Η ρωσική Gazprom ενδυναμώνει τις σχέσεις της με την Τουρκία, μέσω της υπογράμμισης της σημασίας του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου που συνδέει τις δύο χώρες, του Blue Stream και αυτό μπορεί να υποδηλώνει σημαντικές ανακατατάξεις στις ενεργειακές ισορροπίες στην περιοχή.
Του Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη
Ο συγκεκριμένος υποθαλάσσιος αγωγός που έχει κατασκευαστεί από ιταλικές εταιρίες και βρίσκεται στον βυθό της Μαύρης Θάλασσας, μετέφερε από τη Ρωσία στην Τουρκία το 2013 περί τα 13,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. «Για έντεκα συναπτά έτη, ο Blue Stream αποτελεί ένα ενδεικτικό παράδειγμα της αξιοπιστίας και αποδοτικότητας της παροχής του ρωσικού φυσικού αερίου προς τους ευρωπαίους καταναλωτές», ανέφερε ο πρόεδρος της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ και συμπλήρωσε πως «το συγκεκριμένο σχέδιο είναι το πρώτο σε παγκόσμιο επίπεδο του είδους του και αποτελεί ένα μεγάλο επίτευγμα της μηχανικής».
Είναι προφανές, ότι όσο η κρίση στην Ουκρανία δείχνει να κλιμακώνεται αντί να οδηγείται προς μία κατεύθυνση πολιτικής συμφωνίας, οι χώρες της Ευρώπης, ειδικά αυτές της ανατολικής, θα αντιμετωπίζουν όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα με τον ασφαλή εφοδιασμό τους με φυσικό αέριο. Όπως έχουμε προαναφέρει σε άλλη ανάρτηση, το σχέδιο του South Stream καθώς και κάποια παράγωγα του Nord Stream, φαίνεται να αποτελούν το πρώτο σημαντικό θύμα της κατάστασης που έχει ανακύψει σε πολιτικό επίπεδο με επίκεντρο την Ουκρανία.
Το ζητούμενο όμως με την Ευρώπη είναι το εξής: Από τη μία πλευρά οι Βρυξέλλες θα πρέπει να δείξουν, υποτίθεται, πυγμή απέναντι στην Μόσχα, με αποτέλεσμα να παγώσουν τα υπό σχεδιασμό προγράμματα περεταίρω τροφοδοσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ρωσία. Από την άλλη όμως πλευρά, είναι προφανές πως η αναιμική ανάπτυξη της Ένωσης, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να τεθεί σε κίνδυνο, διότι αυτό θα σημάνει και το τέλος της ευαίσθητης ισορροπίας στο εσωτερικό της Ευρώπης, όπου «με νύχια και με δόντια» οι κυβερνήσεις προσπαθούν να πείσουν τους λαούς τους πως η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική είναι προς το συμφέρον των κρατών-μελών της ΕΕ.
Άρα, η συνεργασία με την Ρωσία δεν υπάρχει περίπτωση να τερματιστεί, αφού αυτό θα έχει ως συνέπια και την κατάρρευση της Pax Germanica όπως αυτή έχει επιβληθεί από το 2009 και ύστερα.
Από την πλευρά της η Ρωσία, γνωρίζει ότι μπορεί μεν να αποκόψει την Ουκρανία από το φυσικό αέριο που στέλνει στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να τη στραγγαλίσει οικονομικά και κατά συνέπεια να πετάξει την καυτή πατάτα της «διάσωσης» του δυτικού τμήματος της χώρας στο Βερολίνο και το ΔΝΤ, όμως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ανεχτεί μείωση του ρευστού που λαμβάνει από τις χώρες της Ευρώπης, μέσω της εξαγωγής φυσικού αερίου καθώς και την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από την ίδια.
Με λίγα λόγια, τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Μόσχα έχουν κάθε λόγο να θέλουν να συνεχιστεί η συνεργασία τους στον τομέα της μεταφοράς φυσικού αερίου, αφού σε αντίθετη περίπτωση, οι Βρυξέλλες θα έχουν τεράστιο ζήτημα στο κόστος της ενέργειας, ενώ σε λίγους μήνες από σήμερα… που δεν έχουν περάσει οι χειμερινοί μήνες, θα έρθει ξανά χειμώνας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και στο ζήτημα της θέρμανσης των πληθυσμών. Η δε Μόσχα, θα αντιμετωπίσει μείωση των εσόδων της, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την δική της οικονομική σταθερότητα.
Επιπροσθέτως, τόσο η Μόσχα όσο και οι Βρυξέλλες γνωρίζουν πως το να βρεθεί μία αξιόπιστη νέα πηγή φυσικού αερίου για τον εφοδιασμό της Ευρώπης και χρόνο θα πάρει και θα είναι μία δαπανηρή υπόθεση. Για παράδειγμα, ο νότιος «δρόμος» που έχει δημιουργηθεί με την σύνδεση του τουρκικού ΤΑΝΑΡ με τον «δικό μας» ΤΑΡ, δεν πρόκειται να αποδώσει καρπούς παρά περί τα τέλη της δεκαετίας, ενώ το συγκεκριμένο σχέδιο είναι το πλέον «προχωρημένο» προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Άρα, τόσο για την Ευρώπη όσο και για τη Ρωσία, γίνεται κατανοητό, ότι η μείωση της εξάρτησης των Βρυξελλών από την Μόσχα δεν είναι μία υπόθεση που μπορεί να πραγματοποιηθεί αύριο.
Μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο, είναι προφανές ότι και οι δύο πλευρές, δεν έχουν πολλά περιθώρια ελιγμών και κινήσεων ουσιαστικής πίεσης του ενός από τον άλλον, αφού και οι δύο θα χάσουν. Βέβαια, η Μόσχα, αντιλαμβανόμενη ότι το ζήτημα των εναλλακτικών διαδρομών είναι μία υπόθεση που θα πάρει χρόνο, αισθάνεται πιο άνετη στο να πιέσει παραπάνω την Ευρώπη, προσέχοντας πάντα να μη «σπάσει το σχοινί», διότι κάτι τέτοιο θα της επιφέρει τεράστια οικονομικά και γεωπολιτικά πλήγματα.
Άρα, για τη Μόσχα, το να προσπαθεί να αποφύγει τις διαδρομές του φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, αλλά να συνεχίσει να τροφοδοτεί την Ευρώπη, αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για την ίδια. Οι Βρυξέλλες από την πλευρά τους έχουν ως στόχο το να συνεχίσουν να τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο, αλλά ταυτοχρόνως να υποστηρίζουν ότι επιβάλουν οικονομικά αντίποινα στην Ρωσία…
Η Τουρκία, λόγω γεωγραφίας, αποτελεί την προφανή άμεση λύση για το ζήτημα της τροφοδοσίας της Ευρώπης, αφού εάν η κατάσταση συνεχίσει ως έχει, η αναβάθμιση του Blue Stream αποτελεί έναν «πολιτικό μονόδρομο» και για τις δύο πλευρές, τουλάχιστον μέχρι να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις τους. Είναι προφανές, ότι σε μία τέτοια περίπτωση η Ελλάδα αλλά και η Βουλγαρία, θα αποκτήσουν μεγαλύτερη σημασία για την Ευρώπη, αφού μπορούν με τις απαραίτητες εργασίες να δεχτούν ρωσικό φυσικό αέριο το οποίο ίσως και να συνδεόταν με τον ΤΑΝΑΡ και τον ΤΑΡ για μεταφορά προς την Ευρώπη.
Με λίγα λόγια, δεν θα πρέπει να μας εκπλήξει εάν η κρίση συνεχιστεί, ο South Stream να περάσει στην αφάνεια, αλλά λόγοι οικονομικού και γεωπολιτικού συμφέροντος να οδηγήσουν στην δημιουργία ενός «άτυπου South Stream», ο οποίος εκ των ενόντων και εκμεταλλευόμενος τις υπάρχουσες και σχεδιαζόμενες υποδομές, να συνεχίσει να στέλνει από την νότια πτέρυγα της Ευρώπης ρωσικό φυσικό αέριο στην Ένωση.
Η συγκεκριμένη υπόθεση εργασίας μπορεί να φαντάζει δύσκολη να υλοποιηθεί, αλλά εάν κάποιος αντιληφθεί ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ευρώπη δεν αντέχουν, τουλάχιστον μέχρι το 2025, να χάσουν η μία την άλλη, μία «μεσοβέζικη» λύση του συγκεκριμένου τύπου θα τους έχει όλους ευχαριστημένους, ή κατά Κίσινγκερ «ισορροπημένα δυσαρεστημένους», αφού οι Ρώσοι θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν την Ευρώπη από τον νότο, αν και με πολλές δυσκολίες και συμβιβασμούς, ενώ οι Ευρωπαίοι θα προβάλλουν «αντίσταση» στην «ρωσική επιθετικότητα» με την καθυστέρηση του South Stream, αλλά θα δέχονται το πολύτιμο για αυτούς φυσικό αέριο από μία παράπλευρη διαδρομή…
Η Τουρκία, η Ελλάδα και η Βουλγαρία θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μία τέτοια κατάσταση, ενώ ο σίγουρα χαμένος θα είναι η Ουκρανία που θα εκλιπαρεί τους Ευρωπαίους να καταστρέψουν την οικονομία τους με το να διακόψουν πλήρως τις ενεργειακές τους σχέσεις με την Μόσχα. Καλό θα ήταν λοιπόν να μάθαιναν από τον πρώην πρόεδρο της Γεωργίας, Μιχαήλ Σαακασβίλι, το πως οι μεγάλες δυνάμεις ανταγωνίζονται, αλλά και συμφωνούν μεταξύ τους και το πως οι «μικρότεροι» δρώντες χρησιμοποιούνται ως οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» των διεθνών σχέσεων, όπου ο μαξιμαλισμός τους συνήθως τους οδηγεί στην απώλεια και την καταστροφή.
Κλείνουμε, επαναλαμβάνοντας ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση λαμβάνει ως βασικό δεδομένο τη θέληση και των δύο πλευρών να μην κλιμακώσουν πέραν ενός σημείου την κρίση και πως και οι δύο πλευρές αντιλαμβάνονται τις σχέσεις τους με απόλυτο ρεαλισμό. Φυσικά, όλα αυτά μπορεί ανά πάσα στιγμή να μεταβληθούν, αφού πολλοί αστάθμητοι παράγοντες δύναται να υπεισέρθουν στην εξίσωση.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου