Τις τελευταίες δύο μέρες γίναμε μάρτυρες μια φρενίτιδας αναλύσεων στον Ελληνικό και ξένο τύπο μετά την ανακοίνωση του Προέδρου της Ρωσίας Βλαδίμηρου Πούτιν από την Τουρκία όπου διατελούσε επίσημη επίσκεψη την ματαίωση του αγωγού South Stream και την γέννηση ενός νέου αγωγού φυσικού αερίου ανάμεσα στην Ρωσία και την Τουρκία χωρητικότητας 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Το πρώτο που πρέπει να σχολιάσουμε είναι ότι ίσως ο Ρώσος πρόεδρος να παίζει ένα καλοστημένο παιχνίδι για να παρατηρήσει τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων ή άρχισε τον ενεργειακό πόλεμο εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης που σίγουρα θα βλάψει την Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα την πολύπαθη ευρωπαϊκή οικονομία που καρκινοβατεί μεταξύ ύφεσης και ανάπτυξης.
Σε προηγούμενο άρθρο μας με όνομα ΄΄ Ο πόλεμος των αγωγών στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο΄΄ είχαμε αναφέρει τα γεωπολιτικά συμφέροντα των δύο χωρών της Ρωσίας και της Τουρκίας στην ευρύτερη γειτονιά μας σαν κύριοι γεωπολιτικοί δρώντες, ας τα θυμηθούμε:
Ρωσία
Η Ρωσία θέλει να διασφαλίσει τα παρακάτω συμφέροντα μέσω της ανάμιξής της στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο:
- Εξασφάλιση του μονοπωλίου παροχής φυσικού αερίου της Ευρώπης από ρωσικές πηγές ή έμμεσα ή άμεσα ελεγχόμενες από αυτή.
- Παρουσία στις θερμές Θάλασσες και διασφάλιση ναυτικής βάσης στην Μεσόγειο με κάθε κόστος.
- Συμμετοχή στην παραγωγή ή την μετακίνηση υδρογονανθράκων μέσω των εθνικών εταιρειών (Gazprom κτλ) στην περιοχή.
- Εξασφάλιση ελέγχου του Νότιου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου που αποτελεί αντίπαλο δέος του δικού της σχεδιαζόμενου Νότιου διαδρόμου του South Stream. Επίσης αυτό μπορεί να γίνει και με αναβάθμιση του υπάρχοντος ήδη αγωγού Blue Stream που ενώνει την Ρωσία με την Τουρκία απευθείας μέσω της Μαύρης Θάλασσας, άρα περισσότερη εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία. [1]
Τουρκία
Είναι εμφανές ότι η Τουρκία θέλει να πετύχει δύο κυρίως στόχους:
-Να καταστεί κόμβος μεταφοράς φυσικού και πετρελαίου προς της Ευρώπη ώστε να έχει γεωπολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα, όπως η διασφάλιση της εδαφικής της ακεραιότητας αλλά και η να μην χρησιμοποιηθεί εναντίον της το κουρδικό ζήτημα.
-Η συμμετοχή της στη εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της περιοχής ώστε να απεξαρτηθεί από την Ρωσία ενεργειακά αλλά και να έχει οικονομικά οφέλη. [1]
Είναι εμφανές ότι συνδυάζοντας το τελευταίο παράγοντα της Ρωσίας και τον πρώτο της Τουρκίας εξηγείται η πρόταση για την Δημιουργία του Turk Stream, αν πραγματοποιηθεί και δεν είναι ένα πυροτέχνημα εφεύρεσης του Ρώσου Προέδρου.
Ακόμη θα πρέπει να αναφέρουμε ότι πολλές από αυτές τις ενέργειες εξηγούνται από τον ορισμό της Γεωενέργειας που αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας με όνομα ΄΄ Ανατολική Μεσόγειος: Δύο κατάρες στην ίδια περιοχή΄΄ (βλέπε εδώ), ας την αναφέρουμε μία ακόμη φορά για να την θυμηθούμε:
Γεωενέργεια Η Γεωενέργεια μελετά, αναλύει, εξετάζει και ερμηνεύει την λήψη αποφάσεων σε πολιτικό, στρατηγικό, οικονομικό ακόμη και κοινωνικό επίπεδο, κρατικών, δημόσιων αλλά και ιδιωτικών φορέων σε σχέση και συνάρτηση όχι μόνο με το γεωγραφικό χώρο αλλά και με τους ενεργειακούς πόρους που εκτιμώνται, υφίστανται, που αποδεδειγμένα υπάρχουν, διακινούνται, αξιοποιούνται- επιδέχονται επεξεργασία σε αυτόν.[2]
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε στους αναγνώστες μας ότι ο αγωγός Turk Stream( η ονομασία προέρχεται από αυτό το άρθρο, βλέπε εδώ) είναι ακόμα στα λόγια (έχει υπογραφεί και ένα μνημόνιο κατανόησης ανάμεσα στις αντίστοιχες κρατικές εταιρείες φυσικού αερίου) και ότι η μόνη συμφωνά που υπογράφτηκε ανάμεσα σε Ρωσία και Τουρκία πριν 2 ημέρες είναι η παροχή 3 δις. Κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από την Ρωσία στην Τουρκία μέσω του υπάρχοντος αγωγού Blue Stream, οπότε είναι προφανές ότι αυτά που θα γράψουμε παρακάτω μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο σε περίπτωση που γίνει αυτός ο αγωγός.
Αγωγός TANAP, TAP και IGI
Αν γίνει ο αγωγός Turk Stream τότε είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιήσει το δίκτυο αυτών των αγωγών για να τροφοδοτηθεί η Νοτιοανατολική Ευρώπη με ρωσικό φυσικό αέριο, μια μελλοντική καταστροφή για την Ενεργειακή Ευρωπαϊκή Ασφάλεια. Αυτό το στηρίζουμε ότι στον Νότιο Διάδρομο μπορεί να προσφέρει φυσικό αέριο μόνο το Αζερμπαϊτζάν και αυτό μετά το 2020, άρα υπάρχει κενό για το ρωσικό φυσικό αέριο. Επίσης ο ΤΑΝΑΡ προβλέπεται να μεταφέρει 16 δις. κ.μ. αερίου ετησίως από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ της Κασπίας μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα. Η χωρητικότητά του προβλέπεται να αυξηθεί στα 23 δις. κ.μ. το 2023 και στα 31 δις. κ.μ. το 2026. [3]
Πηγή φωτογραφίας: Reducing European Dependence on Russian Gas: Distinguishing natural gas security from geopolitics, Oxford Institute for Energy Studies, October 2014, Ralf Dickel, Elham Hassanzadeh,, James Henderson, Anouk Honoré, Laura El-Katiri, Simon Pirani, Howard Rogers, Jonathan Stern & Katja Yafimava
Είναι γνωστό ότι η χωρητικότητα του TAP και του IGI αθροιστικά είναι 26 δις. Κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και με το Αζερμπαϊτζάν να μπορεί να μας παρέχει 10 δις κυβικά μέτρα μέχρι το 2030 σύμφωνα με τον πίνακα παραπάνω είναι εμφανές ότι η υπόλοιπη χωρητικότητα αν καλυφθεί θα καλυφθεί με ρωσικό φυσικό αέριο, καταστροφικό σενάριο για την Ευρώπη.
Αγωγός IGI, πηγή φωτογραφίας: http://www.depa.gr/content/article/002005004/265.html
Αγωγοί TAP και TANAP, Πηγή φωτογραφίας: http://www.tap-ag.gr
Οι ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες
Σε περίπτωση υλοποίησης του Turk Stream μπορεί να έχουμε να έχουμε τις παρακάτω γεωπολιτικές ανακατατάξεις:
• Πιθανότητα δημιουργίας ρωσικού νότιου διαδρόμου με αποτέλεσμα τον πλήρη έλεγχο της Ευρώπης από τη Ρωσία σε ότι αναφορά την προμήθεια φυσικού αερίου.
• Σε περίπτωση συνέχισης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την Δύση και συμφωνία δημιουργίας του Turk Stream η Ρωσία ίσως θα θέλει να ανακόψει την μοναδική εναλλακτική της Ευρώπης σε προμήθεια φυσικού αερίου μέχρι το 2020 δηλαδή του Αζερμπαϊτζάν με δημιουργία καταστάσεων Ουκρανίας. (έχει την δυνατότητα να το κάνει)
• Οι αγωγοί East Med, TAP και IGI μέσω αυτών των τελευταίων γεωπολιτικών εξελίξεων ευνοούνται και αυτό φέρνει πιο κοντά την φιλοδοξία της χώρας να καταστεί κόμβος ενέργειας.
• Έργα όπως το LNG Αλεξανδρούπολης αλλά και η υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στην καβάλα ενισχύονται στρατηγικά για να υλοποιηθούνε πιο γρήγορα σε τέτοιες περιπτώσεις γιατί ενισχύουνε στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια.
*Αθανάσιος Πίτατζης, Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μεταπτυχιακός φοιτητής 2014-2015 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα) στο Μεταπτυχιακό Τεχνολογίας Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου (http://msc.petrotech.teikav.edu.gr/)
Πηγές:
[1] Ο πόλεμος των αγωγών στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο , Του Αθανάσιου Πίτατζη
[2] Ορισμός της Γεωενέργειας από το περιοδικό Ενεργειακή Ασφάλεια και Ελλάδα, ειδική έκδοση του περιοδικού ελληνική άμυνα και τεχνολογία, του Ιωάννη Βιδάκη και Γεώργιου Μπάλτου
[3] Πληροφορίες για την χωρητικότητα του TANAP από το άρθρο: Συμφωνία-πλαίσιο για εξαγωγή τουρκμενικού αερίου μέσω του αγωγού TANAP
πηγή
Δημοσίευση σχολίου