MICHAEL RUBIN – AMERICAN ENTERPRISE
Ρωτήστε τους περισσότερους Κούρδους αν θέλουν ανεξαρτησία, η απάντηση είναι ένα ηχηρό ναι.
«Είμαστε ο μεγαλύτερος λαός χωρίς έθνος», ακούγεται ως μόνιμο ρεφρέν. Ο Κουρδο-ιρακινός πολιτικός ηγέτης Μασούντ Μπαρζανί μιλά για το αναπόφευκτο της ανεξαρτησίας και, κάθε λίγα χρόνια σαν ρολόι, ζητά την διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Πώς θα διατυπωνόταν αυτό το δημοψήφισμα; Κανείς δεν ξέρει, γιατί καμία εργασία δεν έχει γίνει για να συμβεί. Πράγματι, για όλη τη συζήτηση σχετικά με την ανεξαρτησία των Κούρδων, οι Κούρδοι έχουν προγραμματίσει ελάχιστο.
Κατά κάποιο τρόπο, αυτό είναι κατανοητό. Πόλεμοι, εξεγέρσεις και τρομοκρατία πλήττουν κάθε χώρα στην οποία ζουν Κούρδοι. Ακόμα, η ανεξαρτησία χωρίς θέληση να αντιμετωπιστούν πρώτα τα σοβαρά προβλήματα ή χωρίς σχέδιο για το μέλλον μπορεί να είναι μια συνταγή για καταστροφή. Πάρτε τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις αποκεντρώσεων και αποσχίσεων: Νότιο Σουδάν (2011), Κόσοβο (2008), Μαυροβούνιο (2006), Ανατολικό Τιμόρ (2002), και Ερυθραία (1993). Από αυτά, μόνο το Μαυροβούνιο είναι αρκετά επιτυχές· τα υπόλοιπα είτε είναι βυθισμένα σε πόλεμο, δικτατορία, λεηλασίες από το οργανωμένο έγκλημα, είτε αποτυχημένα ή στα πρόθυρα της αποτυχίας.
Αλίμονο, το Κουρδιστάν δεν είναι Μαυροβούνιο ή, για αυτό το ζήτημα, Σλοβακία, Σλοβενία ή Σκωτία. Από άποψη πολιτικής, διπλωματικής, οικονομικής ή στρατιωτικής, οι Κούρδοι ηγέτες απέτυχαν να προετοιμάσουν για την ανεξαρτησία.
Μόνο μερικά από τα εκκρεμή ζητήματα:
· Θα υπάρξει ένα Κουρδιστάν ή πολλά; Κάθε κουρδική περιοχή έχει ξεχωριστές δομές και ηγέτες. Είναι πρόθυμοι να ενωθούν, ή θα φιλοδοξεί ο καθένας τη δική του ανεξαρτησία με ξεχωριστούς όρους. Οι Κούρδοι λένε ότι είναι χωρισμένοι σε τέσσερις χώρες. Μπορεί αυτό να σημαίνει τέσσερα ξεχωριστά κουρδικά κράτη; Αυτό δεν είναι λίγο παρατραβηγμένο: πράγματι, υπάρχουν δύο Ρουμανίες (Ρουμανία και Μολδαβία), δύο Αλβανίες (Αλβανία και Κόσοβο), δύο Παλαιστίνες (Γάζα και Δυτική Όχθη, αν όχι και η Ιορδανία) και, για σ’ αυτό το ζήτημα, 22 αραβικά κράτη. Και, ενώ ο ηγέτης του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ) Αμπντουλάχ Οτσαλάν έχει χαράξει ένα σχέδιο για συνομοσπονδία μεταξύ των κουρδικών περιοχών σε διάφορα κράτη, είναι αυτό ρεαλιστικό;
· Πώς θα καθορίζεται η ιθαγένεια; Θα βασίζεται η ιθαγένεια στην εθνότητα ή τη γεωγραφία; Αν γίνεται ανεξάρτητο π.χ. το ιρακινό Κουρδιστάν, θα καλωσορίσει τους Κούρδους της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράν που θα επιδιώξουν να κινηθούν προς τη νέα χώρα; Θα πάρουν την ιθαγένεια Κούρδοι που ζουν αλλού στο Ιράκ, για παράδειγμα, στη Βαγδάτη; Θα αναγνωρίζει το Κουρδιστάν τη διπλή υπηκοότητα; Και ακόμα αν η απάντηση σε αυτό ήταν ναι, θα αναγνωριστεί τέτοια διπλή υπηκοότητα από τους γείτονές του Κουρδιστάν; Και αν η κουρδική εθνότητα είναι το κλειδί για την απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη, ποια κουρδική εθνότητα ούτως ή άλλως; Θα θεωρηθούν οι «Lors» του Ιράν ως Κούρδοι; Τι γίνεται με τους Zaza της Τουρκίας;
· Είναι οι Κούρδοι πρόθυμοι να συμβιβαστούν για το έδαφος; Οι χάρτες του Κουρδιστάν διαφέρουν δραστικά: Μερικοί απεικονίζουν το Κουρδιστάν να εκτείνεται από μια έξοδο στη Μεσόγειο ως τον Περσικό Κόλπο. Θα είναι Κουρδιστάν ρεβανσιστικό; Εάν οι Κούρδοι δεν είναι διατεθειμένοι να συμβιβαστούν, θα είναι η ανεξαρτησία μόνο η αρχή μιας νέας εποχής συγκρούσεων;
· Θα παρέμβουν οι γείτονες του Κουρδιστάν; Φυσικά, δεν είναι μόνο οι Κούρδοι που θα πάρουν το λόγο. Το Ιράν, φοβούμενο ότι το προηγούμενο μπορεί να επηρεάσει τη δική του εδαφική ακεραιότητα, είναι μάλλον το πιο εχθρικό κράτος για τη κουρδική ανεξαρτησία. Ομοίως, κατά πόσο οι Τούρκοι είναι πρόθυμοι να το αναγνωρίσουν ή όχι, η Τουρκία οδεύει προς τελική διχοτόμηση. Μετά από όλα, με την τουρκο-κουρδική ειρηνευτική διαδικασία υπό κατάρρευση και με τόσο αίμα που χύθηκε, φαίνεται αδιανόητο ότι οι Κούρδοι θα συμβιβαστούν με τίποτα λιγότερο από την αυτονομία. Αλλά ο διαμελισμός κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι ομαλός. Πάρτε τη βάση των F-16 στο Ντιγιαρμπακίρ: Θα τη παραδώσει η Τουρκία πραγματικά στους Κούρδους, ή είναι δυνατόν το Κουρδιστάν να καταλήξει με μια τουρκική στρατιωτική βάση στην καρδιά της πρωτεύουσας του; Και αφού μιλάμε για αυτό, πώς θα δημιουργήσουν οι Κούρδου τη δική τους πολεμική αεροπορία;
· Τι γίνεται με την οικονομία; ένα τέταρτο του αιώνα νεποτισμού, αναξιοκρατίας, διαφθοράς και ανικανότητας και, πιο πρόσφατα, ρεντιερισμού (rentierism) έχουν αποδεκατίσει την οικονομία του ιρακινού Κουρδιστάν. Η ανεξαρτησία θα έχει βαρύ τίμημα. Με τις φουσκωμένες εκτιμήσεις των δικών του αποθεμάτων πετρελαίου και χωρίς περεταίρω αξίωση συμμετοχής στο νότια ιρακινό πετρέλαιο, ένα ανεξάρτητο ιρακινό Κουρδιστάν θα ξεκινήσει τη ζωή του βαθιά στο κόκκινο. Τούτου λεχθέντος, οι Κούρδοι του Ιράκ τουλάχιστον έχουν πετρέλαιο. Οι περισσότεροι Κούρδοι -στη Τουρκία και το Ιράν, για παράδειγμα- δεν έχουν. Θα είναι πρόθυμο το ιρακινό Κουρδιστάν να μοιραστεί τα έσοδα του πετρελαίου του με τους Κούρδους εκτός των συνόρων του; Αν όχι, αυτό είναι ένας έλεγχος της πραγματικότητας για την εθνικιστική ρητορική που τόσοι πολλοί ασπάζονται. Αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Το PKK είναι μακράν το πιο δημοφιλές πολιτικό κίνημα που εξαπλώθηκε μεταξύ των τεσσάρων μεγάλων κουρδικών περιοχών. Δεσπόζει στην Τουρκία, στη Συρία (συγγνώμη John Kerry, το PYD – το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης της Συρίας - είναι το PKK με διαφορετική ονομασία) και στο Ιράν, και εξακολουθεί να διατηρεί κάποια υποστήριξη στο Ιράκ. Αν αναδύεται ένα μεγαλύτερο Κουρδιστάν, το PKK -το οποίο δεν έχει ρίξει εντελώς τις μαρξιστικές ρίζες του- Θα κυριαρχήσει. Η καχυποψία του προς τον ελεύθερο καπιταλισμό της αγοράς μπορεί να αποκρούσει περισσότερο παρά να προσελκύσει τις ξένες επενδύσεις.
· Είναι η περιοχή έτοιμη να επαναδιαπραγματευθεί τις Συνθήκες; Η εμφάνιση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν θα σήμαινε την επανασύνταξη των συμφωνιών 70 ετών κατανομής του νερού. Είναι η περιοχή έτοιμη για αυτό; Ή μπορεί ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν να σημαίνει πόλεμους για το νερό στην καρδιά της Μεσοποταμίας;
· Θα ακολουθήσει συμφιλίωση ή εκδίκηση μετά την ανεξαρτησία; Σε κάθε σύγκρουση με συμμετοχή των Κούρδων κατά τον τελευταίο αιώνα, οι Κούρδοι ήταν και στις δύο πλευρές αυτού του ζητήματος. Ερωτήματα για ποιος υπηρέτησε τον Σαντάμ και ποιος τον πολέμησε είναι ακόμη μετωπικά-και-κεντρικά στο ιρακινό Κουρδιστάν. Πώς θα χειριστεί ένα νέο κράτος τους φύλακες των χωριών στην Τουρκία, οι οποίοι έχουν υπηρετήσει την Άγκυρα, ή τους Κούρδους στο Ιράν οι οποίοι έχουν συνεργαστεί με την κυβέρνηση;
Τα ζητήματα αυτά είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Η νέα μου μονογραφία Κουρδιστάν Rising (που θα κυκλοφορήσει την Τετάρτη ) ασχολείται με το τι μπορεί να σημαίνει ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν για τους Κούρδους, την περιοχή, και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ασχολείται, επίσης, με το τι μπορεί να σημαίνει η διχοτόμηση της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ.
Με τους Κούρδους τόσο κοντά στην εκπλήρωση των προσδοκιών τους, ίσως τώρα είναι η ώρα να προχωρήσουμε πέρα από συναίσθημα και πολεμική και να αρχίσει μια πραγματική συζήτηση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ανάδυση του Κουρδιστάν δεν θα γίνει τραίνο για ναυάγιο.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου