέλθει εν καιρώ ωφελημένη. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις εσωτερικά;
*Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ/ISDA)
Δημοσίευση σχολίου